ถาม : หนูไหว้พระสวดมนต์ประมาณตีสามตีสี่ วันนั้นหนูได้อัญเชิญพระยานาคราช และหลวงพ่อทั้งหลาย ทำปฏิบัติสมาธิอยู่ดี ๆ หนูเห็น.....สามรูป สว่างมาก ?
ตอบ : การปฏิบัติถ้าสมาธิทรงตัวถึงระดับหนึ่ง จะเริ่มเห็นสิ่งต่าง ๆ ขึ้นมาได้ แล้วการเห็นส่วนใหญ่ก็จะเสียมากกว่าดี เพราะมักจะไปยึดติดนิมิตตรงจุดนั้น ถือว่าสิ่งที่เราเห็นเป็นการยืนยันว่าการปฏิบัติของเราเริ่มได้ผลแล้ว ทำให้มีความมั่นคงและมั่นใจในพระรัตนตรัยเพิ่มขึ้น เอาตรงนั้นแล้วกัน

ต่อไปเวลาทำอย่าไปคิดอยากเห็นอีก ถ้าคิดอยากเห็นจะไม่ได้เห็น เพราะใจไม่นิ่ง เรามีหน้าที่สวดมนต์ภาวนาของเราไปตามปกติ จะเห็นหรือไม่เห็นก็ช่าง ให้ทำกำลังใจอย่างนั้น

ถาม : ทำบุญสร้างสมเด็จองค์ปฐมเนื้อเงินที่หล่อไปเมื่อวันที่ ๒๙ ได้ไหมครับ ?
ตอบ : ทำบุญเพิ่มได้ไม่เกิน ๒๐๐,๐๐๐ บาท เพราะอาตมาลงทุนซื้อเม็ดเงินไปประมาณ ๙๐๐,๐๐๐ บาท วันหล่อพระญาติโยมทำบุญมาประมาณ ๗๐๐,๐๐๐ บาท แล้วช่างไม่คิดค่าแรงในการหล่อพระ บอกว่าทำถวาย เพราะฉะนั้น..โยมจะทำบุญสร้างสมเด็จองค์ปฐมเนื้อเงินหน้าตัก ๙.๙ นิ้ว ขอร้องว่าห้ามทำเกิน ๒๐๐,๐๐๐ บาท เดี๋ยวจะเกินต้นทุน

มีคนนำซองปัจจัยที่มีรูปยันต์เกราะเพชรมาถวาย พระอาจารย์กล่าวว่า "ใครทำซองนี้มา ? หาเรื่องกันชัด ๆ ถึงเวลาต้องทิ้งก็เป็นโทษ คนทำไม่ได้คิดถึงเรื่องการปรามาสพระรัตนตรัยเลย

จะทำอะไรต้องยั้งคิดด้วย ไม่อย่างนั้นแสดงว่าสภาพจิตเราหยาบเกินไป เรื่องของการปฏิบัติจะไม่ก้าวหน้า ต้องบอกว่าจะทำอะไรก็ต้องทำด้วยความเมตตา จะพูดอะไรก็พูดด้วยความเมตตา จะคิดอะไรต้องคิดด้วยความเมตตา ไม่ใช่เราทำแล้วสะใจ ส่งพ้นมือเราไป คนอื่นจะเดือดร้อนอย่างไรช่างหัวมัน ลองคิดดูว่าถ้าคนที่สภาพจิตหยาบ ฉีกซองเอาปัจจัยออก แล้วเขาทิ้งซองลงถังขยะจะเกิดโทษอะไร คุณหาอเวจีให้เขาชัด ๆ..!

อาตมาย้ำอยู่บ่อย ๆ ว่า การปฏิบัติธรรม ยิ่งปฏิบัติไป กาย วาจา ใจ ต้องดีขึ้นเรื่อย ๆ แต่ก็เหมือนกับญาติโยมหลายคนฟังแล้วผ่านหูไปเฉย ๆ จึงมีอะไรที่แสดงออกซึ่งความหยาบของจิตของเรามาก ทำแล้วเกิดโทษทั้งตนเองและผู้อื่น ต้องบอกว่าเป็นเรื่องที่น่าเสียดาย ให้ค่อย ๆ ปรับปรุงกันไปก็แล้วกัน"

ป.ล. ไม่อนุญาตให้นำข้อความนี้ไปเผยแพร่ เพราะจะกระทบผู้อื่น

ถาม : การคิดถึงพระเป็นกิเลสหรือเปล่าครับ ?
ตอบ : ก็นับเป็นอนุสติ แต่ถ้าคิดว่าท่านรับสังฆทานได้เยอะ เดี๋ยวเราจะจิ๊กบ้าง อันนั้นเป็นกิเลส ต้องดูว่าเราคิดอะไร

ถาม : อย่างเช่น ไม่ได้เจอท่านมานาน แล้วคิดถึง ต้องตัดหรือเปล่าครับ ?
ตอบ : ไม่ต้องเสียเวลาไปตัด ต้องเพิ่มให้เยอะ ๆ ด้วย พอถึงเวลาแล้วจะได้ไม่ไปฟุ้งซ่านในเรื่องรัก โลภ โกรธ หลง ส่วนไหนที่ดีกับเราก็ทำสิ่งนั้นให้มากไว้ ส่วนไหนที่ไม่ดีพยายามลด ละ เลิก ไปเรื่อย ๆ เดี๋ยวก็จะดีขึ้นไปเอง

ถาม : แม่ชีถือบาตรออกบิณฑบาตได้หรือเปล่าครับ ?
ตอบ : บางเขตเขาทำกัน ถ้านับแล้วแม่ชีก็ถือว่าเป็นนักบวชฝ่ายหนึ่ง ทำบุญกับท่านก็ได้ ไม่มีปัญหาหรอก เพียงแต่ว่าถ้าเขาไม่นับสถานภาพแม่ชีเป็นนักบวช ก็ถือว่าผิดกฎหมาย แต่เนื่องจากว่าปัจจุบันสถานภาพของแม่ชียังก้ำกึ่งกันอยู่ เขารอการรองรับสถานภาพจริง ๆ ซึ่งก็ยังไม่ได้ประกาศอย่างชัดเจนเสียที

ถาม : ตัวเองไม่น่าหาเรื่องใส่ตัวเลย ?
ตอบ : อย่าเสียใจในสิ่งที่ทำไปแล้ว แต่จงเสียดายถ้าไม่ได้ทำ ไม่อย่างนั้นเราจะไม่รู้หรอกว่าอะไรเป็นอะไร

พระอาจารย์กล่าวว่า "วันที่ ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๘ นิสิตปริญญาเอกรุ่นของอาตมา ต้องไปกตเวทีต่ออาจารย์ วันที่ ๗-๘ พฤษภาคม ซ้อมรับปริญญา วันที่ ๙-๑๐ พฤษภาคม รับปริญญา

วันที่ ๑๐ ครูบาหน่อแก้วฟ้าท่านนิมนต์เอาไว้ก่อนหลวงตาวัชรชัย อาตมากันวันที่ ๑ เอาไว้ให้หลวงตา แต่หลวงตาไปนิมนต์วันที่ ๑๐ สงสารครูบาหน่อแก้วฟ้าเหมือนกัน เพราะว่าท่านนิมนต์ ๒-๓ ปีแล้วไม่ได้ไปสักปี เอากำหนดการของทางมหาวิทยาลัยให้ท่านดู ว่าซ้อมรับปริญญาวันที่ ๗-๘ รับวันที่ ๙-๑๐ ท่านนั่งหัวเราะ “ทำไมต้องเป็นผมอีกแล้ว ?”

