ใช่อรูปฌานหรือไม่

[ลูกแม่แดง]

๑๐ กว่าปีก่อนเคยอ่านหนังสือเกี่ยวกับธรรมะเล่มหนึ่งผ่านตา หนังสือเล่มดังกล่าวได้กล่าวถึงข้อความจากหลายพระสูตรแต่จำบางท่อนได้แต่อาจเข้าใจไม่ถูกต้องทั้งหมด เพราะแม้แต่จำก็ไม่ได้ทุกข้อความในพระสูตรเหล่านั้น

ผมจำได้ประมาณว่า วิญญาณคือการรับรู้ทั้ง ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย และใจ อีกประการหนึ่งคือ นามรูปดับเพราะความดับแห่งวิญญาณ

คลับคล้ายคลับคลาว่า ผมเองก็เข้าใจว่านิพพานคือสภาวะที่นามรูปดับไปดังกล่าว

อีกอย่างผมชื่นชอบพวกหนังจีน เช่น ไซอิ๋ว ที่ได้มีการกล่าวถึงปรัชญามหายานรวมไปถึงเทพเซียนของจีน เลยไปศึกษาต่อได้พบกับคำว่า สุญญตา ที่แปลว่า ความว่าง ในพระพุทธศาสนามหายานของทางจีน

ผมก็เข้าใจว่า สุญญตา และนามรูปดับ คือสิ่งเดียวกัน ถ้าทำได้ถาวรคือสภาวะหมดกิเลสที่เรียกว่า นิพพาน

โดยที่สุญญตาที่ว่ามาจากความดับแห่งวิญญาณ คือ ความรับรู้ทางตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย และใจ

ในตอนนั้นผมเข้าใจว่า ผมดึงความสนใจทางอายตนะทั้ง ๕ มาไว้ในใจก็คือการดับวิญญาณไป ๕ ส่วน ส่วนในใจหรืออาจจะเรียกว่า มโนวิญญาณ (ไม่ทราบว่าผมเรียกถูกหลักวิชาการหรือไม่) ในตอนนั้นผมเข้าใจว่าหมายถึงความคิด

วิธีดับมโนวิญญาณคือไม่คิดอะไรในแบบที่เราไตร่ตรองรำพึงรำพันอะไรในใจของตนเองตามปกติ หรือเห็นนึกอะไรเป็นภาพในจินตนาการ ผมสังเกตว่าไม่ว่าทั้งคิดไตร่ตรองรำพึงรำพันในใจหรือนึกภาพสิ่งใดก็ตาม จะคิดไปไม่ได้ตลอด จะมีช่วงหยุดคิดก่อนที่จะขึ้นเรื่องใหม่เสมอ ช่วงดังกล่าวจะยาวสั้นก็ว่ากันไป ผมก็เลยพยายามตั้งอารมณ์จับเอาช่วงที่ไม่ได้คิดอะไรดังกล่าวนั้น

โดยถ้าหลุดจากสภาวะช่วงไม่คิดอะไรดังกล่าวหมั่นบอกตัวเองว่า ตาไม่เห็น, หูไม่ได้ยิน, จมูกไม่ได้กลิ่น, ลิ้นไม่รู้รส, กายไม่รู้สึก, ใจไม่คิด จับภาวะนั้นใหม่ประมาณ ๑ หรือ ๒ รอบก็ตั้งสมาธิได้ให้อยู่ในสภาวะว่างจากความคิดที่ว่านั้นพักหนึ่งต่อเนื่องน่าจะเป็นนาที ๆ จนกระทั่งผมเกิดเห็นตัวเลขขึ้น จึงหลุดออกจากสมาธิดังกล่าว แล้วรู้สึกว่าเสียดายอยากอยู่ในภาวะนั้นมากกว่าเห็นตัวเลข ผลปรากฏว่าตั้งอีกไม่ได้เลยในวันนั้น ผมอยากจะทราบว่า

๑.ผมบังเอิญไปจับอรูปฌานระดับใดระดับหนึ่งเข้าหรือไม่ ถ้าใช่อยากทราบว่าเป็นอรูปฌานระดับใดครับ

๒.ถ้าใช่ตามข้อ ๑ สาเหตุที่ตั้งได้ไม่นานเพราะผมไม่ได้เข้ากสิณและเพิกกสิณตามแบบก่อนเข้าอรูปฌานใช่หรือไม่ครับ

๓.ถ้าใช่ตามข้อ ๑. หากในอนาคตผมอยากเข้าอรูปฌานนี้อีกครั้ง หลังจากผมเตรียมตัวถึงขั้นเพิกกสิณตามแบบที่พร้อมจะภาวนาอรูปฌานได้แล้ว ผมควรภาวนาเข้าอรูปฌานในระดับตามข้อ ๑. นั้นแบบที่ผมได้ทำไปแล้วเมื่อ ๑๐ กว่าปีก่อน หรือควรภาวนาแบบในวิสุทธิมรรคจะได้ผลดีกว่ากันครับ

๔.เลขที่ว่านั้น ผมบอกพ่อแม่ พ่อแม่ได้นำไปซื้อหวยบนดิน ที่ตอนนั้นยังมีขายและถูกกฎหมายแล้วถูกรางวัล ถ้าเป็นอรูปฌานจะทำให้ได้ลาภผลเร็วกว่าภาวนาด้วยกรรมฐานกองอื่นที่เป็นรูปฌานหรือไม่ครับ

[สุธรรม]

