เก็บตกจากบ้านวิริยบารมี ต้นเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๘

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "อาตมามีโควตาฉันทุเรียนได้ปีละเม็ดเดียว แล้วปีนี้ก็ฉันไปแล้ว คราวนี้เขาเอา "ทุเรียนหลินลับแล" มาถวาย บอกว่าอร่อยนักหนา ก็เลยลองชิมดู เม็ดโตประมาณ ๒ นิ้วมือ ไม่นึกว่าจะเจ็บเพดานปากขนาดนี้ แสดงว่าร้อนใน ถ้าถามว่ารสชาติเป็นอย่างไร ขอยืนยันว่ายังสู้ทุเรียนนนท์ไม่ได้ แต่สำหรับทุเรียนทั่ว ๆ ไปนี่เขาทิ้งขาดเลย เพราะรุ่นเก่า ๆ อย่างอาตมายังทันทุเรียนนนทบุรีอยู่

ขอยืนยันว่าถ้าเป็นทุเรียนนนท์แท้ ยังไม่มีทุเรียนอะไรที่สู้ได้ พื้นดินแต่ละแห่งมีแร่ธาตุอาหารที่ไม่เหมือนกัน พื้นดินของนนทบุรีเหมาะกับทุเรียน ที่อื่นเอาพันธุ์ไปปลูกอย่างไรก็ไม่ได้รสนั้น สมัยก่อนเขาถึงได้มี "ลิ้นจี่ตรอกจันทน์" สมัยนี้ตรอกจันทน์มีแต่ตึก แล้วก็ "ส้มบางมด" เดี๋ยวนี้บางมดก็ไม่มีแล้ว ไปปลูกแถวรังสิตหรือนครนายกโน่น "แตงโมบางเบิด" ตอนนี้ก็ไม่มีแล้ว แตงโมรังสิตก็หายหมดแล้ว ตอนนี้มีแต่แตงโมเจียไต๋ ปลูกกันทั่วประเทศไทย อย่าซื้อเม็ดไปปลูกนะ เพราะเม็ดเขาฉายรังสี ปลูกได้รุ่นเดียว รุ่นต่อไปจะฝ่อหมด เขาไม่ต้องการให้เราไปปลูกแข่งกับเขา

"สับปะรดศรีราชา" ตอนนี้ก็แทบไม่มีแล้ว ต้องไปเอาจากที่อื่นมา ปัจจุบันนี้มี "เงาะทองผาภูมิ" ที่อื่นเลียนแบบอย่างไรก็เลียนแบบไม่ได้ ลูกแคระ ๆ แกร็น ๆ เขียว ๆ เหลือง ๆ หาแดงยาก แต่ทั้งหวาน ทั้งร่อน ทั้งกรอบ พื้นที่ไม่เหมือนกัน พืชผลออกมาก็ไม่เหมือนกัน

ทุเรียนทั้งเมืองนนท์ ทั้งของฝั่งธนฯ สมัยก่อนที่อร่อย เกิดจากเขาลอกโคลนจากท้องร่องสวนไปโปะโคนต้นอยู่ทุกปี สมัยนี้ก็ไม่มีอย่างนั้น ถึงเวลาเขาก็ช่วยกันลอกโคลนจากท้องร่องขึ้นไปโปะโคน ก็เท่ากับใส่ปุ๋ยอยู่ทุกปี แล้วเป็นปุ๋ยธรรมชาติ เพราะว่าส่วนใหญ่ก็คือพวกใบไม้ที่ตกลงไป แล้วก็เน่าเปื่อยผุพัง กลายเป็นปุ๋ยชั้นดี"

[เถรี]

