เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน วันเสาร์ที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๒

[เถรี]

หายใจเข้าออกยาว ๆ สัก ๒ - ๓ ครั้ง เพื่อระบายลมหยาบออกให้หมด หลังจากนั้นกำหนดความรู้สึกทั้งหมดของเราไหลตามลมหายใจเข้าไป หายใจเข้าผ่านจมูก...ผ่านกลางอก...ไปสุดที่ท้อง หายใจออกจากท้อง...ผ่านกลางอก....มาสุดที่ปลายจมูก จะใช้คำภาวนาอะไรก็ได้ ไม่ว่าจะเป็นพุทโธ นะมะพะธะ พองหนอยุบหนอ สัมมาอะระหัง แล้วแต่เราถนัด

หายใจเข้าพร้อมกับคำภาวนา ผ่านจมูก...ผ่านกลางอก...ไปสุดที่ท้อง หายใจออกจากท้องพร้อมคำภาวนา...ผ่านอก....มาสุดที่ปลายจมูก กำหนดลมหายใจเข้าออกอย่างนี้สักครู่หนึ่ง เพื่อให้กำลังใจของเราทรงตัวตั้งมั่น ถ้าความรู้สึกไหลไปที่อื่น ให้ดึงกลับมาอยู่กับลมหายใจเข้าออกนี้ คิดเรื่องอื่นเมื่อไรก็ให้ดึงกลับมาตรงนี้ แรก ๆ ก็จะยากอยู่สักหน่อย เพราะจิตมีอาการฟุ้งซ่านและเคลื่อนไปเป็นปกติ แต่ถ้าหากว่าเราตั้งใจทำจริง ๆ ไม่ช้าก็สามารถที่จะบังคับจิต ให้กำหนดรู้ลมหายใจเข้า ลมหายใจออกตามความต้องการของเราได้

หลังจากนั้นแล้วให้กำหนดภาพพระ จะเป็นพระพุทธรูปองค์ใดองค์หนึ่งหรือแบบใดแบบหนึ่งที่เรารัก เราชอบ เราจดจำได้แม่นยำ เอาไว้เหนือศีรษะของเรา เป็นขนาดที่กำลังมองสบาย ๆ พระพุทธรูปที่ประทับอยู่เหนือศีรษะของเรา จะนั่ง จะนอน หรือยืนก็ได้ แล้วแต่ความชอบใจของเรา พอเราหายใจเข้า...ภาพพระก็ไหลลงมาอยู่ในศีรษะ...อยู่ในอก...ลงไปอยู่ในท้อง หายใจออก...ภาพพระไหลจากท้อง...ผ่านอก...ขึ้นไปอยู่บนศีรษะตามเดิม

หายใจเข้าพร้อมกับภาพพระและคำภาวนา หายใจออกพร้อมกับภาพพระและคำภาวนา หายใจเข้า...ภาพพระไหลลงไปในท้อง หายใจออก...ภาพพระไหลขึ้นไปอยู่ที่ศีรษะ หายใจเข้า....ภาพพระไหลลงไปในท้อง อาจจะกำหนดว่าท่านเล็กลง...เล็กลง....เล็กลงจนไปอยู่ในท้อง หายใจออก...ท่านไหลขึ้นไปอยู่บนศีรษะโดยท่านใหญ่ขึ้น...ใหญ่ขึ้น...ใหญ่ขึ้น จนเป็นขนาดปกติของท่านอยู่บนศีรษะ หรือจะหายใจเข้าให้ท่านใหญ่ขึ้น...ใหญ่ขึ้น...ใหญ่ขึ้น จนคลุมเราไว้ทั้งตัว หายใจออกจนท่านเล็กลง...เล็กลง...เล็กลงจนไปอยู่บนศีรษะก็ได้ แล้วแต่ว่าเราชอบแบบไหน

[เถรี]

จากนั้นกำหนดภาพพระให้นิ่งอยู่บนศีรษะของเรา หายใจเข้า..เหมือนลมหายใจผ่านองค์พระ...ผ่านศีรษะของเรา...ผ่านอก...ลงไปอยู่ในท้อง หายใจออก...ลมหายใจผ่านท้อง...ผ่านอก....ผ่านศีรษะขึ้นไปที่องค์พระ

หายใจเข้าองค์พระก็สว่างขึ้น หายใจออกองค์พระก็สว่างขึ้น หายใจเข้าองค์พระก็สว่างขึ้น หายใจออกองค์พระก็สว่างขึ้น กำหนดความสว่างของพระพร้อมกับลมหายใจเข้าออก ค่อย ๆ ครอบคลุมกายของเราลงมา พระองค์ท่านสว่างไสวอยู่เหนือศีรษะของเรา พระรัศมีค่อย ๆ ครอบคลุมเราลงมาจากศีรษะ ถึงหน้าผาก ถึงคิ้ว ถึงตา ถึงจมูก ถึงปาก ถึงคาง ถึงคอ ถึงไหล่ ถึงอก ถึงท้อง ถึงต้นขา ถึงปลายขา หายใจเข้าภาพพระก็สว่างขึ้น ตัวเราก็สว่างขึ้น หายใจออกภาพพระก็สว่างขึ้น ตัวเราก็สว่างขึ้น หายใจเข้าภาพพระก็สว่างขึ้น ตัวเราก็สว่างขึ้น หายใจออกภาพพระก็สว่างขึ้น ตัวเราก็สว่างขึ้น