ถาม : ถ้าเราตกแต่งบัญชีเพื่อให้เสียภาษีน้อยลง อย่างนี้ถือว่าผิดศีลอทินนาทานไหมครับ ?
ตอบ : ก็ไม่ใช่ว่าผิดโดยตรง แต่อยู่ในลักษณะของการฉ้อราษฎร์บังหลวง โทษหนักกว่าเพราะว่าเป็นเรื่องของส่วนรวม คราวนี้สิ่งที่เราทำ เราทำเพื่อตัวเองหรือเพื่อคนอื่น ? ถ้าทำเพื่อตัวเองโทษก็น้อยกว่า แต่ถ้าทำให้คนอื่นนี่เท่ากับว่าทำให้หลายคน มีความผิดหลายกระทง โทษก็หนักมากกว่า

ถาม : ถ้าเรามึนจนหน้ามืด เกี่ยวกับกรรมไหมคะ ?
ตอบ : เกี่ยวอยู่แล้ว

ถาม : ถ้าอย่างนั้นเราก็ทำอะไรไม่ได้ ?
ตอบ : ได้..ถ้าคุณระมัดระวังจนพ้นวาระไป กรรมก็ต้องไปรอจังหวะข้างหน้า คราวนี้ก็อย่างที่ว่าแหละ ระวังเท่าไรถ้ากรรมจะเอาคืน เราก็โดนจนได้

ถาม : แล้วถ้าเราไม่ได้ใส่ใจ ?
ตอบ : รักษาได้ให้รักษา ถ้ารักษาเต็มที่แล้วรักษาไม่ได้ ค่อยยอมรับว่าเป็นกฎของกรรม ไม่ใช่ยังไม่ทันทำอะไรเลย ก็ยอมรับกฎของกรรม อย่างนั้นถือว่าฉลาดน้อยเกินไป กายสังขารของเรา ถ้าดูแลให้ดีไว้ก็สามารถที่จะปฏิบัติธรรมได้ดีขึ้น สะดวกขึ้น ถ้าปล่อยให้ชำรุดทรุดโทรมมาก ทำอะไรก็ลำบากไปหมด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่ออายุมากขึ้น ถ้าทรุดนี่จะทรุดนานเลย

พระอาจารย์กล่าวว่า "หลวงพ่อสมเด็จพระมหาธีราจารย์ วัดชนะสงคราม ท่านเคยพูดเอาไว้นานแล้วว่า นกไม่มีขน คนไม่มีความรู้ ขึ้นสู่ที่สูงไม่ได้ อาตมาจึงจำเป็นต้องสนับสนุนเรื่องการศึกษา ถ้าเด็ก ๆ เขาอยากเรียนแล้วไปอยู่วัด จะส่งเรียนหมด เป็นวัดเดียวที่ส่งเด็กวัดทุกคนเรียน คนที่ไม่รู้ภาษาไทยเลยก็เริ่มเรียน ก.ไก่ ข.ไข่ ของการศึกษานอกโรงเรียน

คาดว่าไม่เกินเทอมหน้า วัดท่าขนุนจะมีเด็กวัดจบปริญญาตรี ดูเขาเรียนแล้วรู้สึกว่ายากมาก เพราะเขาเรียนปริญญาตรี ตอนอาตมาเรียนปริญญาตรี แต่ตอนนี้อาตมาจบปริญญาเอกแล้ว เขายังเรียนปริญญาตรีอยู่นั่นแหละ แต่ก็ยังดีที่เขาอดทนมาก มีความพยายามในการเรียนสูงมาก"

พระอาจารย์กล่าวว่า "หลวงปู่ครูบาอ่อน หลวงปู่ครูบาผัด เผาเสร็จอัฐิกลายเป็นพระธาตุทันทีเลย ปกติต้องทิ้งไว้ระยะหนึ่งค่อยเป็น ก็ยังโชคดีที่ท่านเมตตาไปที่วัดท่าขนุน โดยเฉพาะงานสืบชะตาปี ๒๕๕๓ ส่วนหลวงปู่ครูบาครองอาตมาไม่กล้ากวนท่าน เจอหน้าทีไรท่านดึงไปกอดทุกที ท่าน ๙๐ กว่าปีแล้ว ถ้าให้วิ่งไปจากวัดของท่านถึงทองผาภูมิ อาจจะกลายเป็นจัดงานศพถวายท่านแทน..!"

ถาม : ผ่าตัดมา ๖ เดือน ตรงนี้ซีสต์ขึ้นอีกแล้ว หนูใจเสีย กลัวเจ็บ ?
ตอบ : เจ็บไข้ได้ป่วยตรงไหน นึกถึงภาพพระเอาไว้ตรงนั้น ตั้งใจว่าขอให้หาย แล้วก็ภาวนานึกถึงภาพพระไปเรื่อย ๆ ถามว่าเป็นการฝืนกฎของกรรมหรือเปล่า ? ถ้าทำได้ก็ไม่ฝืน

ถาม : ไปกราบหลวงพ่อพระมหามัยมุนีที่พม่า รู้สึกจริง ๆ ว่าศรัทธาของคนที่นั่นมีมาก ?
ตอบ : เขาไปกันตั้งแต่ตี ๓ ตี ๔ ไปยืนรอจนกว่าจะเปิดประตู อาตมาถึงตี ๓ ครึ่ง ลุยเข้าไปยันชั้นในเลย เหลืออยู่ชั้นเดียว เขากลัวว่าถ้าเข้าข้างในแล้วของเขาหายจะลำบาก ทีนี้จะได้รู้ว่าถ้าอาตมาได้ไปพม่าแล้ว ทำไมถึงต้องไปตรงนั้นให้ได้

บางคนยังทำใจเรื่องพม่าเผากรุงศรีอยุธยาไม่ได้ ก็เลยมองข้ามของดีไปอย่างน่าเสียดาย ถ้าอาตมาไปพม่า สถานที่ซึ่งต้องไปให้ได้มี พระมหาเจดีย์ชเวดากอง พระบรมธาตุอินทร์แขวน หลวงพ่อมหามัยมุนี ขาดไม่ได้เลย ๓ ที่ อย่างไรก็ต้องไป ส่วนที่อื่นแล้วแต่เหตุการณ์

ทางพม่าเขาถือว่าหลวงพ่อพระมหามัยมุนีเป็นพระพุทธเจ้าที่ยังมีชีวิตอยู่ ตอนเช้าถ้ารู้จักสังเกต ก่อนเปิดประตูจะมีเสียงดนตรี เสียงดนตรีนั่นเป็นการปลุกให้ท่านตื่น หลังจากนั้นก็ทำพิธีล้างหน้าแปรงฟัน ถวายภัตตาหาร มีดนตรีคลอ มีคนคอยพัดด้วย เหมือนกับท่านยังมีชีวิตอยู่

พอสิ้นหลวงปู่ปัญญาวังสะที่ล้างพระพักตร์ถวายท่านมา ๓๐ กว่าปี อาตมาก็ไม่ได้ไปอีก องค์ใหม่ที่ล้างพระพักตร์อาตมาไม่รู้จักแล้ว