ถาม : ๑๐ กว่าปีก่อนเคยอ่านหนังสือเกี่ยวกับธรรมะเล่มหนึ่งผ่านตา หนังสือเล่มดังกล่าวได้กล่าวถึงข้อความจากหลายพระสูตรแต่จำบางท่อนได้แต่อาจเข้าใจไม่ถูกต้องทั้งหมด เพราะแม้แต่จำก็ไม่ได้ทุกข้อความในพระสูตรเหล่านั้น

ผมจำได้ประมาณว่า วิญญาณคือการรับรู้ทั้ง ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย และใจ อีกประการหนึ่งคือ นามรูปดับเพราะความดับแห่งวิญญาณ

คลับคล้ายคลับคลาว่า ผมเองก็เข้าใจว่านิพพานคือสภาวะที่นามรูปดับไปดังกล่าว

อีกอย่างผมชื่นชอบพวกหนังจีน เช่น ไซอิ๋ว ที่ได้มีการกล่าวถึงปรัชญามหายานรวมไปถึงเทพเซียนของจีน เลยไปศึกษาต่อได้พบกับคำว่า สุญญตา ที่แปลว่า ความว่าง ในพระพุทธศาสนามหายานของทางจีน

ผมก็เข้าใจว่า สุญญตา และนามรูปดับ คือสิ่งเดียวกัน ถ้าทำได้ถาวรคือสภาวะหมดกิเลสที่เรียกว่า นิพพาน

โดยที่สุญญตาที่ว่ามาจากความดับแห่งวิญญาณ คือ ความรับรู้ทางตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย และใจ

ในตอนนั้นผมเข้าใจว่า ผมดึงความสนใจทางอายตนะทั้ง ๕ มาไว้ในใจก็คือการดับวิญญาณไป ๕ ส่วน ส่วนในใจหรืออาจจะเรียกว่า มโนวิญญาณ (ไม่ทราบว่าผมเรียกถูกหลักวิชาการหรือไม่) ในตอนนั้นผมเข้าใจว่าหมายถึงความคิด

วิธีดับมโนวิญญาณคือไม่คิดอะไรในแบบที่เราไตร่ตรองรำพึงรำพันอะไรในใจของตนเองตามปกติ หรือเห็นนึกอะไรเป็นภาพในจินตนาการ ผมสังเกตว่าไม่ว่าทั้งคิดไตร่ตรองรำพึงรำพันในใจหรือนึกภาพสิ่งใดก็ตาม จะคิดไปไม่ได้ตลอด จะมีช่วงหยุดคิดก่อนที่จะขึ้นเรื่องใหม่เสมอ ช่วงดังกล่าวจะยาวสั้นก็ว่ากันไป ผมก็เลยพยายามตั้งอารมณ์จับเอาช่วงที่ไม่ได้คิดอะไรดังกล่าวนั้น

โดยถ้าหลุดจากสภาวะช่วงไม่คิดอะไรดังกล่าวหมั่นบอกตัวเองว่า ตาไม่เห็น, หูไม่ได้ยิน, จมูกไม่ได้กลิ่น, ลิ้นไม่รู้รส, กายไม่รู้สึก, ใจไม่คิด จับภาวะนั้นใหม่ประมาณ ๑ หรือ ๒ รอบก็ตั้งสมาธิได้ให้อยู่ในสภาวะว่างจากความคิดที่ว่านั้นพักหนึ่งต่อเนื่องน่าจะเป็นนาที ๆ จนกระทั่งผมเกิดเห็นตัวเลขขึ้น จึงหลุดออกจากสมาธิดังกล่าว แล้วรู้สึกว่าเสียดายอยากอยู่ในภาวะนั้นมากกว่าเห็นตัวเลข ผลปรากฏว่าตั้งอีกไม่ได้เลยในวันนั้น ผมอยากจะทราบว่า

ผมบังเอิญไปจับอรูปฌานระดับใดระดับหนึ่งเข้าหรือไม่ ถ้าใช่อยากทราบว่าเป็นอรูปฌานระดับใดครับ ?
ตอบ : แค่สมาธิเริ่มทรงตัวระดับอุปจารสมาธิตอนปลายเท่านั้น ไม่ใช่อรูปฌาน

ถาม : ถ้าใช่ตามข้อ ๑ สาเหตุที่ตั้งได้ไม่นานเพราะผมไม่ได้เข้ากสิณและเพิกกสิณตามแบบก่อนเข้าอรูปฌานใช่หรือไม่ครับ ?
ตอบ : เพราะไปสนใจเรื่องอื่นจนหลุดออกจากสมาธิ

ถาม : ถ้าใช่หากในอนาคตผมอยากเข้าอรูปฌานนี้อีกครั้ง หลังจากผมเตรียมตัวถึงขั้นเพิกกสิณตามแบบที่พร้อมจะภาวนาอรูปฌานได้แล้ว ผมควรภาวนาเข้าอรูปฌานในระดับตามข้อ ๑. นั้นแบบที่ผมได้ทำไปแล้วเมื่อ ๑๐ กว่าปีก่อน หรือควรภาวนาแบบในวิสุทธิมรรคจะได้ผลดีกว่ากันครับ ?
ตอบ : ดูคำตอบข้างบน

ถาม : เลขที่ว่านั้น ผมบอกพ่อแม่ พ่อแม่ได้นำไปซื้อหวยบนดิน ที่ตอนนั้นยังมีขายและถูกกฎหมายแล้วถูกรางวัล ถ้าเป็นอรูปฌานจะทำให้ได้ลาภผลเร็วกว่าภาวนาด้วยกรรมฐานกองอื่นที่เป็นรูปฌานหรือไม่ครับ ?
ตอบ : เป็นบุญของคนซื้อ ไม่ใช่บุญของคุณเอง..!