[ตัวเล็ก]

ถาม : ถ้ากระผมฝึกในกองกรรมฐาน โดยเริ่มจากอุปสมานุสติกรรมฐาน เกาะพระนิพพานเป็นอารมณ์ ตั้งใจว่าจะทรงกรรมฐานกองนี้ ๑ เดือน ในระหว่างที่ทำนั้นก็เอาใจเกาะพระนิพพานในระหว่างวันเรื่อย ๆ ทำมาได้เป็นระยะเวลา ๑๐ วันแล้ว ก็มีบ้างที่ออกจากพระนิพพานไปพิจารณาอย่างอื่น หรือมีหลุดไปฟุ้งซ่านบ้าง แต่อย่างไรก็เอาพระนิพพานเป็นหลัก กราบเรียนถามว่าอย่างไรจึงจะเรียกว่า ทำ "อุปสมานุสติกรรมฐาน" สำเร็จ ? ใช่การมีวสีหรือไม่ครับ ?
ตอบ : การจะทำอุปสมานุสติได้สำเร็จจริง ๆ คือ การเป็นพระอรหันต์ไปเลย แปลว่าต้องเกาะพระนิพพานไปเรื่อย ๆ ความเคยชินกับอารมณ์หมดกิเลสที่ปราศจากรัก โลภ โกรธ หลง ของพระนิพพาน ถ้าหากว่าเข้ามาสู่ใจของเรานานไป ๆ กิเลสอื่นเจริญเติบโตไม่ได้ ท้ายสุดก็จะหมดกำลังตายไปเอง เรียกว่าบรรลุโดยเจโตวิมุตติ คือใช้กำลังใจข่มกิเลสไว้ จนกิเลสหมดสภาพไปเอง เพราะฉะนั้น...ถ้าจะเอาที่สุดของอุปสมานุสติก็ต้องเป็นพระอรหันต์ไปเลย

ถาม : แล้วการที่เห็นพระนิพพานได้ชัดเจน ละเอียด หรือท่องเที่ยวไปได้ทั่วบนพระนิพพานนั้น จัดว่าสำเร็จในกองกรรมฐานนี้หรือไม่ครับ ? หรือไม่เกี่ยวกัน การเห็นชัดเจนละเอียดเป็นเรื่องของทิพจักขุญาณเท่านั้นหรือไม่ ? แต่กระผมเองไม่สามารถเห็นได้ชัดเจนและละเอียดเท่าไร แค่ใช้ใจเกาะเฉย ๆ ครับ ?
ตอบ : เอาใจเกาะเฉย ๆ ก็พอแล้ว ถามว่าสำเร็จหรือไม่ ? ถือว่ากำลังปฏิบัติในกองกรรมฐานนั้นอยู่ ยังไม่นับว่าสำเร็จ