ถาม : ไปเจอ ไม่ใช่องค์เดิม เป็นพระสังฆราช ?
ตอบ : ไม่ใช่พระสังฆราช แต่เป็นเจ้าอาวาสวัดนั้น เพราะว่าที่อื่นเดินทางมาลำบาก ถ้าอยู่วัดนั้นเลย จะทำหน้าที่ได้ต่อเนื่อง

ถาม : ไปที่นั่น เขาถามว่าเป็นคนจีนหรือคนญี่ปุ่น พอบอกว่าเป็นคนไทย เขาพูดถึงพระแก้วมรกต ?
ตอบ : ถ้าพูดถึงคนไทยเมื่อไร เขาจะถามหาพระแก้วมรกต ความฝันของคนพม่าคือได้ไปกราบพระแก้วมรกตที่เมืองไทยสักครั้งหนึ่ง เขาถือว่าเป็นพี่น้องของพระมหามัยมุนี

ถาม : เขาเรียกหลวงพ่อพระมหามัยมุนีว่า พระเจ้าเนื้อนิ่ม ?
ตอบ : อาตมายืนยันว่านิ่ม เพราะว่าแผ่นทองหนาปึ้กเลย มีอยู่ครั้งหนึ่งเคยโดนไฟไหม้แล้วทองรุ่นเก่าที่ปิดอยู่ละลายลงมาได้ ๒๐ กว่าชั่ง ๑ ชั่ง ก็ประมาณ ๓ ปอนด์ ๒๐ กว่าชั่งก็น่าจะ ๖๐ กว่าปอนด์ เหตุที่พระองค์ท่านเป็นปุ่ม ๆ เพราะเครื่องทรงของกษัตริย์พม่ามีดอกมีดวงอะไรอยู่ พอปิดก็หนาขึ้น ๆ ก็เป็นปุ่มตามลักษณะของเครื่องทรง

พระอาจารย์กล่าวว่า "เว็บวัดท่าขนุน ถ้าใครสมัครมาหลายชื่อจะตัดทิ้งเลย แล้วต้องยืนยันตัวตน คุณสมัครมา ๓ ชื่อ ๔ ชื่อ จะนับเป็น ๓ คน ๔ คน เราไม่เอา เราเอาชื่อเดียว เราไม่ได้ต้องการสมาชิกมาก"

พระอาจารย์สนทนากับหลวงพี่ท่านหนึ่งว่า "ตอนออกแบบหมู่เรือนไทยก็ไม่ได้คิดจะทำเรื่องนี้ เหมือนอย่างกับธรรมะจัดสรร คิดอยู่อย่างเดียวว่าต้องวางแบบนี้ ๆ ตอนแรกยังคิดว่าเป็นหอกลองข้างหนึ่ง หอระฆังข้างหนึ่ง แล้วตรงกลางจะตั้งอะไรดี ? ที่ไหนได้กลายเป็นสมเด็จองค์ปฐม กลายเป็นหลวงปู่หลวงพ่อ

จนป่านนี้อาตมายังไม่กล้าตั้งรูปหลวงปู่ปานและหลวงพ่อวัดท่าซุง เพราะกลัวเป็นโทษให้คนที่มาไหว้ เนื่องจากหลวงพ่อท่านพูดไม่ยั้ง ท่านรู้จริง แต่คนที่รับท่านไม่ได้มีเยอะ

งานของท่านเป็นงานเอามรรคเอาผล ต้องเด็ดขาดจริงจัง งานของอาตมาเป็นแค่ประคองศาสนาเท่านั้น พูดง่าย ๆ ก็คือประคับประคองเผื่อเขาในอนาคตข้างหน้าไม่รู้อีกกี่ชาติ จะไปหักเขาให้เกิดโทษก็ไม่เอาหรอก ตอนแรกท่านก็บอกทำชั่วคราว ๆ เดี๋ยวก็มีตัวจริงมา จนป่านนี้ยังไม่เห็นมีตัวจริงเลย

ผมก็พยายามดู ๆ ไว้ พวกรุ่นหลัง ๆ ก็ยังไม่ได้ดั่งใจ เห็นพวกลูกศิษย์เขาออกไปเป็นเจ้าอาวาสที่อื่นแล้วก็เหมือนกับงานกว้างขึ้น เมื่อไม่กี่วันท่านณุไปขอนแก่น ตอนนี้ทางอีสานก็มีหลายคนแล้ว ท่านนวยอยู่สีคิ้ว ท่านณุอยู่ขอนแก่น ท่านหมึกดันย้ายไปเชียงใหม่ ทีแรกอยู่ที่โคราช"

ถาม : ถ้าจะถวายพระสำหรับเป็นเครื่องสังฆทาน ?
ตอบ : ถ้าพระที่เข้าพิธีแล้วไม่ควร หลวงพ่อวัดท่าซุงท่านเคยเตือนไว้ เพราะท่านมีเทวดารักษาประจำ ไปยกขึ้น ๆ ลง ๆ ข้ามไปข้ามมาท่านไม่ชอบใจ

ถาม : พระใหม่ครับ ?
ตอบ : ถ้าเข้าพิธีแล้ว จะใหม่หรือไม่ใหม่ก็ไม่ควร ยกเว้นของที่ยังไม่เข้าพิธี

พระอาจารย์เล่าวว่า "โยมที่อยากได้พระสมเด็จองค์ปฐมเนื้อทองคำมาถามอาตมาว่า ได้จองไว้บ้างหรือเปล่า ? จะไปจองกับผีอะไร อาตมามาถึงก็ ๓๐๐ กว่าข้อความแล้ว จะไปเหลือหรือ ?"

ถาม : จะมีคนมาถวายไหมครับ ?
ตอบ : ไม่คิดหวังเลย ติด ๑ ใน ๑๐๐ แล้วยังตัดใจถวายได้ก็เกินไป

ถาม : เรื่องของสมเด็จองค์ปฐม ?
ตอบ : ยิ่งนานไปคนที่รู้จักท่านจริง ๆ จะน้อยลง ชื่อเสียงเกียรติคุณท่านมากขึ้น ๆ แต่ที่จะรู้จักท่านจริง ๆ จะน้อยลงเรื่อย ๆ แบบเดียวกับหลวงพ่อพุทธชินราชขอฝนที่วัดบางนมโค ตอนสมัยหลวงพ่อวัดท่าซุงท่านอยู่ หน้าแล้งขอฝนตอนเย็นได้วันละ ๒ ชั่วโมง ไม่ให้ตกหนักมาก เอาแค่พื้นเปียก ตกทุกวัน ๖ โมงเย็น ถึง ๒ ทุ่มตกตลอด

พอหลวงพ่อท่านออกจากวัดบางนมโคมา มีคนไปจุดธูปขอให้ตายฝนก็ไม่ตก พอหลวงพ่อท่านกลับไปเยี่ยมวัดบางนมโคก็เลยไปถาม ท่านบอกว่า "เขาไม่รู้จักข้า จุดธูปแค่ตรงนั้น แต่เขาไม่รู้จักว่าข้าเป็นใคร ก็เลยไม่รู้จะช่วยอย่างไร" เขาเห็นท่านเป็นแค่พระพุทธรูปเท่านั้น

พระอาจารย์กล่าวว่า "จะรอดูว่ามีใครฉลาดพอไหม ? เพราะว่าที่นี่พอเลิกกรรมฐานจะให้เขาเอาพวงมาลัยกลับไปไหว้พระที่บ้าน ถ้าฉลาดพอก็จะรู้จักตากแห้งเก็บไว้ ถ้าเก็บไว้เยอะ ๆ ก็เอาไปสร้างวัตถุมงคลได้ แต่ถ้าฉลาดไม่พอก็เป็นเรื่องของคุณเถอะ..!"

