[เถรี]

คำว่า ญาณ คือ เครื่องรู้ หรือที่โบราณแปลว่า ความปรีชาหยั่งรู้ ดังนั้น...บรรดาพระวิปัสสนาจารย์ทั้งหลายจำเป็นอย่างยิ่ง ที่จะต้องฝึกปรือให้จนถึงญาณระดับสุดท้ายที่กระผม/อาตมภาพได้บอกกล่าวมา ไม่เช่นนั้นแล้วท่านทั้งหลายก็ยังไม่เรียกได้ว่าเป็นพระวิปัสสนาจารย์อย่างแท้จริง

เพราะว่าวิปัสสนาคือความรู้แจ้ง อาจารย์คือผู้ที่จะนำไปสั่งสอนผู้อื่นต่อ ดังนั้น... อาจารย์ผู้รู้แจ้งอย่างแท้จริง จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องรู้ในญาณทุกอย่าง เพื่อที่ถึงเวลาแล้วจะได้บอกกล่าวแก่ลูกศิษย์ และแก้ไขปัญหาให้ลูกศิษย์ได้อย่างชัดเจน

ข้อต่อไปคือ ปัจจยปริคคหญาณ เป็นญาณที่กำหนดรู้ถึงปัจจัยของนามรูปว่าแต่ละอย่างนั้นเกิดขึ้นมาจากอะไร เมื่อมีสิ่งนี้ก็มีสิ่งนี้ เมื่อสิ่งนี้ดับ สิ่งนี้ก็ต้องดับลงไป กล่าวง่าย ๆ ว่าเป็นญาณที่รู้ทั่วในปฏิจจสมุปบาทนั่นเอง ซึ่งตรงนี้นั้น พระเดชพระคุณหลวงพ่อฤๅษีฯ วัดท่าซุง ท่านได้บอกกล่าวแก่กระผม/อาตมภาพเอาไว้ว่าเป็นญาณที่สูงมาก ๆ ท่านบอกว่าเหตุที่ท่านไม่สอนปฏิจจสมุปบาท เพราะว่าปฏิจจสมุปบาทนั้น ถ้าเราเข้าไม่ถึงอริยบุคคลในระดับอนาคามีขึ้นไป ยากนักที่จะรู้เห็นได้ชัดเจนว่า อวิชชานั้นก่อให้เกิดสังขาร คือความปรุงแต่งอย่างไร

ท่านทั้งหลายที่ฟังมาจะทราบว่า ในนามรูปปริจเฉทญาณที่กระผม/อาตมภาพได้กล่าวไปก็คือ เราจะต้องรู้จนถึงหยุดการปรุงแต่งทั้งปวง ถึงจะเรียกว่าญาณอย่างแท้จริง

ในเมื่อมาถึงปัจจยปริคคหญาณนี้ เราก็จะต้องรู้เห็นชัดเจนว่าอวิชชาคือความเขลา ความไม่รู้ บางทีถ้าพูดกันแบบไม่เกรงใจ คือความโง่นั้น ทำให้เราไปนึกคิดปรุงแต่ง จึงเป็นปัจจัยให้เกิดสังขาร ความปรุงแต่งขึ้นมา เมื่อความปรุงแต่งเกิดขึ้น วิญญาณคือความรู้สึกก็ย่อมต้องเกิดขึ้น คือรู้สึกว่าสุขหรือทุกข์ หรือว่าไม่สุขไม่ทุกข์ตามไป เป็นต้น

ดังนั้น...ถ้าหากว่าเราเข้าถึงปัจจยปริคคหญาณอย่างแท้จริง ตามที่พระเดชพระคุณหลวงพ่อฤๅษีฯ ท่านได้เมตตาสั่งสอนเอาไว้ ก็แปลว่าเราต้องปฏิบัติให้ได้อย่างน้อยในความเป็นพระอนาคามิผล