[เถรี]

ถาม : คำว่า "คุณธรรม" ที่เราเข้าใจว่าเป็นคนดี เกี่ยวกับบุญอย่างไรบ้างครับ ?
ตอบ : จริง ๆ คุณธรรมจะต้องมาจากศีลธรรม ถ้าสภาพจิตของเราทรงศีลทรงธรรมเป็นปกติ กลายเป็นความดีส่วนตัวเขาเรียกว่า คุณธรรม เมื่อคนอื่นเขาเห็นความดีนั้นแล้วเลียนแบบไปทำตามเขาเรียกว่า จริยธรรม

แต่คุณธรรมในความหมายของคนทั่ว ๆ ไปส่วนใหญ่ก็คือความดีเฉพาะตัวของบุคคลนั้น ๆ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วก็คือเกิดจาก ปุพเพกตปุญญตา ก็คือการทรงคุณความดี สะสมบุญมาตั้งแต่ชาติก่อน ๆ พอติดมาถึงชาตินี้ก็ยังคงทำความดีต่อไป กลายเป็นคุณธรรมเฉพาะตัวของเขา

ท่านทั้งหลายเหล่านี้ที่ทำเช่นนั้นเพราะมีมโนธรรม ก็คือจิตสำนึกของตนเองว่าสิ่งทั้งหลายถูก สิ่งทั้งหลายควรก็จะทำสิ่งนั้น สิ่งใดไม่ถูกไม่ควรก็จะไม่ทำสิ่งทั้งหลายเหล่านั้น

ถาม : เราจะสามารถสรุปคร่าว ๆ ได้ไหมครับว่า คนที่มีคุณธรรมก็จะมีสภาพจิตที่ใช้งานได้ในเรื่องพวกนี้มากกว่า ?
ตอบ : อย่างน้อย ๆ พื้นฐานที่รองรับก็เอื้อต่อการเข้าถึงธรรมมากกว่า แต่สำคัญตรงที่ว่าจะมีโอกาสจะมาปฏิบัติธรรมไหม ? บางคนต้องบอกว่าน่าเสียดาย คุณสมบัติทุกอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ แต่ไม่เลี้ยวเข้ามาสักที