[เถรี]

ในเมื่อเราทำได้แล้ว ต้องเอาสติประคับประคอง รักษาอารมณ์ใจนั้นเอาไว้ให้ได้เหมือนอย่างกับตอนที่นั่งสมาธิอยู่ ไม่เช่นนั้นแล้ว ถึงเวลาปล่อยทิ้งไป ถึงเวลาปล่อยทิ้งไป ก็โดนกิเลสตีตายเหมือนเดิม จึงเป็นเรื่องที่พวกเราจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องตระหนัก และทำให้ถูก

คนที่จะเหนื่อยน้อยที่สุดก็คือ คนที่ทำถึงปฐมฌานละเอียด สังเกตง่าย ๆ ก็คือ รู้ลมหายใจและคำภาวนาโดยอัตโนมัติ ไม่ต้องบังคับก็เป็นเอง ถ้าเป็นเช่นนั้นเราก็แค่เอาสติประคับประคองการรู้นั้นเอาไว้ อย่าให้หลุดไป แต่ถ้าทำยังไม่ถึงระดับนี้ ก็เหนื่อยหน่อย เพราะว่าขยับตัวดีไม่ดีสมาธิก็หลุดหายไปหมดแล้ว

ความจริงที่นี่ตั้งใจฝึกพวกเราอยู่เสมอ แต่ไม่ค่อยรู้ตัวกัน อย่างเช่นเมื่อเช้า เจริญสมาธิเต็มที่แล้ว ก็ต่อด้วยทำวัตร ใครรักษาอารมณ์ไม่เป็น สวดมนต์หน่อยเดียว หลุดหายหมดแล้ว ขยับตัวกราบพระหน่อยเดียว สมาธิที่ได้หล่นหายหมดแล้ว

พระพุทธเจ้าจึงได้สอนให้พวกเราเดินจงกรม เป็นการทรงสมาธิขณะที่เคลื่อนไหว อานิสงส์ใหญ่ก็คือ สมาธิที่ทำได้จะเสื่อมยาก เพราะว่าทำในขณะที่เคลื่อนไหวอยู่ ถ้าทำในอิริยาบถ จะเป็นนั่ง เป็นยืน เป็นนอน เวลาเคลื่อนไหวอาจจะหลุดหายไปเลย ก็แปลว่าเราจะต้องพยายามฝึกซ้อมให้มากไว้ จะทำอะไรเอาสติกำกับเข้าไปด้วย รู้ตัวอยู่ตรงนั้น ถ้าสามารถทำแบบนี้ได้ ไม่ว่าจะทำการทำงานอะไร ถือเป็นการปฏิบัติธรรมทั้งหมด เพราะว่าสติจดจ่ออยู่เฉพาะหน้า

ในส่วนนี้พวกเราทั้งหลายต้องใช้ความเพียรด้วยตนเอง พระพุทธเจ้าตรัสไว้แล้ว อักขาตาโร ตถาคตา แม้ตถาคดก็เป็นได้เพียงผู้บอกเท่านั้น บันดาลให้เราสำเร็จไม่ได้ ช่วยเหลือเราให้สำเร็จไม่ได้ เป็นผู้ชี้ทาง คือทางดำเนินดุจคลอง ให้ล่วงลุปอง ยังโลกอุดรโดยตรง โลกอุดรนี้เป็นภาษาไทย ในบาลีเขาเรียกว่าโลกุตระ