[เถรี]

กฎเกณฑ์ต่าง ๆ ในวงการคณะสงฆ์ของเรามีมาก เนื่องเพราะว่าต้องได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเท่านั้น จึงจะพระราชทานตั้งหรือพระราชทานเลื่อนให้ ทางคณะสงฆ์ส่งรายชื่อพร้อมกับประวัติไป เป็นบัญชีที่ผ่านเฉพาะส่วนของคณะสงฆ์เท่านั้น ถ้ามีพระราชวินิจฉัยอย่างไรก็ต้องเป็นอย่างนั้น แต่ว่าส่วนใหญ่แล้วจะทรงอนุโลมตาม ก็คือขอไปอย่างไรตั้งให้อย่างนั้น เพียงแต่ว่าปีนี้มีแปลก ๆ อยู่หน่อยหนึ่ง ก็คือดูแล้วว่าพระราชทินนามไม่ตรงกับภูมิรู้ของตน อย่างพระครูปลัดปรีชา จิรนาโค, ดร. ก็ถือว่าได้กำไร ประโยค ๓ แต่เป็นพระครูสุตกาญจนวัฒน์

ในส่วนของเจ้าคุณก็มีตำแหน่งหนึ่ง จำไม่ได้ว่าเป็นเจ้าคุณศรีอะไร น่าจะเป็นพระศรีสุธรรมมุนี สำหรับประโยค ๘ โดยเฉพาะ แต่ไปขึ้นด้วยคำว่าศรี ซึ่งเป็นสิทธิของเปรียญธรรม ๙ ประโยค เพราะฉะนั้น..ท่านเจ้าคุณบุญเทียม ญาณินฺโท วัดพิชยญาติการาม ซึ่งปัจจุบันเป็นพระราชาคณะชั้นราช ท่านเป็นพระศรีสุธรรมมุนี ถ้าคนที่ไม่รู้ก็จะคิดว่าท่านเป็นเปรียญธรรม ๙ ประโยค แต่ความจริงแล้ว ท่านได้แค่ ๘ ประโยค..!

สมัยก่อนพระราชทินนาม บรรดาเจ้าคุณต่าง ๆ มีตกทอดมา อย่างเช่นว่าสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ สมเด็จพระพนรัตน์ มีการกำหนดตายตัวเลยว่าเป็นฝ่ายคามวาสี หรืออรัญวาสี ฝ่ายคามวาสี ส่วนใหญ่ก็คือฝ่ายศึกษาเล่าเรียน ตำแหน่งสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ เป็นฝ่ายคามวาสี สมเด็จพระพนรัตน์เป็นฝ่ายอรัญวาสี คือฝ่ายวิปัสสนาธุระ เหล่านี้เป็นต้น

แต่มาระยะหลัง มีการปรับเปลี่ยนกันไป เนื่องเพราะว่าบุคคลที่เหมาะสมจะได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระราชาคณะในตำแหน่งนั้น คุณสมบัติไม่ได้ตรง อย่างเช่นว่าเป็นฝ่ายวิปัสสนาธุระ แต่รับตำแหน่งสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ หรือว่าเป็นฝ่ายปริยัติ แต่ว่ารับตำแหน่งสมเด็จพระวันรัต ซึ่งก็มาจากสมเด็จพระพนรัตน์นั่นแหละ

แล้วยังมีสมเด็จพระราชาคณะ ที่เขาเรียกว่าเจ้าคณะรอง ชั้นหิรัญบัฏ ซึ่งปัจจุบันนี้บางคนเรียกว่าชั้นพรหม ตำแหน่งเก่า ๆ ที่ไม่มีคำว่าพรหมมีอยู่มาก อย่างเช่นพระพุทธวรญาณ พระธรรมวโรดม พระมหาโพธิวงศาจารย์ เหล่านี้เป็นต้น เพราะฉะนั้น..ถ้าหากเห็นท่านไม่มีคำว่าพรหมนำหน้า แล้วไปคิดว่าท่านเป็นพระราชาคณะชั้นต่ำกว่านั้น ก็อาจจะ "โดนโบก" เอาได้..!