อุเบกขาในฌาน
 

ถาม : จริง ๆ ก็ตัวอุเบกขา ?
ตอบ : นั่นเป็น อุเบกขาในฌาน

มีตั้งแต่อุเบกขาในเมตตา รักหวังสงเคราะห์เขา แต่ยังทำไม่ได้ จึงต้องวางไว้ก่อน

อุเบกขาในกรุณา สงสารอยากให้เขาพ้นทุกข์แต่ยังทำไม่ได้ จึงต้องวางไว้ก่อน

อุเบกขาในมุทิตา ถึงจะพลอยยินดีด้วยก็ตาม แต่ถ้าหากว่าสิ่งนั้นยังไม่ใช่เรื่องของธรรมของวินัยอย่างแท้จริง เราก็พยายามรักษาอารมณ์สงบใจของเราไว้

อุเบกขาในอุเบกขา ถ้าหากว่าหมดทางจริง ๆ ก็จำเป็นต้องปล่อยให้เป็นเรื่องของกฎแห่งกรรม

ถาม : อย่างนี้ ถ้าผมเดินไปเจอคนง่อยเปลี้ยเสียขา ผมก็แค่ให้เงินเขากินข้าว แค่นี้ถือว่าพอไหมครับ ?
ตอบ : ก็เหลือเฟือแล้ว สงเคราะห์เขาในด้านที่เราทำได้ แต่ไม่ใช่ไปฝืนกฎของกรรม

เขาขาดเสื้อผ้าให้เสื้อผ้าเขา เขาขาดอาหารให้อาหารเขา ขาดที่อยู่อาศัย ถ้าสามารถช่วยได้ ก็หาที่อยู่อาศัยให้เขา แต่ไม่ใช่ไปทำให้เขาหาย ยกเว้นเราจะรู้จริง ๆ ว่า วาระกรรมของคน ๆ นั้นหมดลงแล้ว ก็ทำให้หายวิ่งปร๋อเดี๋ยวนั้นเลยก็ได้

พระพุทธเจ้าตอนตรัสรู้ ในปฐมสมโพธิกถาบอกไว้ว่า คนตาบอดก็กลับเป็นคนตาดี คนง่อยเปลี้ยเสียขาก็กลายเป็นคนขาดี นักโทษที่โดนจองจำอยู่ก็หลุดจากเครื่องจองจำทั้งปวง ผลไม้ที่ไม่ใช่ฤดูก็ออกดอกออกผลกันหมด แสงสว่างไปทั่วทั้งหมื่นโลกธาตุ แม้กระทั่งอเวจีมหานรกที่มืดมิดอยู่ตลอด ก็ยังสว่างขึ้นมาวูบหนึ่ง ต้องระดับนั้น ต้องบารมีระดับสี่อสงไขยกับแสนมหากัปเป็นอย่างน้อย จึงเปลี่ยนทุกอย่างจากร้ายกลายเป็นดีได้


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๕