อาการตกใจเมื่อทำสมาธิ
 

ถาม : เวลาจิตจะสงบต้องสะดุ้ง..?
ตอบ : จริง ๆ แล้วต้องไม่สนใจข้างนอก ให้ใจเราอยู่กับลมหายใจเข้าออกเท่านั้น

อาการสะดุ้ง อาการตกใจ ก็คือการที่เราส่งจิตออกไปที่อื่น พอเกิดอะไรกระทบตา หู จมูก ลิ้น กาย จิตจะรีบวิ่งกลับมาเพื่อที่จะรับรู้อาการนั้น อาการที่จิตวิ่งกลับมาเร็วเกินไป เป็นอาการที่เราเรียกว่า "ตกใจ"

เพราะฉะนั้น..ถ้าใจจดจ่ออยู่กับลมหายใจเข้า-ออกไม่ไปไหน ต่อให้ฟ้าผ่าข้างหูก็ไม่ตกใจหรอก แสดงว่าเราส่งใจออกไปโดยไม่รู้ตัว

ส่วนอีกอย่างหนึ่งจะมีอาการหวิวเหมือนกับตกจากที่สูง อาการนั้นจิตเราเริ่มจะเป็นฌานอย่างหยาบแล้ว แต่เกาะไม่ติดเลยพลัดหล่นลงมา เป็นอาการที่เรียกว่า "พลัดจากฌาน" จะวูบเหมือนตกจากที่สูง อันนั้นใกล้จะได้ดีแล้วตั้งหน้าทำใหม่อีกสักพักก็จะเป็นฌานไปเลย

ถาม : ...
ตอบ : ให้เรารับรู้อาการนั้นไว้เฉย ๆ ไม่ต้องไปสนใจว่าเป็นอะไร รู้ว่าเป็นอย่างนั้นก็พอ

ถ้ายังมีลมหายใจเข้า-ออก ให้จับลมหายใจเข้าออก ถ้ายังมีคำภาวนาให้จดจ่ออยู่กับคำภาวนา ถ้าไม่มีลมหายใจ ไม่มีคำภาวนาก็ให้รับรู้ไว้เฉย ๆ ว่าตอนนี้อาการเป็นอย่างนั้น

ถ้าเราไปสนใจมาก ๆ ก็จะไม่ก้าวหน้า แต่ถ้าเรารับรู้ไว้เฉย ๆ แค่รู้ว่าเป็นอะไรก็รับรู้ไว้เท่านั้น ไม่อยากให้เป็นอย่างนั้นและไม่อยากให้หายจากอาการอย่างนั้น เดี๋ยวก็จะก้าวหน้าไปเอง


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนมีนาคม พุทธศักราช ๒๕๔๕