[โอรส]

ถาม : มีเพื่อนที่ปฏิบัติธรรมแล้วเขามีความรู้สึกว่า การปฏิบัติธรรมของเขาไม่ก้าวหน้าไปไหนเลย พอปฏิบัติธรรมแล้วก็เหมือนกับอยู่กับที่ เขาได้พยายามทำสมาธิเองอยู่ตลอดเวลา แต่ก็ไม่ก้าวหน้าขึ้น พอจะมีข้อแนะนำในการปฏิบัติธรรมให้เขามีความก้าวหน้าบ้างไหมคะ ?

ตอบ : ลักษณะการปฏิบัติแล้วไม่ก้าวหน้าประกอบด้วยสาเหตุอยู่ ๒ ลักษณะด้วยกัน อย่างแรก ทำเกิน อย่างที่สอง ทำขาด ถ้าทำพอดีก้าวหน้าทุกคน ทำเกินก็คือเคร่งเครียดจนเกินไป สภาพร่างกายไปไม่ไหว ทำขาดก็คือ ขี้เกียจจนเกินไป ก็เลยไม่ก้าวหน้าด้วย เพราะฉะนั้น...จำเป็นต้องทำให้พอดีถึงจะก้าวหน้า

ตัวพอดีพระพุทธเจ้าเรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา คราวนี้คำว่ามัชฌิมา พอดีตรงกลางนี่ไม่มีอัตราตายตัวว่า ๕๐ เปอร์เซ็นต์ จะขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายและจิตใจของเราที่ได้รับการฝึกมา ดังนั้นว่าของคนผู้หนึ่ง มัชฌิมาปฏิปทาของเขาอาจจะนั่งตลอด ๓ วัน ๓ คืนเลย แต่ว่าของเราเองแค่ ๓๐ นาทีก็แย่แล้ว

ดังนั้นในการปฏิบัติแรกเริ่ม ถ้าหากว่าเราภาวนาแล้วรู้สึกว่าไม่ไหวก็แล้วอย่าเพิ่งไปเชื่อ ให้ลองฝืนดูนิดหน่อย ถ้าฝืนแล้วไปต่อได้ก็โอเค นี่โกหกแน่เมื่อกี้นี้แสดงว่าเป็นตัวถีนมิทธนิวรณ์ มาหลอกให้เราขี้เกียจ ถ้าหากว่าฝืนแล้วไปต่อได้ก็ควรจะตั้งเวลาไว้สักครึ่งชั่วโมงหรือว่าไม่เกิน ๑ ชั่วโมงแล้วพัก ถ้ามากเกินไปกว่านั้นบางทีก็เป็นการทรมานตัวเองมากเกินไป ยกเว้นบางท่านที่ต้องการดูเวทนา ต้องการจะแยกจิตแยกกายดูว่าอาการของเวทนาเป็นอย่างไร อย่างนั้นเขานั่งกันข้ามวันข้ามคืนนั่งกันจนก้นแตกกันไปข้างหนึ่ง..!