เมื่อทั้งภาพพระและตัวเราสว่างไสวเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันดีแล้ว ก็ให้กำหนดใจแผ่เมตตาไปสู่สรรพสัตว์ทั้งหลาย โดยตั้งใจว่าเราไม่เป็นศัตรูกับใคร เรายินดีเป็นมิตรกับสัตว์และคนทั่วทั้งโลก ขอให้สรรพสัตว์ทั้งหลายจงล่วงพ้นจากความทุกข์ จงมีแต่ความสุข มีความปรารถนาที่สมหวังทุกท่าน ทุกตนเทอญ

โดยกำหนดให้รัศมีสว่างจากองค์พระ สว่างทะลุกายเราออกไปรอบ ๆ ได้ สว่างไปทั้งห้องนี้..สว่างไปทั้งเขตอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมินี้..สว่างกว้างออกไปทั้งเขตพญาไท..กว้างออกไปทั้งกรุงเทพมหานคร ให้รัศมีสีขาวแผ่ออกกว้างไปเรื่อย ๆ ลักษณะเหมือนโยนก้อนหินลงในน้ำ แล้วน้ำกระเพื่อมเป็นวง กว้างออกไป..กว้างออกไป ให้กำหนดใจคิดว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ที่เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น ขอให้ท่านทั้งหลายที่ตกล่วงไปแล้วในวันหนึ่งคืนหนึ่ง จงไปเสวยสุขในสุคติภพโดยถ้วนหน้ากันเถิด

กำหนดความรู้สึกนี้แผ่ขยายรัศมีออกไปอีก กว้างทั้งภาคกลางของเรา...กว้างทั้งประเทศของเรา..กว้างทั้งทวีปเอเชีย กว้างทั้งโลก จนกระทั่งรู้สึกว่าโลกเราเหลือเล็กนิดเดียว ตัวเราโตเต็มแผ่นดินแผ่นฟ้า องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่เรากำหนดภาพอยู่ ก็โตเต็มแผ่นดินแผ่นฟ้า โลกเป็นวัตถุนิดเดียวที่อยู่ใต้ร่างกายเรานี่เอง สามารถกำหนดจิตให้ครอบคลุมทั่วถึงโดยง่าย ให้ตั้งใจว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ผู้เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น ผู้ที่ชีวิตของท่านทั้งหลายเหล่านั้น ตกอยู่ในความทุกข์ยาก เศร้าหมอง เดือดร้อน ลำเค็ญ ทุกข์กายทุกข์ใจ เจ็บไข้ได้ป่วย พิกลพิการใดใดก็ดี ขอให้ท่านทั้งหลายเหล่านั้น จงได้ล่วงพ้นจากความทุกข์ทั้งหลายนั้นเถิด

[เถรี]

กำหนดความรู้สึกแผ่เมตตานี้ ให้กว้างออกไปอีก กว้างออกไปอีก จากโลกนี้ไปสู่ดวงดาวอื่น ๆ ในสุริยจักรวาลเดียวกันนี้ ก็คือดาวศุกร์ ดาวอังคาร ดาวพุธ ดาวพฤหัส ไล่กว้างออกไปเรื่อย จนกระทั่งกว้างออกจากสุริยจักรวาลนี้ไปสู่สุริยจักรวาลอื่น ๆ ไปสู่ดวงดาวทั้งหลายในแสนโกฏิจักรวาล ที่มีมนุษย์ มีสัตว์อาศัยอยู่ ให้ตั้งความหวังดีปรารถนาดีของเราไปถึงเขาทั้งหลายเหล่านั้น ปรารถนาให้เขาพ้นทุกข์ มีแต่ความสุขโดยเสมอหน้ากัน ให้กำหนดใจคิดว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ผู้เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น ผู้ที่ชีวิตของท่านทั้งหลายเหล่านั้น มีความสุขความเจริญดีอยู่แล้ว ขอให้ท่านทั้งหลายเหล่านั้น จงมีความสุขความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไปด้วยเถิด