ถาม : บางที่บวงสรวงหล่อพระตอนเย็น เขาบอกว่าทำตามวัดท่าซุง ?
ตอบ : ผิดครู..เขาไม่รู้หรอกว่าวัดท่าซุงที่บวงสรวงตอนเย็นนั้นเป็นการบวงสรวงสุมทองเฉย ๆ แล้วคนก็ไปเลียนแบบตอนนั้น ถ้าคุณต้องการบารมีพระท่านช่วย ต้องบวงสรวงตอนเช้าไม่เกิน ๙ โมงครึ่ง

ถาม : สมัยอยู่บ้านอนุสาวรีย์ยังเคยมีบวงสรวงตอนเย็นนี่ครับ ?
ตอบ : เกี่ยวกันที่ไหน ? คนละเรื่องคนละงานกัน ต้องดูให้ออกว่างานนั้นงานอะไร บ้านอนุสาวรีย์ตอนนั้นเป็นงานบอกกล่าวขึ้นบ้านใหม่ ใช่หล่อพระที่ไหนเล่า ?

ขนาดทำบุญวันเกิดหลวงพ่อ ท่านยังบวงสรวงตอนเช้า กราบเรียนถามว่าทำไมครับ ? เพราะบวงสรวงตอนเช้าเสร็จแล้วยังต้องรับแขกต่อ หลวงพ่อท่านจะเหนื่อยมาก ทำไมไม่บวงสรวงตั้งแต่ตอนเย็นเลย ท่านบอกว่าตอนนี้เงินขาด ถ้าอยากได้เงินก็ต้องทำตามกติกา ก็คือต้องบวงสรวงตอนเช้า

ถาม : ถ้าผมเงินขาด ทำแบบนั้นได้บ้างไหมครับ ?
ตอบ :ไปลองทำสิ ลองดูว่าจะได้อย่างท่านไหม ? พูดง่าย ๆ ก็คือว่าท่านต้องการให้คนมาทำบุญ เพื่อที่จะได้เงินมาใช้หนี้ตามที่ต้องการ จึงต้องทำตามกติกา ถ้าบวงสรวงตอนเย็นก็อดรับประทาน

ถาม : ลูกสาวชื่อจริง ชื่อกมลชนกครับ ?
ตอบ : เกิดวันเสาร์ทำไมชื่อกมลชนก ? กมลชนกเป็นชื่อคนเกิดวันจันทร์ แต่ไม่เป็นไรหรอก ชื่อเป็นเรื่องนอกเหตุเหนือผล แบบเดียวกับอาตมาเกิดวันอาทิตย์ แล้วหลวงพ่อวัดท่าซุงท่านตั้งฉายาว่าสุธมฺมปญฺโญ เป็นฉายาคนที่เกิดวันศุกร์ชัด ๆ

พระอาจารย์กล่าวกับโยมว่า "ถ้าเรียนไม่ไหววันไหน ให้นึกถึงหน้าอาตมา อาตมาเรียนปริญญาเอกยากกว่าตั้งเยอะยังไม่ถอยเลย อะไรที่ตัดสินใจทำไปแล้ว อย่าไปนั่งเสียใจว่าไม่ควรทำ ถ้าจะเสีย ให้ไปนั่งเสียดายว่า ถ้าเราไม่ทำก็จะไม่ได้ประสบการณ์นี้เลย"

ถาม : การที่ตั้งใจว่าจะต้องทำให้สำเร็จ เช่น ต้องเรียนปริญญาเอกให้จบ เป็นมานะใช่ไหมคะ ? และที่ต้องทำให้ได้ดีกว่าคนอื่นเป็นขัตติยมานะใช่หรือไม่ ?
ตอบ : น่าจะลักษณะนั้นเลย ในเมื่อคนอื่นทำได้เราต้องทำได้ แล้วถ้าหากเราทำได้ ต้องทำได้ดีกว่าเขา เป็นมานะอย่างหนึ่ง เป็นสันดานติดตัวมา เจออุปสรรคแล้วไม่หนี ถ้าขึ้นหน้าตาย ถอยหลังตาย อาตมาขึ้นหน้าแน่นอน ขึ้นหน้าไปตายอย่างคนกล้า ดีกว่าถอยมาตายแล้วเขาว่าเราขี้ขลาด สันดานเป็นอย่างนี้มาตั้งแต่เด็ก มานึกมองอีกมุมหนึ่ง ไอ้นี่มันความคิดของเรา ในเมื่อขึ้นหน้าไปตาย คนอื่นอาจจะว่าโง่ก็ได้

ถาม : นายตัมพทาฐิกะเป็นเพชฌฆาต ฆ่าคนตายหลายร้อยหลายพันคน ตามคำสั่งของพระราชา ตอนหลังได้เป็นพระโสดาบัน นายตัมพทาฐิกะไม่ถือว่ากระทำผิดศีลหรือครับ ?
ตอบ : การฆ่าผิดทั้งนั้นแหละ เพียงแต่ท่านโดนพระสารีบุตรหลอกจนงง หลอกให้คิดว่าไม่ใช่บาปของท่าน แต่เป็นบาปของพระราชา พอกำลังใจคลายตัว กำลังบุญก็เข้ามาแทน

ถาม : ถึงแม้จะไม่ได้เจตนา ?
ตอบ : ไม่เจตนาแต่คุณลงมือ สัตว์นั้นมีชีวิตอยู่ รู้ว่าสัตว์นั้นมีชีวิตอยู่ ลงมือฆ่า ฆ่าสำเร็จ ก็ผิดเต็ม ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์ เพียงแต่ว่าฆ่าเพราะคำสั่งเท่านั้นเอง

ถาม : ถ้าตอนที่เราอาบน้ำอยู่ สัตว์ลอยตามน้ำไป แล้วเราช่วยไม่ได้ แล้วเราก็อาบน้ำต่อ ?
ตอบ : เมื่อถึงเวลาก็ทำบุญอุทิศให้เขาด้วยก็แล้วกัน เขาไม่ให้คิดถึงเรื่องที่เลยมาแล้วเพราะใจจะหมอง ให้ตั้งหน้าตั้งตาทำดีอย่างเดียว

พระอาจารย์กล่าวว่า "ตอนนี้อาตมากำลังให้พระมหาจีรพันธ์ทำเรื่องยื่นทาง มจร. ขออนุญาตสร้างเหรียญในหลวงรัชกาลที่ ๕ หาทุนให้กับห้องเรียนวัดใต้ บอกท่านว่าผมรับประกัน ๓ ล้านบาท ท่านบอกว่า มจร. วังน้อยเคยออกมาแล้ว แต่จำหน่ายไม่หมดจนถึงทุกวันนี้ เหลือเชื่อจริง ๆ นิสิตทั่วประเทศเยอะขนาดนั้น สร้างเหรียญออกมา ๑๐,๐๐๐ เหรียญ แต่จำหน่ายไม่หมด

