[เถรี]

แต่ว่าบุคคลที่จะสามารถรู้ธรรมและเชื่อตาม ต้องมีการสร้างบุญกุศลในอดีตมาระดับหนึ่ง จึงเพียงพอที่จะรู้ว่าสิ่งใดดี สิ่งใดไม่ดี โดยเฉพาะเห็นทุกข์เห็นโทษของการเกิดมาในโลกมนุษย์ของเรา ที่จะต้องพบกับภัยต่าง ๆ อยู่ตลอดเวลา ภาษาบาลีใช้คำว่า ภยทัสสาวี คือผู้เห็นภัยในวัฏสงสาร ท่านทั้งหลายเหล่านี้ ถ้ามีปัญญาพอเพียง เมื่อเห็นภัยแล้วก็พยายามที่จะดิ้นรน หนีห่าง หรือไปให้พ้น ซึ่งตั้งแต่โบราณกาลมา นับเป็นพันปี ก็มีการพยายามที่จะหลีกหนีในลักษณะแบบนี้

ศาสนาฮินดูก็ต้องการเข้าถึงปรมาตมัน ไปเป็นส่วนหนึ่งของพระผู้มีพระภาคเจ้า ศาสนาอิสลามก็ต้องการได้รับคำพิพากษาให้ไปอยู่กับพระเจ้าที่เบื้องบน ศาสนาคริสต์ที่มีต้นกำเนิดมาใกล้เคียงกับศาสนาอิสลาม ก็มีความเชื่อถือในวันพิพากษาโลกเช่นกัน

เราไม่มาเถียงกันว่า ความเชื่อเหล่านั้นใครถูกใครผิด แต่ว่าถ้าตรองกันด้วยปัญญา เราก็จะเห็นว่า สิ่งทั้งหลายที่เราทำนั่นแหละ ส่งผลให้กับตัวเราในปัจจุบันนี้ ถ้าภาษาตำราเขาบอกว่า อดีตเหตุทำให้เกิดปัจจุบันผล แล้วถ้าเราสร้างปัจจุบันเหตุ คือตอนนี้ทำสิ่งดี หรือว่าไม่ดี ก็จะเป็นอนาคตผล ส่งให้เรามีความสุข หรือว่าทุกข์หนักยิ่ง ๆ ขึ้นไป

เรื่องพวกนี้จึงต้องบอกว่า บุคคลที่สามารถเกิดมาเป็นมนุษย์ ได้พบพระพุทธศาสนา ได้ฟังธรรม น้อมนำมาปฏิบัติ มีศีล สมาธิ ปัญญา เป็นปกตินั้น ต้องเวียนว่ายตายเกิดทนทุกข์มานับชาติไม่ถ้วนแล้ว จนกระทั่งเริ่มเกิดความเข็ด ความกลัว ต่อความทุกข์ยากในการเวียนว่ายตายเกิดเหล่านี้ เมื่อเห็นช่องทาง จึงพยายามที่จะหลีกหนี ตามที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าสอนไว้

แต่ว่าหลายคนก็หลีกหนีในวิธีการที่ผิด เพราะว่าขาดความทุ่มเท ก็คือความเพียร ขาดความอดทน ในการทำสิ่งที่ซ้ำ ๆ ซาก ๆ อยู่ทุกวันด้วยความเหนื่อยยาก และท้ายที่สุดขาดปัญญา บางทีก็หาทางออกที่ผิด หรือว่าออกนอกแนวทางไปโดยไม่รู้ตัว

มีผู้รู้ท่านเปรียบไว้ว่า พวกเราเหมือนกับโดนขังอยู่ในคุกใหญ่ บุคคลที่เห็นภัยก็พยายามที่จะเจาะช่องทาง เพื่อหนีออกจากคุกแห่งนี้ ผู้ที่เพียรพยายามเจาะแล้วเจาะเล่า ในที่สุดก็ทะลุ หลุดพ้น หลบหนีจากกองทุกข์ หรือว่าคุกแห่งนี้ไปได้

แต่ว่าก็มีบุคคลอีกจำนวนมากที่ขาดความอดทน อดกลั้น เมื่อถึงเวลาเจาะกำแพงเพื่อจะหนีให้พ้นจากคุกแห่งนี้ ทำไปได้หน่อยหนึ่ง ยังไม่ทะลุเสียที ก็คิดว่าน่าจะมีจุดที่ง่ายกว่านี้ แล้วก็ย้ายไปเจาะสถานที่ใหม่ เปลี่ยนไปอยู่เรื่อย จนกระทั่งหาความสำเร็จไม่ได้ เพราะว่าหลายใจมากไปหน่อย..!