ตัวอย่างผู้ที่ปฏิบัติในธุดงควัตรอย่างเคร่งครัดในสมัยพุทธกาล
 

ถาม : ที่ผมเคยฟังเทป เขาบอกว่าตอนที่จะปลงพระสรีระของพระพุทธเจ้า พระมหากัสสปะท่านยังมาไม่ถึง ท่านจะขอมาเฝ้า มากล่าวขอขมาพระพุทธเจ้าเสียก่อน ตอนนั้นพระพุทธเจ้าท่านยื่นพระบาทออกมาให้ขอขมา แล้วเทวดาถึงบันดาลให้ไฟเกิดลุกไหม้ขึ้นมา เป็นองค์เดียวกันใช่ไหมครับ ?
ตอบ : องค์เดียวกันจ้ะ ท่านบวชแล้วถือธุดงควัตรตลอดจนกระทั่งอายุมากแล้ว ท่านอยู่จนอายุ ๑๒๐ ปี ถึงได้มรณภาพ

พระพุทธเจ้าตรัสกับพระมหากัสสปะว่า "ดูก่อน..กัสสปะ เธอเองก็อายุมากแล้ว ตถาคตก็อายุมากแล้ว เธออย่าได้เดินธุดงค์เลย อยู่เป็นเพื่อนกับตถาคตเถอะ"

พระมหากัสสปะทูลตอบว่า "ที่เดินธุดงค์ ข้าพระพุทธเจ้าไม่ได้เดินธุดงค์เพื่อหวังชื่อเสียง ลาภยศ ไม่ได้หวังเพื่อหมดกิเลส เพราะตนเองก็หมดกิเลสแล้ว แต่หวังไว้ว่า กาลต่อไปในเบื้องหน้า ภิกษุสามเณรรุ่นต่อ ๆ ไปจะได้มีตัวอย่างว่า ในสมัยพุทธกาลนั้น มีมหาเถระองค์หนึ่ง เป็นผู้ที่ปฏิบัติในธุดงควัตรอย่างเคร่งครัด"

เมื่อเป็นเช่นนั้นพระพุทธเจ้าก็ขัดไม่ได้ พระองค์จึงขอแลกผ้าสังฆาฏิกับพระมหากัสสปะ ด้วยเล็งเห็นว่า พระมหากัสสปะมีบุญบารมีพอที่จะใช้ผ้าสังฆาฏิของพระองค์ท่านได้ จึงกลายเป็นที่ตีความของทางสายมหายานว่า พระพุทธเจ้าทรงมอบผ้าสังฆาฏิให้พระมหากัสสปะ เป็นนัยว่ามอบการปกครองคณะสงฆ์ให้ ทางสายมหายานจึงถือว่าพระมหากัสสปะเป็นพระสังฆปริณายกองค์ที่ ๑


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๕