ถาม : ความจำที่มีการยึดจะเป็นอุปทาน ?
ตอบ : ทุกอย่างจะเป็นอย่างนั้น คืออะไรก็ตาม ถ้าเราไปยึดจะเป็นอุปาทานทั้งหมด เพราะอุปาทานที่เราไปยึดก็ต้องมีที่ให้เรายึด ในเมื่อมีที่ให้เรายึด ที่นั้นเขาเรียกว่าที่เกิด ก็คือภพ บาลีเรียกว่าภวะ ในเมื่อมีภพก็มีการเกิดก็คือชาติ หลังจากนั้นชรา มรณะ ก็ตามมาเป็นพรวนเลย

ถาม : ของทุกอย่างเลย ?
ตอบ : ทุกอย่าง แค่เห็นว่าสวยนี่ก็ยึดแล้ว สวยนี่คืออุปาทาน เพราะว่าจริง ๆ แล้วไม่ใช่ของสวย เพราะเสื่อมสลายได้ เขาถึงได้บอกว่าอวิชชาคือความไม่รู้ ซึ่งเป็นตัวร้อยรัดเราอยู่ในวัฏฏะที่ร้ายแรงที่สุด หนักหน่วงที่สุด ก็คือฉันทะ ความยินดีและพอใจ กับราคะ ในเมื่อเราเกิดความยินดี ก็อยากมีอยากได้ ก็เหมือนกับเห็นดอกไม้นี้สวย..อยากได้..ก็เสร็จ พริบตาเดียวที่ได้ยิน ที่ได้เห็น ที่ได้กลิ่น ที่ได้รส ที่สัมผัส ที่คิด ถ้าหากสติปัญญาไม่ทันก็เสร็จเขาหมด

เมื่อเช้าที่โยมเขาถามเรื่องพิจารณาวิปัสสนาญาณว่าแค่เห็นนามรูปก็ใช้ได้แล้วหรือเปล่า ? บอกว่าถ้าเห็นแค่นั้นก็เจ๊ง คุณแยกรูปแยกนามได้แล้วก็จริง แต่เห็นรูปแล้วยังคิดว่าสวยก็เจ๊งสิ แยกนามได้ว่าเสียงเป็นนาม แต่เสียงคนนั้นไพเราะจังเลย ก็เรียบร้อยอีก เพราะฉะนั้น..ทำอย่างไรที่จะเห็นทุกข์เห็นโทษแล้วปล่อยวางได้ต่างหาก ถึงจะเป็นวิปัสสนาญาณที่แท้จริง

เห็นแล้วต้องปล่อย ไม่ใช่เห็นแล้วแบก ถ้าเห็นแล้วแบกก็ยังกลุ้มอยู่นั่นแหละ ไม่เป็นไร..ค่อย ๆ ทำไป ชอบใจเพลงที่ว่า "ต้องมีสักวัน..ต้องมีสักวัน เดินตามความฝัน ไม่ท้อไม่หวั่นสุดแรงที่มี ฯลฯ" แต่ของเราไม่ใช่เนื้อหาแบบนั้น ของเราต้องมีสักวันที่จะพ้นไปได้สิ

พระเดชพระคุณหลวงพ่อวัดท่าซุงท่านบอกว่า ท่านไม่อธิบายปฏิจจสมุปบาทหรอก เพราะละเอียดลึกซึ้งมาก ยากที่คนทั่วไปจะทำความเข้าใจได้ อาตมาเองก็ต้องค่อย ๆ ไปพิจารณา ปรากฏว่าเป็นอย่างที่ท่านว่าจริง ๆ ในแต่ละระดับความรู้ที่เข้าถึง ก็จะเข้าถึงปฏิจจสมุปบาทในระดับนั้น ๆ แล้วก็จะเข้าลึกไปเรื่อย ๆ มิน่าเล่า..ถ้าเป็นแบบที่ท่านเข้าถึงเลย ถ้าพูดมานี่เรารับกันไม่ได้หรอก

[เถรี]

ถาม : ตอนพุทธาภิเษกสมเด็จองค์ปฐม ท่านให้พรว่าอย่างไรครับ ?
ตอบ : รู้ไหมว่าทำไมระยะหลังถึงบอกอะไรไม่ได้ ? ขนาดไม่บอกเขายังเอาไปแต่งเรื่องขายกัน ตูบอกเมื่อไรเอาคำพูดตูไปปั่นราคาทุกที เพราะฉะนั้น..อย่าเสียเวลามาถาม ไม่บอกหรอก ยกเว้นว่ามีอารมณ์หรือหลุด

