[เถรี]

ในส่วนของมัชฌิมสงสาร ประกอบไปด้วย ๖ ภพภูมิของอากาศเทวดา ไล่ตั้งแต่จาตุมหาราชิกา ไปสิ้นสุดที่ปรนิมมิตวสวัตตี ท่านทั้งหลายเหล่านี้มีความสุขเพียงชั่วคราว ถ้าผู้ใดเพลิดเพลินอยู่ในทิพยสมบัติ ไม่รู้จักสร้างบุญสร้างกุศลเพิ่มเติม พ้นจากสภาพไปเมื่อไร โอกาสที่จะลงอยู่ภพภูมิเบื้องต่ำก็มีสูงมาก ก็อาจจะตกลงไปสู่อบายภูมิ ได้รับความทุกข์ทรมานไม่รู้จบอีก ท่านใดรู้จักสร้างกุศลผลบุญเพิ่มเติม ก็ต้องทุกข์ยากในการขวนขวายหาแหล่งสร้างบุญสร้างกุศลของตน หรือพยายามประกอบกองบุญกองกุศลด้วยตนเอง ก็แปลว่าดำรงชีวิตอยู่ในความทุกข์เช่นกัน

ในส่วนของปุริมสงสารคือภพเบื้องสูง ได้แก่รูปพรหม ๑๖ และอรูปพรหม ๔ นั้น ในส่วนของอรูปพรหมปราศจากอายตนะอื่น นอกจากสภาพของดวงจิต เมื่อเสวยความสุขที่เกิดจากการสร้างความดีมาหมดแล้ว ก็ต้องลงไปเสวยความทุกข์ทันที ในส่วนของรูปพรหมนั้นเสวยความสุขอยู่ก็จริง แต่ถ้าคล้อยเคลื่อนเลื่อนลงไปสู่ภูมิที่ต่ำกว่า ก็ต้องไปทุกข์ยากเดือดร้อนกันต่อ ในส่วนของสุทธาวาสพรหม ๕ ชั้น ตั้งแต่ อวิหา อตัปปา สุทัสสา สุทัสสี และ อกนิฏฐพรหม ก็ยังต้องมีความลำบากในการขวนขวายเพื่อความหลุดพ้น ต้องพากเพียรพยายามอย่างยิ่ง

นับตั้งแต่เหล่าท่านทั้งหลายในอันตราปรินิพพายี เป็นพรหมที่จะต้องเข้าสู่พระนิพพานในระหว่างอายุของตน อุปหัจจปรินิพพานยี เป็นพรหมที่จะต้องเข้าสู่พระนิพพานในกึ่งอายุของตน สสังขาราปรินิพพานยี ลำบากมากเพราะต้องใช้ความขวนขวาย ความเพียรพยายามมากเป็นพิเศษเพื่อการเข้าสู่พระนิพพาน อสังขาราปรินิพพานยี แม้ว่าท่านทั้งหลายเหล่านี้จะไม่ลำบากเท่ากับอีกชั้นหนึ่ง แต่ก็ต้องใช้ความพยายามในการปฏิบัติเพื่อล่วงพ้นจากกองทุกข์เช่นกัน จนถึงอุทธังโสโตอกนิฏฐคามี ท่านทั้งหลายเหล่านี้ก็ยังมีอวิชชาหลงเหลืออยู่อย่างบางเบา จำเป็นที่จะต้องตัด ต้องละ ต้องสละออกไปจากใจของตนให้ได้

ก็แปลว่าทุกท่าน ทุกภูมิ ก็ดำเนินอยู่ในกองทุกข์ ทุกข์ของการ เกิด แก่ เจ็บ ตาย บ้าง ทุกข์ของการที่ต้องย้อนกลับไปสู่ภูมิต่ำบ้าง ทุกข์ของการขวนขวายเพื่อความหลุดพ้นบ้าง ทั้ง ๓๑ ภพภูมินี้ ไม่มีภูมิใดภูมิหนึ่งเลยที่ปราศจากความทุกข์ ล้วนแล้วแต่มีความทุกข์ทั้งสิ้น ยิ่งอยู่ในภูมิต่ำก็ยิ่งมีความทุกข์มากขึ้น

ดังนั้น..ในการที่เราจะเกิดมาอยู่ในภพภูมิทั้งหลายเหล่านี้ ก็แปลว่าจะต้องพบกับความทุกข์เหล่านี้เป็นปกติ จึงควรที่จะตั้งกำลังใจว่าขึ้นชื่อว่าการเกิดมาทุกข์ใน ๓๑ ภพภูมินี้จะไม่มีสำหรับเราอีก ชาตินี้จะเป็นชาติสุดท้าย ถ้าตายลงไปเมื่อไรเราขอไปอยู่ที่พระนิพพานแห่งเดียว แล้วเอากำลังใจเกาะพระนิพพานหรือเกาะภาพพระของเราไว้ กำหนดการภาวนาและพิจารณาตามอัธยาศัย จนกว่าจะได้รับสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านวิริยบารมี
วันเสาร์ที่ ๕ กันยายน ๒๕๕๘
(ถอดจากเสียงเป็นอักษรโดยคะน้าอ่อน)