ทำอย่างไรถึงไม่ทุกข์ ?
 

ถาม: เหตุใดมีทุกข์มาก ?
ตอบ: เราก็มีทุกข์เท่ากับคนอื่น เป็นเรื่องธรรมดา รักตัวเองให้มากเข้าไว้ แล้วจะไม่ทุกข์ จำไว้แค่นั้นพอ

ถาม: ต้องทำกรรมอะไร ?
ตอบ: เรื่องของกรรมเป็นคำรวม แปลได้ทั้งดีและชั่ว กุศลกรรม คือ กรรมดี อกุศลกรรม คือ ความชั่ว สำคัญอยู่ที่กำลังใจของเรา ถ้าอยู่กับตัวเองจะไม่ทุกข์มาก เวลาไปฝากกับคนอื่นเขาไว้จะทุกข์มาก ฝากไว้นานแล้ว รีบไปเอากลับคืนมา เราจะได้ไม่ทุกข์

ถาม: ทำอย่างไรถึงไม่ทุกข์อย่างนั้นอีก ?
ตอบ: เกิดอีกเมื่อไร ก็ทุกข์อย่างนี้อีก

สำหรับเรื่องของความผิดหวังจะทำให้เราเห็นทุกข์ ในเมื่อเราเห็นทุกข์ เราจึงจะเห็นธรรมะ ถ้าหากไม่ทุกข์มาก เราก็ไม่เข็ด...ใช่ไหม..? ยังอยากจะเกิดอีก คราวนี้ถามตัวเองว่า ถ้าเกิดมาแล้วทุกข์อย่างนี้อีก อยากจะเกิดอีกไหม ?

ถาม: ไม่เอา...
ตอบ: ในเมื่อไม่เอา..ถ้าอย่างนั้นก็อย่าเกิดใหม่..! จะได้ไม่ต้องทุกข์แบบนี้อีก


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนพฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๔๕