ให้รู้ว่างานนี้พระโพธิสัตว์มามากเป็นพิเศษ เพราะว่ามีพระกริ่งปลดหนี้ ๒ แผ่นดินอยู่ ในเรื่องของพระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า หรือพระอรหันต์ ท่านปล่อยวางแล้ว ท่านยอมรับกฎของกรรม สงเคราะห์แค่ไม่เกินกฎของกรรม แต่พระโพธิสัตว์ ด้วยความที่ท่านมีเมตตาเป็นปกติ ถ้าช่วยเหลือผู้อื่นได้เป็นความสุขของท่าน ท่านก็ฝืนกฎของกรรม ถือว่าวัตถุมงคลรุ่นนี้เป็นรุ่นฝืนกฎของกรรมก็แล้วกัน

[เถรี]

มีโยมเอาพระกริ่งเนื้อทองคำมาถวาย พระอาจารย์จึงกล่าวว่า "โยมเอาพระกริ่งเนื้อทองคำมาถวายอีกองค์หนึ่งแล้ว สรุปว่าถ้าไม่เปิดกระทู้คนมีเงินเหลือกินเหลือใช้ อาตมาจะมีพระกริ่งทองคำมากที่สุด แสดงว่าคนรวยมีเยอะมาก"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวถึงพระกริ่งปลดหนี้ว่า "มีชนวนเหลือจากหล่อเหรียญพุทธบารมีทองคำอยู่ ๑๓ บาทกว่า ๆ อาตมาเอาใส่ลงในพระกริ่งเนื้อทองคำหมดเลย อย่าลืมว่าเหรียญพุทธบารมีนั้น มีทั้งยันต์มหาสะท้อน และยันต์ทำน้ำมนต์ด้วย เพราะฉะนั้น..ถ้าใครอยากได้ตะกรุดมหาสะท้อนทองคำ หาไม่ได้ก็หาพระกริ่งปลดหนี้แทน แต่รู้สึกว่าจะแพงโคตรแล้ว เห็นในเว็บยังหลงอยู่องค์หนึ่ง ไม่เป็นไรหรอก ถ้ามีคนถวายมา อาตมาก็เอาลงไปเรื่อย ๆ เพราะกระทู้ชื่อคนมีเงินเหลือกินเหลือใช้ ถ้าใครเข้าไปแสดงว่าต้องเหลือกินเหลือใช้จริง ๆ

ความจริงยังมีวัตถุมงคลเป็นจำนวนมากที่จะลงในกระทู้ แต่พวกเราส่วนใหญ่แล้วไม่รู้จักของ แล้วราคาท้องตลาดก็สูงมาก ส่วนที่จะเอาไปข้างนอกให้เซียนเขาฟาดกำไรต่อ อาตมาก็ทำใจไม่ได้ เพราะมีอยู่เที่ยวหนึ่ง เห็นตัวนายกสมาคมผู้นิยมพระเครื่อง เปิดให้บูชาพระหลวงปู่ทวดพิมพ์ใหญ่เนื้อว่านปี ๒๔๙๗ ราคา ๒ ล้าน ๕ แสนบาท อาตมาเห็นว่าของเราสวยกว่าตั้งเยอะ ก็เลยให้ลูกศิษย์ลองเอาไปแหย่ดู เขาให้มาตั้งแสนหนึ่ง..! จึงทำใจไม่ได้ที่จะให้เขาเอาไปทำกำไรกันข้างนอกขนาดนั้น ไม่อย่างนั้นแล้วเรื่องสร้างวัดอาตมาไม่มีอะไรหนักใจหรอก เพราะแค่สมเด็จวัดระฆังก็มีอยู่ตั้ง ๑๑ องค์..!