ท่านบอกว่าต้องขอยอดการสร้างไว้เลย อาตมาแจ้งว่าเหรียญทองคำ ๓๐๐ เหรียญ พระมหาจีรพันธ์ถามว่าจะเหลือถึงพวกผมหรือเปล่า ? บอกว่าท่านไม่ต้องหวังหรอก หมดก่อนแน่นอน"

ถาม : ถ้าหากมีคนทำผิด แล้วถูกจับติดคุกตามกฎหมายบ้านเมือง ที่จริงแล้วแยกกันใช่ไหมคะ ระหว่างการทำผิดของเขา กับการที่เขาติดคุก ที่ติดคุกนี่เพราะอกุศลกรรมส่งผล ไม่เกี่ยวกับที่เขาทำผิดใช่ไหมคะ ?
ตอบ : ลงข้างล่างนี่ถ้ามีโทษทางธรรมต้องรับแยกกันอีกยก ถ้าหากว่าไม่มี สมมติว่าโดนเขาใส่ความแล้วติดคุกก็แค่นั้นแหละ ถือว่าชดใช้กรรมเก่าไป

ถาม : ท่านออกจากวัดท่าซุงมา แล้วมาอยู่วัดท่าขนุนเลยหรือครับ ?
ตอบ : ออกจากวัดท่าซุงมาไปอยู่วัดท่ามะขามก่อน จากวัดท่ามะขามก็ธุดงค์ไปเรื่อย จนไปสร้างเกาะพระฤๅษี จากเกาะพระฤๅษีก็เที่ยวไล่สร้างวัดอยู่ ๔-๕ วัด กว่าจะเสร็จ จากนั้นหลวงพ่ออดีตเจ้าคณะจังหวัดท่านกาญจนบุรีให้ไปช่วยบูรณะวัดท่าขนุน พอบูรณะเสร็จกลับไปเกาะพระฤๅษี ท่านก็ให้ไปบูรณะวัดทองผาภูมิอีก ทำเสร็จก็กลับมาบูรณะเกาะของตัวเอง ทำเสร็จกะว่าจะนอน อยู่ได้แค่ ๒ วันเท่านั้น วัดท่าขนุนว่างเจ้าอาวาสอีก เพราะเคยไปทำให้เขา พวกเขาก็ไม่ยอมเอาคนอื่น เขาจะเอาอาจารย์เล็ก แห่กันมาเชิญไป

ท่านเจ้าคุณปัญญาเป็นรองเจ้าคณะจังหวัด บอกกับทางอำเภอว่าวัดท่าขนุนให้อาจารย์เล็ก ทางอำเภอก็เลยเหี่ยว เพราะว่าวัดใหญ่คนเขาอยากได้กัน

พระอาจารย์เล่าว่า "วันก่อนมีใครดูจันทรคราสบ้าง ? เต็มดวงครั้งเดียวในรอบปี มาเร็วเหลือเกิน มาตั้งแต่ฟ้ายังไม่ทันจะมืด ที่เรียกว่าพระจันทร์แดงเพราะว่าฟ้ายังไม่มืด พอเงาโลกทับไปเลยเห็นเป็นสีแดง ๆ ถ้าหากว่าฟ้ามืดไปแล้ว เงาโลกไปทับก็จะมืด โบราณเรียกว่า กบกินเดือนบ้าง ชนกลุ่มน้อยเรียกว่า สุนัขป่ากลืนตะวัน บ้านเราบอกว่า ราหูอมจันทร์

หลวงพ่อวัดท่าซุงเจอท่านราหู ถามว่าไปอมพระจันทร์ทำไม ? ท่านบอกว่า "ผมไม่อมขี้ดินให้โง่หรอก" พระจันทร์ในสายตาท่านก็คือดินก้อนหนึ่ง ตอนไปยุโรปท่านราหูอมเครื่องบิน..! เครื่องบินผ่านเขตอากาศแปรปรวน เครื่องโยนเหมือนกับเรือโดนคลื่นเลย ผู้โดยสารตกใจ พอดีท่านตามมา ก็เลยอมเครื่องบินไว้ อาตมาถามว่าแปรงฟันหรือยัง ? ท่านว่า ตัวท่านก็ไม่ได้แปรงเหมือนกันแหละ..!

ไปแซวท่านเล่นท่านก็เลยกวนกลับ อาจจะเป็นเพราะนิสัยของอาตมาที่บวม ๆ ไปเจอแต่ละท่าน ท่านก็เลยทำตัวสบาย ๆ ไม่มีพิธีการอะไรเลย

เหมือนอย่างเรื่องเขมรที่กำลังเอาลงในเว็บวัดท่าขนุน เจอหลายเรื่องที่บางทีอาตมารู้สึกว่าเทวดาท่านน่ารัก ทำตัวสบาย ๆ"

พระอาจารย์เล่าว่า "หลวงพ่อพระเทพสุวรรณโมลี (สะอิ้ง สิรินนฺโท) อาตมานิมนต์ท่านไปงานที่วัดท่าขนุน ท่านไปทุกครั้ง เลยสนิทสนมกัน ตอนฉลองสัญญาบัตรก็นิมนต์ท่าน ป๋าลอ (พระครูสุตาภรณ์พิสุทธิ์) เพื่อนร่วมรุ่นขอฎีกาไปส่งเอง ท่านถามว่า "ใครวะ..พระครูวิลาศกาญจนธรรม ?" พอไปถึงเจอหน้า "เอ็งหรอกเรอะ ?" "ครับหลวงพ่อ ไม่ใช่พระครูธรรมธรเล็กแล้วครับ" ท่านจำแต่ชื่อเก่า พอเป็นชื่อใหม่ก็จำไม่ได้ "ไอ้ลอก็ไม่ยักบอกว่าเป็นเอ็ง ไปถึงก็ส่งฎีกาให้ บอกว่าลูกศิษย์นิมนต์หลวงพ่อ"

ถาม : ท่านจบประโยค ๘ ?
ตอบ : ใช่..ทุกวันนี้เวลาท่านเขียนงาน ท่านเป็นแต่งเป็นกาพย์เป็นกลอนหมด อาตมายื่นหัวเข้าไปกราบท่านเมื่อไร ท่านก็เขกหัวโป๊ก ไม่มีคนรู้ว่าท่านเป็นพระปฏิบัติ เพราะว่าท่านมาสายวิชาการจนจบประโยค ๘ แต่แอบภาวนาทุกวัน

ถาม : ในสมัยพระพุทธเจ้ามีสร้างพระพุทธรูปใหญ่ ๆ ไหมครับ ?
ตอบ : เท่าที่อ่านดูในพุทธประวัติยังไม่เจอ ส่วนใหญ่สร้างเป็นเจดีย์

ถาม : องค์ที่สร้างเป็นภูเขาใหญ่ ๆ จะอยู่ถึงอีกพุทธันดรไหมครับ ?
ตอบ : ไม่น่าจะถึง เพราะว่าพอสิ้นพุทธันดรหนึ่งไป ไฟบรรลัยกัลป์จะไหม้โลก ไหม้จนโลกป่นเป็นแป้งไปหมด ไหม้จนโลกเล็กลงไป ๑ โยชน์ นึกดูแล้วกันว่ารอบข้างไหม้เป็นขี้เถ้าลึกลงไป ๑๖ กิโลเมตร ฉะนั้น..ถึงสร้างไว้ใหญ่แค่ไหนก็ไม่เหลือ

