[เถรี]

ให้ทุกคนนั่งในท่าที่สบายของตน ตั้งกายให้ตรง กำหนดความรู้สึกของเราอยู่ที่ลมหายใจเข้าออก หายใจเข้า..เอาความรู้สึกทั้งหมดไหลตามลมหายใจเข้าไป หายใจออก..ให้ความรู้สึกทั้งหมดไหลตามลมหายใจออกมา จะใช้คำภาวนาอะไรก็ได้ตามที่เรามีความถนัดมาแต่เดิม

วันนี้เป็นวันเสาร์ที่ ๗ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๕๘ สำหรับวันนี้สิ่งที่อยากจะบอกกับทุกท่าน ก็คือ เมื่อเราปฏิบัติภาวนาจนกระทั่งสมาธิเริ่มทรงตัวแล้ว ให้คลายความรู้สึกออกมา แล้วพิจารณาในวิปัสสนาญาณแทน ไม่อย่างนั้นแล้ว ความฟุ้งซ่านต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น จะเอากำลังจากการภาวนาของเราไปฟุ้งซ่าน และทำให้เราฟุ้งได้อย่างเป็นหลักเป็นฐานและดึงกลับได้ยาก เพราะเราไปช่วยกิเลสให้แข็งแรงเสียแล้ว

การพิจารณาในวิปัสสนาญาณนั้น โดยปกติทั่วไปก็มีอยู่หลายนัยด้วยกัน อย่างแรกก็คือพิจารณาตามอริยสัจทั้ง ๔ คือหาเหตุของทุกข์ให้พบ เมื่อพบแล้วเราไม่สร้างเหตุนั้น ทุกข์ก็ไม่เกิด ความดับทุกข์ก็จะปรากฏแก่เราเอง หรือพิจารณาตามแนวของไตรลักษณ์ในสามัญลักษณะ ๓ ประการ ก็คือ อนิจจัง..สรรพสิ่งทั้งหลายมีความไม่เที่ยงเป็นปกติ ทุกขัง..สรรพสิ่งทั้งหลายประกอบไปด้วยความทุกข์เป็นปกติ และอนัตตา...ไม่มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดทรงตัวอยู่ได้ ท้ายสุดก็เสื่อมสลายตายพังไปหมด ไม่มีอะไรให้ยึดถือมั่นหมายเป็นตัวตนเราเขาได้

หรือจะพิจารณาตามนัยของวิปัสสนาญาณ ๙ อย่าง มี อุทยัพพยานุปัสสนาญาณ คำนึงถึงความเกิดและดับ ไปจนถึงสังขารุเปกขาญาณ ก็คือการปล่อยวางในสังขารทั้งปวง เมื่อจิตเว้นจากการปรุงแต่ง รัก โลภ โกรธ หลง เกิดไม่ได้ เราก็สามารถที่จะก้าวล่วงจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพานได้เช่นกัน

บางท่านสงสัยว่าถ้าเราภาวนาอย่างเดียว สามารถที่จะบรรลุมรรคผลได้หรือไม่ ? ก็มีโอกาสเป็นไปได้..แต่ยากเหลือเกิน เพราะว่าต้องใช้กำลังสมาธิกดกิเลสให้นิ่งสนิทไปเลย แล้วกำหนดเป้าหมายสุดท้ายว่า “ถ้าเราตายแล้ว ขอไปพระนิพพานแห่งเดียว” การเกิดมามีร่างกายนี้ การเกิดมาในโลกนี้ เราไม่พึงปรารถนาอีกแล้ว ถ้าสามารถกดกิเลสได้ต่อเนื่องยาวนานเพียงพอ ก็สามารถบรรลุได้ในลักษณะของเจโตวิมุติ ก็คือใช้สมาธิกดกิเลสเอาไว้จนกิเลสเกิดไม่ได้ ก็สลายตัวไปเอง

บางท่านก็อาจจะสงสัยว่าถ้าเราพิจารณาอย่างเดียวโดยไม่ภาวนาเลย เราจะบรรลุมรรคผลได้หรือไม่ ? ก็มีโอกาสเช่นกัน..แต่ก็ยากอีก การที่เราจะพิจารณาโดยไม่ได้ภาวนาเลยกำลังของเราจะน้อย จะโดนกิเลส คือรัก โลภ โกรธ หลง กระหน่ำตีอยู่ตลอดเวลา ถ้าไม่ใช่บุคคลที่มีความอดทนอดกลั้นจริง ๆ ก็มักจะสู้กิเลสไม่ไหว แต่ถ้าพิจารณาไปเรื่อย ๆ สภาพจิตของเราก็จะดิ่งเป็นสมาธิเช่นกัน ถ้ากำลังเพียงพอก็สามารถตัดกิเลสเป็นสมุจเฉทปหาน พ้นจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพานได้ เรียกว่าการบรรลุแบบปัญญาวิมุติ