วิธีการทำให้ผู้อื่นเข้าใจผิดในแบบต่าง ๆ เป็นการโกหกหรือไม่
 

ปัจจุบันมีหลายคนตั้งใจรักษาศีลข้อ ๔ งดเว้นจากการพูดโกหก
แต่บางท่านก็ใช้วิธีการเลี่ยง โดยบอกว่าตนเองไม่ได้พูดโกหก

กราบเรียนถามพระอาจารย์ว่า วิธีการดังต่อไปนี้ เป็นการโกหก ผิดศีลข้อ ๔ หรือไม่ หรือเป็นเพียงแค่ศีลด่างพร้อย ได้แก่

๑. เมื่อถามแล้ว ผู้ตอบบอกความจริงไม่หมด บอกเพียงครึ่งเดียว ครึ่งที่บอกเป็นความจริง แต่อีกครึ่งหนึ่งที่ไม่ได้บอกเป็นเรื่องสำคัญต่อความเข้าใจของผู้ถาม แต่ผู้ตอบมีเจตนาไม่บอก

สุดท้ายผู้ถามได้ฟังคำตอบแล้วก็เกิดความเข้าใจผิดอยู่ดี เพราะได้ทราบเรื่องจริงเพียงครึ่งเดียว

๒. เมื่อถามแล้ว ผู้ตอบบอกว่ายังไม่ได้คิดหรือยังไม่แน่ใจ แต่ในใจจริง ผู้ตอบคิดและวางแผนในสิ่งที่จะทำตามคำถามนั้นไว้แล้ว เช่นนี้เป็นการผิดศีลข้อ ๔ ด้วยหรือไม่

ถาม : ปัจจุบันมีหลายคนตั้งใจรักษาศีลข้อ ๔ งดเว้นจากการพูดโกหก แต่บางท่านก็ใช้วิธีการเลี่ยง โดยบอกว่าตนเองไม่ได้พูดโกหก กราบเรียนถามพระอาจารย์ว่า เมื่อถามแล้ว ผู้ตอบบอกความจริงไม่หมด บอกเพียงครึ่งเดียว ครึ่งที่บอกเป็นความจริง แต่อีกครึ่งหนึ่งที่ไม่ได้บอกเป็นเรื่องสำคัญต่อความเข้าใจของผู้ถาม แต่ผู้ตอบมีเจตนาไม่บอก สุดท้ายผู้ถามได้ฟังคำตอบแล้วก็เกิดความเข้าใจผิดอยู่ดี เพราะได้ทราบเรื่องจริงเพียงครึ่งเดียว ผิดศีลข้อ ๔ หรือไม่ ?

ตอบ : อันดับแรก...เรื่องนั้นเป็นเรื่องโกหก อันดับที่สอง...ตั้งใจโกหก อันดับที่สาม...ลงมือทำ อันดับที่สี่...บุคคลอื่นเชื่อตามนั้น ถ้าครบองค์ประกอบเหล่านี้ ถือว่าผิดศีลข้อโกหกเต็ม ๆ ถ้าองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึ่งคลาดเคลื่อนไป ก็ลดโทษไปตามส่วน