[เถรี]

เมื่อดูนิทรรศการเสร็จสรรพเรียบร้อยทุกอย่าง ก็ขึ้นไปสู่ศาลาของวัดราษฎร์ศรัทธากะยาราม (ธ) ซึ่งเป็นวัดธรรมยุต ตัวเจ้าอาวาสคือท่านเจ้าคุณศักดา (พระรามัญมุนี) ถือว่าเป็นบุคคลที่คุ้นเคยกัน เนื่องเพราะว่าความเป็นมอญนั้น รักใคร่เหนียวแน่นในชาติพันธุ์ของตนเองมาก มอญทางด้านไทรโยค ทองผาภูมิจัดงาน ก็ยังนิมนต์มอญทางด้านสมุทรสงคราม สมุทรสาครไปร่วมงานด้วย จึงทำให้กระผม/อาตมภาพกับท่านเจ้าคุณศักดาคุ้นเคยกัน เมื่อได้ทักทายกันเรียบร้อยแล้ว ก็ยังรื้อฟื้นความหลังครั้งล่าสุด ซึ่งได้พบกันที่วัดอู่ล่อง อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี

เมื่อได้เวลา ทางด้านพระเดชพระคุณพระพรหมเสนาบดี (พิมพ์ ญาณวีโร) กรรมการมหาเถรสมาคม รองประธานอำนวยการโครงการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ด้วยหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา (หมู่บ้านรักษาศีล ๕) ก็เป็นประธานในพิธีเปิด

เมื่อเห็นความพร้อมเพียงของข้าราชการจังหวัดสมุทรสาครแล้ว กระผม/อาตมภาพยังชื่นชมเป็นอย่างยิ่ง เพราะว่านี่เป็นวัดที่ ๑๒ ซึ่งทางคณะกรรมการโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ หนกลางได้ไปตรวจประเมินในปีนี้ แต่เป็นที่แรกที่ผู้ว่าราชการจังหวัด รองผู้ว่าราชการจังหวัด และนายอำเภอมากันครบถ้วน โดยเฉพาะนายอำเภอมาครบถ้วนทั้ง ๓ อำเภอ ไม่ใช่มาเฉพาะอำเภอบ้านแพ้วที่เป็นเจ้าภาพเท่านั้น

นอกจากนั้น บรรดาหัวหน้าหน่วยราชการสำคัญ ๆ อย่างสำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดสมุทรสาคร สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดสมุทรสาคร ผู้กำกับสถานีตำรวจภูธรจังหวัดสมุทรสาคร ก็มากันครบถ้วนสมบูรณ์ จึงทำให้การประเมินในครั้งนี้ สามารถที่จะให้คะแนนได้ง่ายมาก โดยเฉพาะในหมวดที่ ๓ เรื่องของการปฏิบัติธรรม วัดราษฎร์ศรัทธากะยาราม (ธ) นอกจากจัดปฏิบัติธรรมของตัวเองแล้ว ยังมีการร่วมปฏิบัติธรรมกับบรรดาวัดอื่น และขณะเดียวกันก็มีสำนักปฏิบัติธรรมที่เป็นของเอกชนมาร่วมด้วย

เมื่อถึงเวลา พวกเราสอบถามอะไรก็ได้รับคำตอบที่ชัดเจนไปเสียทุกอย่าง โดยเฉพาะในเรื่องของการรักษาศีล ๕ มีการให้ศีลแบบภาษามอญ ซึ่งกระผม/อาตมภาพยังปรารภกับหลวงพ่อพระมหาประกอบ โชติปุญฺโญ ป.ธ.๗ เจ้าอาวาสวัดโชติทายการาม รองเจ้าคณะจังหวัดราชบุรีว่า ทั้ง ๆ ที่เป็นมอญเหมือนกัน แต่สำเนียงไม่เหมือนกัน อย่างมอญทางทองผาภูมิ ถึงเวลาก็จะออกเสียงว่า "พุทธ็อง สะระณ็อง กิดสาม่อย" แต่มอญทางด้านสมุทรสาครออกเสียงว่า "พุทธ็อง สะระณ็อง กิดสาเม่ย" ซึ่งทำให้รู้สึกว่ามีความต่างกันอยู่เหมือนกัน

เรื่องทั้งหลายเหล่านี้ ถ้าท่านช่างสังเกตก็จะสามารถที่จะเห็น หรือว่ามีประสบการณ์จนนำไปบอกกล่าวกับคนอื่นได้ โดยเฉพาะการเขียนศีล ๕ นั้น แทนที่จะเขียนเป็นอักษรมอญ กลับเขียนเป็นภาษาพม่า ซึ่งกระผม/อาตมภาพอ่านได้ทั้งหมด ตั้งแต่สมัยไปประเทศพม่าใหม่ ๆ ก็ยังปรารภกับครูบาน้อย (พระนาวิน สจฺจญาโณ) อดีตเจ้าอาวาสวัดหนองบัว ประเทศพม่าว่า "ทำไมผมถึงอ่านภาษาพม่าออกก็ไม่รู้ ?" ว่าแล้วก็ลองอ่านให้ฟัง แม้ว่าจะแปลออกบ้างไม่ออกบ้าง แต่ก็อ่านได้จริง ๆ

ครูบาน้อยก็ยอมรับ เมื่อกระผม/อาตมภาพสังเกตต่อไป ถึงได้เห็นว่า ความจริงแล้วอักษรพม่าก็คืออักษรขอม แต่ว่าตัดหางออกเท่านั้นเอง ในเมื่อเป็นเช่นนั้นจึงสามารถที่จะคลำทางได้ แล้วก็อ่านออกไม่ยากนัก