[เถรี]

โดยมีหลักของปัญญาขึ้นมาก่อน ก็คือ สัมมาทิฏฐิ มีความเห็นที่ถูกต้องว่าสิ่งนี้เป็นความดี สิ่งนี้ไม่ใช่ความดี สิ่งนี้เป็นกุศล สิ่งนี้ไม่ใช่กุศล สิ่งนี้เป็นทางแห่งความหลุดพ้น สิ่งนี้ไม่ใช่ทางแห่งความหลุดพ้น แล้วเลือกรับปฏิบัติในส่วนที่ดีเท่านั้น

สัมมาสังกัปปะ มีแนวคิดที่ถูกต้อง อย่างเช่นว่า คิดออกจากกาม คิดหาทางพ้นจากกองทุกข์ ทั้งสองข้อนี้จัดอยู่ในหมวดปัญญาสิกขา

สัมมาวาจา การใช้คำพูดที่ถูกต้อง สัมมากัมมันตะ มีการกระทำที่ถูกต้อง สัมมาอาชีวะ เลี้ยงชีพในทางที่ถูกต้อง จัดอยู่ในหมวดของสีลสิกขา เพราะว่าสัมมาวาจาก็คือ เราเว้นจากการโกหก เว้นจากการส่อเสียด เว้นจากการเพ้อเจ้อ เว้นจากการพูดคำหยาบ

สัมมากัมมันตะ คือเว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์ เว้นจากการประพฤติผิดในกาม เว้นจากการดื่มสุราเมรัย

สัมมาอาชีวะคือเว้นจากการค้าขาย ทั้งที่มีโทษทั้งทางโลกและทางธรรม จัดอยู่ในหมวดของสีลสิกขา

ต่อไปก็คือสัมมาวายามะ มีความเพียรที่ถูกต้อง ก็คือเพียรในการละชั่ว เพียรในการทำดี เพียรในการระมัดระวังไม่ให้ความชั่วเข้ามาในใจ และเพียรรักษาความดีไว้ให้เจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป

สัมมาสติ คือการดำเนินสติไปในสติปัฏฐานทั้ง ๔ ก็คือ กาย เวทนา จิต ธรรม สรุปลงตรงที่ว่ารู้ตัวอยู่เสมอว่าร่างกายนี้ต้องตาย สรรพสิ่งทั้งหลายไม่เที่ยงแท้แน่นอน ตราบใดที่ยังดำรงชีวิตอยู่ก็มีแต่ความทุกข์ มีสติระลึกรู้อยู่เสมอว่าร่างกายนี้ไม่ใช่เราไม่ใช่ของเรา ตายเมื่อไร เราพร้อมที่จะไปพระนิพพาน

และท้ายที่สุด สัมมาสมาธิ เมื่อสร้างอัปปนาสมาธิขึ้นมาได้แล้ว ไม่ว่าจะเป็นฌานที่ ๑ ที่ ๒ ที่ ๓ ที่ ๔ ก็เอากำลังนั้นมาในการพิจารณาข้อธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จนกระทั่งสภาพจิตยอมรับ ปล่อยวางลงได้ทั้งหมด เราถึงจะมีโอกาสหลุดพ้นไปสู่พระนิพพาน สามข้อนี้จัดอยู่ในส่วนของสมาธิสิกขา

ก็แปลว่าการปฏิบัติตามหลักของไตรสิกขานั้น สำคัญกว่าการที่ครูบาอาจารย์ท่านมรณภาพแล้วจะเน่าเปื่อย หรือไม่เน่าเปื่อย เผาแล้วอัฐิจะเป็นพระธาตุหรือว่าไม่เป็นพระธาตุ ถ้าเราสนใจในสิ่งที่ผิดพลาด อาจจะเกิดมาแล้วเสียชาติเกิด คือตายเปล่าโดยไม่ได้ความดีอะไร เพราะว่าไปสนใจผิดที่

สำหรับวันนี้ก็ขอเรียนถวายพระภิกษุสามเณรของเรา และบอกกล่าวแก่ญาติโยมแต่เพียงเท่านี้

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เสียงธรรมจากวัดท่าขนุน
วันอังคารที่ ๒๕ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๖๖
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย เผือกน้อย)