ถาม : ทิเบต ภูฏาน เขาศรัทธาในพระพุทธศาสนามาก ถึงขนาดไม่มีคนฆ่าสัตว์หรือครับ ?
ตอบ : ทิเบตสมัยก่อนก็ไม่มีการฆ่าสัตว์ ต้องสัตว์ตายเองถึงจะได้กิน แต่พอพวกอิสลามเข้าไป อิสลามเขาฆ่าสัตว์ คนทิเบตก็รับหน้าที่กินอย่างเดียว

ถาม : อิสลามก็ยังบริโภคเนื้อวัวอยู่นะครับ นำเข้าจากอินเดีย ?
ตอบ : ถ้าหากไม่เปิดโรงฆ่าสัตว์ก็ต้องนำเข้า สภาพสังคมตอนนี้ทั่วโลกเป็นบ้านเดียวกัน ถึงกันหมด

ถาม : ที่ทิเบตต้องรอให้แก่ตายจึงจะกิน ?
ตอบ : ทิเบตเขาเป็นอย่างนั้น ถ้าไม่ได้แก่ตายเองก็ไม่มีใครไปทำอะไรหรอก

ถาม : ถ้าเขาใช้วิธีต้อนสัตว์ให้เบียดกันจนตกเขาตาย จึงจะได้กิน ?
ตอบ : ถ้าอย่างนั้นก็เจตนาฆ่าพอกัน ตั้งใจให้เขาไปตาย ไม่ว่าคุณจะวิธีไหน ถ้าเขาตายก็แปลว่าฆ่าสำเร็จ

อาตมาเองไปทำวัวตกเขาตายโดยไม่เจตนา เพราะว่าตอนนั้นไปภาวนาอยู่ที่ภูชี้ฟ้าซึ่งอากาศหนาว พอดีมีหลุมที่เป็นแอ่งก้นหม้อ ก็ลงไปนั่งอยู่ในหลุม เอาจีวรคลุมปากหลุม ภาวนาพอใกล้สว่างก็ว่าจะเดินลงไปข้างล่างเพื่อเตรียมบิณฑบาต ไม่รู้หรอกว่ากลางคืนมีวัวมานอนอยู่ใกล้ ๆ เยอะแยะ พอเปิดจีวรลุกขึ้น วัวก็ตกใจวิ่งหนีอาตมา ก็ไม่ได้คิด พอตอนสาย ๆ บิณฑบาตกลับมาเห็นคนงานป่าไม้เอะอะโวยวาย ถามว่าอะไร เขาบอกว่าวัวตกหน้าผาไปตายอยู่ฝั่งลาว ต้องไปเอาซากกลับมา คาดว่าตกไปตอนที่ตกใจวิ่งหนี อาตมาไม่ได้เจตนาแม้แต่นิดเดียว แต่วัวตายไปแล้ว

ถาม : ไฟบรรลัยกัลป์จะเผาโลกเมื่อไร ?
ตอบ : พอไม่มีความดีเหลืออยู่ในมนุษย์ เทวดาท่านก็จะปล่อยให้ไฟล้างโลก ตอนช่วงนั้นเขาบอกว่าพระอินทร์จะมาทดสอบ ปลอมเป็นคนแก่เข็นทองเท่าลูกฟักมา ถามว่าใครรู้ข้อความในพระไตรปิฎกแม้สักปิฎกเดียวจะยกทองนี้ให้ ก็ไม่มีใครรู้ รู้แม้พระสูตรเดียวก็ไม่มีใครรู้ ท้ายสุดแม้แต่ประโยคเดียวก็ไม่มีใครรู้ ถ้าอย่างนั้นท่านก็จะประกาศว่าบัดนี้พุทธศาสนาสิ้นสุดแล้ว สั่งท้าวมหาราชกับบริวารทั้งหมดถอนกำลังกลับ สภาพที่ไฟบรรลัยกัลป์ที่รอไหม้อยู่แล้วก็จะไหม้เลย เพราะเทวดาท่านไม่ช่วยยับยั้งแล้ว

ถาม : เคยอ่านเจอคนจะฆ่ากันตาย แล้วคนดีจะหนีเข้าถ้ำ เข้าป่า ?
ตอบ : พวกคนดีที่หนีไป เขาไปสร้างอภิญญาขึ้นมาได้ ต่อให้ไฟมากกว่านั้นเขาก็อยู่ได้ ใช้กำลังอภิญญา หลังจากนั้นด้วยความสลดใจก็รักษาศีลมากขึ้น อายุก็ค่อย ๆ ก็ยืนขึ้น

ถาม : พื้นฐานมนุษย์มาจากพรหม แล้วสืบเชื้อสายมาจนถึงปัจจุบันได้อย่างไร ?
ตอบ : สืบเชื้อสายมาเรื่อย แต่ว่าในเรื่องสภาพจิตอย่างหนึ่ง ในเรื่องความสามารถพิเศษอย่างหนึ่ง ก็ตกต่ำลดลงไปเรื่อย ๆ เหมือนอย่างกับของใหม่ ๆ สักชิ้นหนึ่ง ผ่านกาลเวลานานไปก็เก่าลง ๆ

ต้องบอกว่าในช่วงวิวัฒนาการเปลี่ยนผ่านของมนุษย์ไม่ได้มาจากลิง หรือจากอะไรอย่างที่เขาว่ากัน ระยะหลังนี้ทางด้านโบราณชีวศาสตร์เขาก็เริ่มยอมรับกันแล้วว่ามนุษย์ไม่น่ามาจากลิง เพราะว่าระหว่างลิงกับมนุษย์ขาดโครโมโซมไป ๒ คู่ คือ มี ๓๖ กับ ๓๘ เขาหาสิ่งที่มีโครโมโซม ๓๗ คู่ไม่ได้ ก็เลยละไว้ในฐานที่เข้าใจว่ามนุษย์ไม่ได้มาจากลิง เพียงแต่ยังหาไม่เจอว่ามาจากไหน

พระอาจารย์กล่าวว่า "ส่วนใหญ่ของสะสมที่อาตมาเก็บไว้เป็นของเกี่ยวกับในหลวง อุตส่าห์สละแสตมป์ที่หายากลงกระทู้บูชาวัตถุมงคลไป แต่ปรากฏว่าไม่มีคนรู้จัก ลงไปตั้งนานยังไม่มีใครบูชา ตอนนั้นอาตมาจองเอาไว้ ๑๐ ชุด ได้แค่ ๑ ชุด เพราะไปรษณีย์บอกว่าหมด ความจริงก็คือกักตุนไว้เก็งกำไร"

ถาม : ญาติของผมมีอคติกับผม จ้องจับผิดผม ผมเจอหน้าเขาทีไรมีแต่โมโห ทำอย่างไรจึงจะเลิกอคติเขา ?
ตอบ : ค่อย ๆ แผ่เมตตาให้เขา พยายามดูให้รู้ว่าบุคคลที่ยังไม่รู้ว่าตัวเองเป็นทุกข์เป็นโทษกับคนอื่นด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจ นั้น จะเกิดโทษยาวนานในข้างหน้าอย่างไร ในเมื่อเขาเองไม่รู้ แทนที่จะโกรธ ก็จะกลายเป็นสงสารเขา

