[สุธรรม]

ถาม : แต่ก่อนหนูมีปัญหาด้านความรัก ครอบครัว การงาน สุขภาพ และชีวิตในแง่มุมต่าง ๆ
ซึ่งได้นำธรรมะมาปรับใช้ได้เป็นที่สบายใจค่ะ
แต่หนูไม่เคยนำธรรมะมาใช้ในเรื่องเพื่อนมาก่อน คือ หนูอยากมีเพื่อนดี ๆ บ้าง
หนูเลิกคบไปหลายกลุ่มเพราะเขาทุศีล ไม่ก็การใช้ชีวิตและทัศนคติไม่ตรงกัน

หลายปีมานี้ แม้จะพยายามหาเพื่อนกลุ่มใหม่ ๆ
แต่ส่วนมากพวกเขาก็ใช้ชีวิตไร้สาระ ไม่มีธรรมะ หนูเลยไม่ได้คบต่อ

หนูมีเพื่อนที่อยากคุยกับหนูแค่คนเดียว และคนที่พอจะคุยได้บ้างอีก ๑ คน ที่เหลือหนูต้องไล่ตามเขาหมด
ถ้าหนูไม่โทรไปหรือนัดเจอ เขาก็จะไม่มีทางติดต่อหนูก่อน
และจะติดต่อมาเฉพาะเวลาลำบากหรือปรึกษาเรื่องงานเท่านั้น
หรือถ้าหนูมีปัญหา แล้วเขาไม่ว่าง เขาก็ไม่เคยโทรกลับ

หนูน้อยใจว่าคนอื่นเขามีเพื่อนมาก แต่เรากลับโดดเดี่ยว
เราใส่ใจเขา แต่เขาไม่ใส่ใจเรา
ด้วยความทุกข์ใจนี้ หนูเลยอยากเรียนถามหลวงพ่อว่า

กรรมอะไรที่ทำให้เรามีเพื่อนน้อยหรือคะ ?
และการมีเพื่อนน้อยมันแย่หรือเปล่า ?

สุดท้ายนี้ หนูคิดว่า ปัญหาของหนู ไม่ใช่อยากมีเพื่อนมากขึ้น
(เพราะหนูคิดว่า มีมาก แต่ไม่ได้ช่วยกันปฏิบัติธรรม มีไปก็เท่านั้น)

แต่หนูอยากรู้ว่าตัวเองต้องพิจารณาธรรมอย่างไรให้หนูสามารถอยู่คนเดียวได้อย่างมีความสุข ?
(เพราะวันหนึ่ง หนูอาจไม่มีใครช่วยคิดหรือเป็นที่ปรึกษาที่ดีทั้งทางธรรมและทางโลกนอกจากตัวเอง)
ตอบ : ตนแลเป็นที่พึ่งแห่งตน ใครอื่นจักเป็นที่พึ่งของเราได้