[เถรี]

วันนี้ตรงกับวันอังคารที่ ๒๓ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๖๖ กระผม/อาตมภาพยังคงรับสังฆทานและตอบปัญหาธรรมอยู่ที่บ้านของคุณสหัสชัย - คุณวนิดา ทศกาญจน์ ที่บ้านเลขที่ ๙๑ ถนนเยาวราช ๑ ตำบลตลาดใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต หรือที่คนทั่วไปเรียกแถวนี้ว่า "บ้านสามกอง"

ญาติโยมที่มาถามปัญหานั้น หลายปัญหาก็น่าสนใจ แต่บางทีตอบไปแล้วก็อยากจะ "เหวี่ยง" ให้สักทีหนึ่ง อย่างเช่นญาติโยมมาถามว่า "จับภาพพระพร้อมกับภาวนามานาน แต่ว่าภาพพระมีการเปลี่ยนแปลงเป็นอิริยาบถอื่น ๆ สามารถที่จะจับต่อไปได้ หรือว่าจะต้องกลับไปใช้ของเดิม ?"

กระผม/อาตมภาพก็ตอบไปอย่างชัดเจนแล้วว่า "ถ้าหากว่าเราภาวนาเป็นอนุสติ แล้วเกิดนิมิตเป็นภาพองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าขึ้นมา แม้ว่าภาพนั้นจะเปลี่ยนแปลงไปต่าง ๆ อย่างไรก็ไม่เป็นไร เพราะถือว่าเป็นพุทธานุสติเหมือนกัน แต่ถ้าหากว่าโยมจับภาพพระนั้นเป็นกสิณ ถ้าภาพนั้นเปลี่ยนแปลงเป็นพระพุทธรูปลักษณะหรืออิริยาบถอื่น ต้องทิ้งภาพนั้นเสีย กลับมาจับภาพเดิมที่เราเริ่มต้นไว้"

เหตุที่บอกว่าน่า "เหวี่ยง" ก็เพราะโยมถามต่อว่า "การจับภาพพระแบบอนุสติกับการจับแบบภาพพระแบบกสิณต่างกันอย่างไร ?" ทั้ง ๆ ที่บอกไปอย่างชัดเจนแล้วว่า "การจับภาพพระแบบอนุสตินั้น เราอาจจะแค่นึกถึงพร้อมกับภาวนา แต่พอจิตของเราเริ่มสงบ ภาพพระนั้นก็จะชัดเจนแจ่มใสขึ้นเรื่อย ๆ และอาจจะมีการเปลี่ยนแปลงไป อย่างเช่นว่า จากภาพพระปางสมาธิ ก็เปลี่ยนเป็นภาพพระพุทธลีลาบ้าง เป็นภาพพระไสยาสน์บ้าง เป็นต้น ถ้าลักษณะอย่างนั้น เราจะกำหนดอย่างไรก็ได้ ก็คือต่อให้เปลี่ยนแปลงขนาดไหน ก็ยังนับเป็นพุทธานุสติอยู่

แต่ถ้าหากว่าจับภาพพระเป็นกสิณ อย่างเช่นว่าใช้ภาพพระแก้ว นับเป็นอาโลกกสิณ ถ้าหากว่าท่านภาวนาไป ภาพพระนั้นเปลี่ยนแปลงเป็นอิริยาบถอื่น หรือว่าเป็นสีสันอื่น ท่านต้องทิ้งภาพเหล่านั้นทันที แล้วกลับมาลืมตามองภาพพระแก้วของเรา พร้อมกับจดจำและภาวนาใหม่ ไม่เช่นนั้นถ้าท่านปล่อยให้เปลี่ยนแปลงไปเรื่อย ๆ ก็ไม่สามารถที่จะเข้าถึงที่สุดของกองกสิณตามที่ตนเองต้องการได้"

แสดงว่าญาติโยมคนถามนั้นทำมั่วมาโดยตลอด ไม่รู้แม้กระทั่งว่าอนุสติกับกสิณนั้นต่างกันอย่างไร..!? แต่ก็ถือว่ายังดีที่สามารถทำได้ เมื่อรู้แล้วว่าต่างกันอย่างไร ก็จะได้กำหนดจดจำเอาไว้ และประพฤติปฏิบัติได้ถูกต้องต่อไป