ถาม : เราทำอะไร เขาชอบขัดเราตลอด ก็ต้องแผ่เมตตา ?
ตอบ : แผ่เมตตาไม่พอ ต้องภาวนาให้กำลังใจทรงตัวด้วย ถ้ากำลังใจทรงตัวจะระงับยับยั้งตัวเองได้ ต่อให้ไม่พอใจอย่างไรก็จะไม่แสดงออก

ถาม : ผมต้องไปขัดกับเขาเป็นประจำ ?
ตอบ : หัดอมลิ้นไว้ จะได้ไม่ต้องไปขัดเขา

ถาม : ตอนนี้ที่วัดมีปัญหา กรรมการวัดจะไล่เจ้าอาวาสออก ตอนแรกเขาไปปรึกษาเจ้าคณะอำเภอ เจ้าคณะอำเภอบอกว่าไม่มีอำนาจ ต้องไปให้ทางเจ้าคณะจังหวัดจัดการ เพราะเป็นคนแต่งตั้ง ?
ตอบ : ท่านปัดเรื่องไปให้พ้นตัว โดยปกติเวลามีเรื่องขึ้นมาต้องยื่นฟ้องตามลำดับชั้น ต้องฟ้องที่เจ้าคณะตำบลก่อน ต้องบอกให้ชัดเจนว่าท่านผิดข้อหาอะไร แล้วเจ้าคณะตำบลจะตั้งคณะกรรมการสอบสวน ถ้าไปถึงอำเภอหรือจังหวัดเลย ด้านบนเขาถือว่าผิดขั้นตอน จะไม่รับเรื่อง กรณีนี้เจ้าคณะอำเภอเขาไม่อยากมีปัญหา ก็เลยปัดเรื่องไปให้พ้นตัว

ต้องไปตามขั้นตอน คณะกรรมการเขาบอกหรือเปล่าว่าจะฟ้องข้อหาอะไร ?

ถาม : หลายเรื่องค่ะ
ตอบ : หลักฐานชัดเจนเพียงพอไหม ?

ถาม : ประเด็นสำคัญเขาจะให้หนูเป็นคนพิมพ์เรื่องร้องเรียน ?
ตอบ : อย่าได้เอามือไปซุกหีบ จะเจ็บตัวโดยใช่เหตุ

ถาม : ตอนแรกเขาก็จะลากหนูไปหาเจ้าคณะอำเภอ ไปให้เล่าเรื่อง หนูเลยหนีกลับไปนอนที่บ้าน ?
ตอบ : อย่าไปยุ่ง เขาจะสู้กันเราก็หลบ ค่อยโผล่ไปตอนเขาเลิกแล้ว ส่วนใหญ่แล้วญาติโยมไม่เข้าใจว่า การปกครองคณะสงฆ์นั้นมีผู้บังคับบัญชาตามลำดับชั้น ฉะนั้น..จะฟ้องร้องต้องว่ากันไปตามลำดับ ถ้าเรื่องภายในวัดต้องฟ้องเจ้าอาวาส ถ้าเจ้าอาวาสผิดให้ฟ้องเจ้าคณะตำบล ถ้าตำบลผิดฟ้องอำเภอ ถ้าอำเภอผิดฟ้องจังหวัด ถ้าข้ามขั้นเมื่อไรเขาจะไม่รับเรื่อง เพราะถือว่าไม่ได้มาตามขั้นตอน

เวลาเขาทำ เราอยู่วงนอกให้พิจารณาดูด้วยว่างานนั้นใครได้ประโยชน์ คนได้ประโยชน์นั่นแหละบางทีอยู่เบื้องหลัง เหตุที่เกิดถ้าไม่ใช่เจ้าอาวาสขัดผลประโยชน์กรรมการ ก็แสดงว่าจะต้องมีใครหวังตำแหน่งเจ้าอาวาส ถ้าเขาพ้นไปแล้วตนเองจะได้ อยู่ข้างนอกมองเข้าไป เดี๋ยวก็เห็นเองว่าใครเป็นใคร

ถาม : กรณีนี้เจ้าอาวาสไปขัดผลประโยชน์ ?
ตอบ : ส่วนใหญ่ที่มีปัญหาก็เพราะว่ากรรมการไม่สามารถควบคุมเจ้าอาวาสได้ ถึงเวลาเรียกร้องผลประโยชน์ไม่ได้

ถาม : เจ้าอาวาสเอาเงินวัดไปใช้ในเรื่องส่วนตัว กรรมการไม่ยอม ขณะเดียวกัน กรรมการวัดต้องการเอาเงินไปก่อสร้างให้วัด แล้วเจ้าอาวาสมายึดสมุดบัญชีวัดไป เพราะต้องการยึดอำนาจการใช้เงินจากกรรมการ ?
ตอบ : ปล่อยเขารบกันเอง บอกไปว่า เราเป็นคนนอกมาอยู่ไม่นาน ไม่รู้เรื่องอะไร ขืนไปเข้าข้างไหนก็เละ แล้วเรื่องอะไรจะไปเข้าข้าง

พระอาจารย์สนทนากับโยมรุ่นเก่าที่เป็นลูกศิษย์หลวงพ่อวัดท่าซุง "ตอนนี้ไม่ต้องทำอะไรแล้ว ให้นึกถึงพระ นึกถึงพระนิพพานไว้อย่างเดียว ถ้าใจจ่ออยู่ที่เดียว รัก โลภ โกรธ หลง ก็ไม่มี ถ้าอยู่ได้นานพอจนเคยชิน ใจจะสะอาดไปเอง"

ถาม : รู้สึกว่าเข้มข้นขึ้น ?
ตอบ : เหมือนที่อื่นไม่อยากแวะแล้ว ไปที่เดียว ยังดีที่พวกเราเลี้ยวมาตอนนี้ เห็นทุกข์แล้วเข้าถึงธรรมได้ คนอื่นทุกข์แล้วไปดิ้นรนกลุ้มใจอยู่ ถือว่าโชคดีที่เป็นลูกศิษย์หลวงพ่อวัดท่าซุง เพียงแต่ว่ากรรมเก่าที่เราสร้างไว้ ก็ใช้ ๆ ไป ถือว่าครั้งสุดท้ายแล้ว เอ็งทวงได้เท่าไรก็แค่นั้นแหละ ไม่มี ไม่หนี ไม่จ่าย

ถาม : รุ่นเราโชคดีที่สุดที่ได้เจอหลวงพ่อ ?
ตอบ : ต้องบอกว่าเป็นสังฆานุสติเต็มระดับ นึกถึงเมื่อไรก็เห็นภาพชัดเจนว่าท่านพูดอย่างไร ท่านทำอย่างไร คนอื่นนึกให้ตายก็นึกไม่ออก

ถาม : ท่านโชคดีที่ได้ใกล้ชิดหลวงพ่อ ?
ตอบ : ต้องบอกว่าอาตมาตัดสินใจถูกแล้วที่มาทางนี้ ถ้าเป็นฆราวาสก็คงต้องไปรบราฆ่าฟัน แย่งชิงตำแหน่งกับเขาอีก ช่วงนั้นแม่ชม้อยล้มตึงพอดี พอแม่ชม้อยล้ม แทนที่จะถอยเหมือนบางคน อาตมาก็บวชเลย