กำหนดรัศมีของภาพพระที่ขาวสว่างไสวนั้น แผ่กว้างออกไป..กว้างออกไป จนพ้นเขตแห่งจักรวาลทั้งหลาย เข้าไปสู่ขอบเขตของทั้งสุคติภูมิและทุคติภูมิ เบื้องบนไล่ขึ้นไป ไม่ว่าจะเป็นส่วนของอากาศเทวดาก็ดี พระพรหมก็ดี ตลอดจนถึงพระบนนิพพานที่พ้นสุขพ้นทุกข์ พ้นบุญพ้นบาปไปแล้วก็ดี เบื้องล่างคือบรรดาสัตว์เดรัจฉานทั้งหลาย อสุรกายทั้งหลาย เปรตทั้งหลาย สัตว์นรกทั้งหลาย ขอให้เขาทั้งหลายเหล่านั้นในทุกภพทุกภูมิ ทุกหมู่ทุกเหล่า ประสบแต่ความสุขความเจริญ ล่วงพ้นจากความทุกข์ โดยถ้วนหน้ากันด้วยเถิด

ให้กำหนดใจคิดว่า..มนุษย์ทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลายผู้เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น พึงเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ซึ่งกันและกัน เสียสละให้กัน ช่วยเหลือเกื้อกูลแก่ผู้ที่ตกอยู่ในความทุกข์ยากยิ่งกว่าตนให้พ้นทุกข์ เพื่อยังโลกนี้ไปสู่สันติสุขอันสมบูรณ์ด้วยเถิด

ภาพองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าใหญ่โตเต็มจักรวาล ทุกภพทุกภูมิทุกหมู่ทุกเหล่าสว่างไสวไปด้วยพระรัศมีของท่าน ตัวเราซึ่งเป็นพระแท่นที่พระองค์ท่านประทับนั่งอยู่ ก็พลอยสว่างไสวไปด้วย หลังจากนั้นก็ซักซ้อมขยายกำลังใจให้กว้างออก หดกำลังใจให้กลับเข้ามา เล็กสุดก็คือเสมอกับตัวเรา โดยมีภาพพระสว่างอยู่บนศีรษะ กว้างที่สุด ก็คือ ทุกภพทุกภูมิทุกหมู่ทุกเหล่า เบื้องบนถึงพระนิพพาน เบื้องล่างถึงอเวจีมหานรก เบื้องขวางคือโลกธาตุที่หาประมาณมิได้

[เถรี]

กำหนดกำลังใจแผ่ออก...รวมเข้า แผ่ออก..รวมเข้า ถ้าสามารถทำช้า ๆ ได้ก็ทำ แต่ส่วนใหญ่แล้วจะถนัดแบบรวดเร็ว ซึ่งบางทีก็ขาดความมั่นคงต่อเป้าหมาย เมื่อสามารถทำซักซ้อมจนคล่องตัวแล้ว ก็ให้ทุกคนรวบรวมกำลังใจทั้งหมด มีองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นประธาน ส่งความดีทั้งหลายทั้งปวงของเราที่ได้บำเพ็ญขณะนี้ จะเป็นกำลังของสมาธิสมาบัติในระดับสูงต่ำขนาดไหนก็ตาม กำหนดตรงไปที่องค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขอให้พระองค์ท่านมีพระวรกายที่แข็งแรง มีพระพลานามัยที่สมบูรณ์ ให้เจริญพระชนมายุยิ่งยืนนาน อยู่เป็นมิ่งขวัญและกำลังใจของประชาชนชาวไทยสืบไปชั่วกาลนาน

จะกำหนดภาพโดยองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับอยู่ มีพระพุทธรูปใส ๆ สว่าง ๆ ครอบพระวรกายของพระองค์ท่านก็ได้ หรือจะกำหนดภาพของพระองค์ท่านอยู่เหนือเศียรของพวกเรา โดยมีองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับสูงไปอีกชั้นหนึ่ง โดยอาสนะที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับอยู่ ครอบคลุมลงมาทั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและร่างกายของเรา ให้สว่างไสวเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันก็ได้ จากนั้นให้กำหนดคำภาวนาตามอัธยาศัยของเรา ถ้ายังรู้ลมหายใจอยู่ ก็กำหนดรู้ลมหายใจไป ถ้าหากว่าลมหายใจเบาลง ก็ให้รู้ว่าลมหายใจเบาลง ถ้ายังมีคำภาวนาอยู่ ก็ให้กำหนดคำภาวนาไป ถ้าคำภาวนาขาดหายไป ก็ให้รู้ว่าคำภาวนาขาดหายไป ถ้าลมหายใจขาดหายไป ก็ให้รู้ว่าลมหายใจขาดหายไป

กำหนดใจแน่วนิ่งอยู่ที่ภาพพระพุทธเจ้า ซึ่งครอบพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของเราอยู่ ขอบารมีองค์สมเด็จพระบรมครูเมตตาอนุเคราะห์สงเคราะห์ ให้พระองค์หายจากอาการประชวรโดยเร็วไว เสด็จออกจากโรงพยาบาล กลับสู่พระราชสถานเป็นมิ่งขวัญเป็นกำลังใจแก่พวกเราสืบต่อไป ณ เบื้องหน้า ให้กำหนดกำลังใจไว้อย่างนี้ จนกว่าจะมีสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูธรรมธรเล็ก สุธมฺมปญฺโญ
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านอนุสาวรีย์
วันเสาร์ที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๒