[เถรี]

"เรื่องของพระกับภาษาอังกฤษ เริ่มจากสมัยสมเด็จพระสังฆราช กิตติโสภณมหาเถระ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม สมัยนั้นถ้าพระเรียนอย่างอื่นนอกบาลีนี่ จะโดนพระองค์ท่านดุ ตอนหลังบรรดาพระหัวก้าวหน้าเริ่มเรียนภาษาอังกฤษ พระองค์ท่านก็ดุเอา ปรากฏว่าพอถึงเวลาจริง ๆ มีแขกบ้านแขกเมืองต่างประเทศมาถวายสักการะ จะตรัสกับเขาแล้วก็ต้องมีล่ามแปล คราวนี้พอฝรั่งเขาตอบมา บางทีก็อยู่ในลักษณะติดตลก คนอื่นเขาหัวเราะกันจนหมดแล้ว กว่าพระองค์ท่านจะรู้คำแปลก็ต้องหัวเราะทีหลังทุกครั้ง

จึงทรงปรารภว่า ดูท่าการศึกษาอย่างอื่นนอกเหนือจากบาลีเป็นเรื่องจำเป็น เพราะว่าพระองค์ท่านเจอมาด้วยพระองค์เองว่า หัวเราะทีหลังเขานั้นขายหน้า พอมีพระดำรัสอย่างนี้ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ก็เลยศึกษาภาษาอังกฤษด้วยพระองค์เองตั้งแต่สมัยนั้น ในที่สุดก็สามารถที่จะตรัสได้ เขียนภาษาอังกฤษได้คล่องแคล่ว

พวกเราจริง ๆ ถ้าไม่กลัวฝรั่งเสียอย่างก็ไม่มีปัญหา ส่วนใหญ่แล้วไปกลัว ต้องเอาแบบที่อาตมาว่า ฟังไม่รู้เรื่องถือเป็นปัญหาของเขา ไม่ใช่ปัญหาของเรา พูดไปเถอะ..ไปยุโรปมานี่อาตมาภูมิใจมากเลย พวกเราเก่งภาษาอังกฤษกว่า เพราะพวกยุโรปส่วนใหญ่หยิ่งมาก พูดแต่ภาษาของตัวเอง ฝรั่งเศส อิตาลี สวิส ฯลฯ สวิส ยังดีเพราะใช้ ๓ - ๔ ภาษา ทั้งภาษาเยอรมัน ภาษาฝรั่งเศส ภาษาอังกฤษ พอเขาไม่ค่อยได้ใช้ภาษาอังกฤษ ไปพูดบางทีพวกเราเก่งกว่า ถึงบอกว่าใครอยากเก่งภาษาอังกฤษให้ไปยุโรป เก่งกว่าเขาแน่ ๆ เลย

ตอนนี้ทางด้านฝรั่งเศสเขากำลังจะเปลี่ยนให้มาใช้ภาษาอังกฤษ ยังมีพวกนักวิชาการบางกลุ่มประท้วงอยู่ ว่าจะทำให้รากเหง้าของภาษาเสียหมด แต่คิดว่าคงต้านไม่อยู่หรอก เพราะว่าเดี๋ยวนี้ทางอินเตอร์เน็ตเขาก็ใช้ภาษาอังกฤษกันทั้งนั้น ถ้าคุณจะใช้ภาษาฝรั่งเศส คุณก็ใช้อยู่คนเดียว คนอื่นเขาไม่ใช้ด้วยหรอก

มีรูปสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกอยู่รูปหนึ่ง ที่ด้านหลังพระองค์ท่านเป็นเสื่อลำแพน รูปนั้นจะเป็นรูปฝีพระหัตถ์ของในหลวง พระองค์ท่านก็อยู่กุฏิมุงแฝกมุงจากมุงเสื่อลำแพนเหมือนกัน เพราะว่าเสด็จลงไปคลุกคลีตีโมงกับพระสายวัดป่าเป็นปกติ"