วางทุกข์เป็นไปพระนิพพานได้ง่าย
 

ตอนนี้สิ่งนี้วางอยู่ตรงหน้าของเราแล้ว มีคุณค่าขนาดไหน ในเมื่อเรารู้แจ้งแล้วว่า การเกิดเป็นทุกข์อย่างนี้ ในเมื่อเรารู้แจ้งแล้วว่า การอยู่ในโลกเป็นทุกข์อย่างนี้ ขึ้นชื่อว่าการเกิดมาเป็นทุกข์อย่างนี้ การเกิดมาในโลกที่เต็มไปด้วยความทุกข์ยากเร่าร้อนอย่างนี้ เรายังต้องการอีกไหม ? ในเมื่อเราไม่อยากมี ไม่อยากได้ ไม่อยากเป็นอีกแล้ว รับรู้แล้วก็วางไว้ตรงนั้น

ให้เห็นว่าทุกอย่างที่เกิดกับเราเป็นธรรมดา เพราะเราทำเราจึงได้รับ ในเมื่อทุกอย่างเราทำมาเอง ทำไมเราจึงยอมรับผลงานของตัวเองไม่ได้ โบราณท่านว่าปลูกถั่วได้ถั่ว ปลูกงาได้งา เราไปปลูกพริกปลูกตำแยต้องแสบบ้างคันบ้างเราก็ทนเอา แต่ขึ้นชื่อว่าเกิดมาแสบคันอย่างนี้จะไม่มีกับเราอีกแล้ว เพราะเราเกิดชาตินี้เป็นชาติสุดท้าย

ถ้าเทียบกับการที่เราต้องทนมีชีวิตอยู่ไปถึงวันตาย ซึ่งไม่เกิน ๑๐๐ ปีนี้ กับการเวียนตายเวียนเกิดที่นับกัปไม่ถ้วนก็เป็นเวลาแค่นิดเดียว เหมือนอย่างกับหลับตาลงแล้วลืมตาขึ้นก็ผ่านพ้นไปแล้ว ทำไมเราจะอยู่อย่างมีความสุขไม่ได้ ทุกอย่างเกิดขึ้นก็ เออ..ธรรมดา เราทำไว้เราถึงได้รับ เออ..ธรรมดาจะต้องเป็นอย่างนี้อยู่แล้ว ถ้าเกิดมาเราต้องพบต้องเจอแบบนี้ จิตใจก็จะปล่อยวาง

ถ้าปล่อยวางได้ ทุกข์มหาศาลที่เรารู้สึกว่าเราต้องแบกเอาไว้ ก็ไม่มีอะไรต้องแบกเลย กองลงเมื่อไร ก็เบาเมื่อนั้น ก็สบายเมื่อนั้น ในเมื่อเราวางสิ่งที่หนักลงได้แล้ว เรื่องที่จะตะกายไปพระนิพพานก็ง่ายแล้ว เพราะไม่มีอะไรมาถ่วงเรา

จำเอาไว้ว่าทุกข์มีคุณมหาศาล มีค่ายิ่งกว่าเพชรยิ่งกว่าพลอยอีก โอกาสที่จะได้รู้ได้เห็นด้วยปัญญานั้นยากแสนจะยาก สิ่งที่มีค่ามหาศาลนั้นบัดนี้ปรากฏอยู่ตรงหน้าเราแล้ว กรี๊ดโดดใส่เลย ไม่ใช่ว่าไปกรี๊ดสลบ

พอทำไปถึงจุดหนึ่งจะรู้สึกเลยว่า ตอนนี้เรามีชีวิตอยู่แค่ชั่วลมหายใจเข้าออกเท่านั้น หายใจเข้าไม่หายใจออกก็ตายแล้ว หายใจออกไม่หายใจเข้าก็ตายแล้ว ในเมื่อเรามีชีวิตอยู่แค่ชั่วลมหายใจเดียว ก็ไม่มีอะไรที่จะสร้างความกระทบกระเทือนให้กับเราได้ ตายเมื่อไรเราก็ไปพระนิพพานของเรา

เมื่อมาถึงจุดนี้ เราก็มีความสุขของเราอยู่ได้ทุกวัน เห็นคนอื่นเขาหน้านิ่วคิ้วขมวด ทำไมแบกอะไรมากขนาดนั้น..นึกไปนึกมา อ๋อ..เราก็เคยแบกไว้เหมือนกัน..(หัวเราะ)..

สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนเมษายน พุทธศักราช ๒๕๔๕