ถาม : แกออกมาหรือยัง ?
ตอบ : ออกมาแล้วแต่ว่าเงินไม่มี เพราะว่าโดนเขายึดไปหมด ความจริงอาตมาจะไม่กระทบกระเทือนเลยเสียด้วยซ้ำไป เพราะว่าไม่เล่นแชร์มาตั้งแต่ไหนแต่ไรแล้ว แต่พรรคพวกนี่สิ คนโน้นก็มาอ้อนคนนี้ก็มาอ้อนยืมเงิน จากที่ไม่เล่นกับใคร เลยเจอไป ๗ คันกว่า ๘ คัน "พี่ไม่มีความโลภเป็นความดีของพี่ แต่พวกผมต้องกินต้องใช้ ถึงเวลาถ้าผมได้มา ก็แบ่งให้พี่ด้วย พี่ก็ทำงานพระศาสนาได้สะดวกขึ้น" กล่อมจนอาตมาต้องให้ สรุปว่าอยู่เฉย ๆ ก็โดนไปด้วย หลวงพ่อท่านหัวเราะ บอกว่า "ไอ้พวกกองเสบียง คอยสนับสนุนเขา โดนไปด้วยจนได้" สรุปว่าสงครามครั้งนั้นอาตมาเป็นฝ่ายสนับสนุนเสบียง เลยโดนไปด้วย

ถาม : เวลาเราอธิษฐานทำไมบางครั้งจึงไม่สำเร็จ ?
ตอบ : เราต้องทำมาพอ ถ้าเราทำมาไม่พอก็ไม่สำเร็จ อธิษฐานบารมีเหมือนเราเก็บเงินซื้อของ สมมติว่าจะซื้อรถคันหนึ่ง ถ้าคุณเก็บเงินไม่พอ คุณก็ซื้อรถไม่ได้ อธิษฐานให้ตายก็ไม่สำเร็จ แต่ถ้าหากบุญของคุณเพียงพอ อธิษฐานขอก็จะได้ตามนั้น

อธิษฐานบารมีเป็นการเล็งเป้าไว้ว่าเราต้องการอะไร ถ้าถึงเวลาสิ่งนั้นก็จะมาตามบุญที่เราทำ ไม่ใช่ความโลภ เพราะว่าทำแล้วไม่ว่าดีหรือชั่วได้แน่นอน เพียงแต่ว่าอธิษฐานบารมีเป็นการจำกัดว่าต้องการตอนไหน ต้องได้ตอนนั้น เป็นเรื่องของคนมีปัญญาจึงจะใช้เป็น แต่ว่าต้องทำมาเพียงพอจึงจะได้ ไม่พอยังไม่ได้หรอก เป็นเรื่องของเหตุผล ถ้าคุณสร้างเหตุพอ ผลก็จะได้ เพียงแต่ว่าได้ตามที่เราต้องการ ถ้าเราไม่ได้ตั้งใจเอาไว้ อาจจะได้ในสิ่งที่เราไม่ต้องการ

ถาม : ผมได้รับพระกรุของที่อื่นมา แต่ผมไม่รู้ที่มาว่าเป็นของมือหนึ่ง มือสอง หรือมือสาม ไม่รู้ว่าคนที่เป็นมือหนึ่งเขาได้มาจากการขโมยหรือเช่าบูชา ?
ตอบ : ถ้าไม่มั่นใจให้สร้างพระพุทธรูปถวายวัดคืนไป เราไม่ต้องดูว่าพระองค์นั้นปัจจุบันราคาท้องตลาดเท่าไร สมมติว่าเป็นพระเครื่องสมเด็จวัดระฆัง อาจจะสัก ๒๐ ล้านบาท แต่ถ้าคุณสร้างพระพุทธรูปหน้าตัก ๕ นิ้วองค์หนึ่งไปถวายวัด สามารถทดแทนกันได้ เพราะ พุทโธ อัปปมาโณ คุณพระพุทธเจ้าประมาณไม่ได้ เราก็สร้างองค์ใหญ่กว่าไปคืน

ถาม : สร้างเองหรือต้องไปซื้อ ?
ตอบ : จะไปซื้อไปก็ได้ ให้มาเป็นของเรา เสร็จแล้วเอาไปถวายวัด ตั้งใจอธิษฐานทดแทนกันไป เผื่อว่าจะเป็นหนี้สงฆ์ เราก็ถวายพระองค์นี้แทนการชำระหนี้สงฆ์

แต่ถ้าไปแบกเอาพระพุทธรูปมา ต้องสร้างคืนหรือถวายคืนให้ใหญ่เท่านั้นหรือใหญ่กว่านั้น แต่ถ้าพระเครื่อง ถวายคืนแค่องค์ขนาด ๕ นิ้วก็พอ

ถาม : รู้สึกว่าไม่มีอะไรบนโลกนี้ที่เราทำแล้วมีความสุขเลย ?
ตอบ : เขาเรียกว่านิพพิทาญาณ เป็นสิ่งที่ดีมาก เพราะถ้าเราไม่เบื่อ เราก็ยังอยากเกิดอีก พอเราเบื่อเราก็จะเสาะหาว่าทำอย่างไรถึงจะไม่เกิด ก็คือเส้นทางในการละสังโยชน์ ๑๐ หรือเส้นทางพระโสดาบัน คว้าเอาไว้แล้วปฏิบัติย้ำแล้วย้ำอีก ซ้ำแล้วซ้ำอีก ทวนไว้ทุกวัน ถ้าอารมณ์เราสูงขึ้นก็จะก้าวข้ามตัวเบื่อไปได้

ตอนนี้รู้สึกเบื่อ ก็พยายามให้เห็นว่าธรรมดาเป็นอย่างนี้ เราเกิดมาต้องพบกับสิ่งที่น่าเบื่อหน่ายแบบนี้ แต่ถ้าเปรียบกับการเวียนว่ายตายเกิดที่นับชาติไม่ถ้วนไม่รู้จบนี้ กับการที่ชาตินี้เราหลุดพ้นไปพระนิพพาน ชีวิตชาตินี้ของเราเมื่อเทียบกับการเวียนว่ายตายเกิดก็แค่แวบเดียว ทำไมเราจะทนอยู่ไม่ได้ ถ้าเราเห็นธรรมดาของการเกิดเป็นอย่างนี้ เห็นตัวธรรมดาตรงนี้เมื่อไร ก็จะไม่ไปแบกเอาไว้ ความเบื่อก็จะหายไป

ต้องพิจารณาอีก ทวนแล้วทวนอีก ย้ำแล้วย้ำอีก ยิ่งเบื่อมากยิ่งดีเพราะจะได้ไม่อยากเกิด ถ้ารักษาอารมณ์เบื่อไว้ได้ก็ให้ประคองไว้สักระยะหนึ่งก่อน เอาให้จำใส่ใจไปเลยว่า อย่างนี้ไม่เอาแน่ ๆ หลังจากนั้นก็พิจารณาให้เห็นธรรมดา จะได้ก้าวข้ามไป

ถ้าเคยทำมา ถามแล้วก็ตอบได้ แต่ถ้าไม่เคยทำ เมื่อมีมาถามแล้วจะไม่รู้จะตอบอย่างไร ดีที่หลวงพ่อวัดท่าซุงท่านสอนมาครบทุกอย่าง ถึงเวลาคนอื่นถามอะไรก็ไม่เกินไปจากนั้น