กว่าจะได้สมเด็จวัดระฆังองค์แรกมา อาตมาใช้เวลาภาวนาพระคาถาชินบัญชรอยู่ ๑๑ ปี ตอนช่วงนั้นภาวนาเพราะอยากได้ ภาวนาไปภาวนามาจนกระทั่งกลายเป็นงานปกติประจำทุกวัน ความอยากได้ก็ค่อย ๆ หายไป ในเมื่อความอยากหายไปกลายเป็นตัวอุเบกขาแทน คราวนี้พระคาถาถึงจะได้ผลจริง ๆ พอองค์แรกมา องค์ต่อไปก็ง่ายแล้ว เพราะรู้วิธีแล้วนี่ องค์แรกได้มาจากคุณมนตรี เชียงอารีย์ ป่าไม้จังหวัดอ่างทอง ท่านได้รับคำแนะนำจากอาตมาไปหลาย ๆ อย่าง ทั้ง ๆ ที่ตอนนั้นอาตมาก็เพิ่งบวชพระได้แค่ ๓ - ๔ พรรษา ท่านเห็นว่าเป็นบุญเป็นคุณ ไม่รู้จะตอบแทนอย่างไร ก็เลยถวายสมเด็จวัดระฆังมา ๑ องค์

คุณมนตรี เชียงอารีย์ เล่นพวกพระเครื่องพระบูชาและของเก่า จนทั้งบ้านไม่มีที่จะเก็บ เคยมอบของเก่าให้แก่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ๗๐๐ กว่าชิ้น หนังสือพิมพ์ประโคมข่าวกันยกใหญ่ ประเภทชิ้นที่เด็ดจริง ๆ ก็คงไม่ให้หรอก อาตมาไปบ้าน เห็นเขาวางของจนไม่มีที่จะวาง ขนาดริมประตูริมบันไดยังมีแต่เทวรูปเต็มไปหมด คือคนชอบก็ชอบจริง ๆ คนที่ชอบแล้วสะสมในระยะแรก ๆ มักจะได้เปรียบ เพราะว่าคนยังไม่รู้จักของ ของยังไม่แพง สมัยหลัง ๆ นี่แพงหูดับหมดแล้ว ไม่ทราบว่าปัจจุบันคุณมนตรีเกษียณแล้วไปทำอะไร แล้วตำแหน่งสุดท้ายเป็นอะไรก็ไม่รู้เหมือนกัน"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "วันก่อนแวะไปเยี่ยมท่านอาจารย์สุชาติ ให้ท่านปั้นรูปสมเด็จองค์ปฐมหน้าตัก ๔๙ นิ้ว กับหลวงปู่ปานและหลวงพ่อวัดท่าซุงขนาด ๒ เท่าครึ่ง จะสร้างถวายหลวงพ่อวัดท่าซุงที่ปีหน้าท่านจะครบ ๑๐๐ ปีเกิด ท่านอาจารย์สุชาติบอกว่า ถึงจะเป็นคนปั้นสมเด็จองค์ปฐมเอง แต่ก็จ่ายเงินบูชาตามปกตินะครับ อาตมาก็เลยบอกท่านอาจารย์สุชาติว่า อาตมาเองก็จ่ายเงินตามปกติเหมือนกัน วัตถุมงคลวัดท่าขนุน เจ้าอาวาสอยากได้ก็ต้องจ่ายเอง

ไปนึกถึงพี่อรรณพ (พ.ต.อ.อรรณพ กอวัฒนา) ตอนนั้นแกเป็นสารวัตรใหญ่สถานีตำรวจบางคล้า ถ้าจำไม่ผิดนะ ไปทำวัตถุมงคลรุ่นสังฆาฏิพระสุปฏิปันโน อาตมาบอกไปว่า “พี่ณพ..ทำอะไรก็แบ่งกันบ้างสิวะ” แกบอกว่า “แพงนะหลวงพี่ ตั้ง ๙๙๙ บาท” เลยบอกไปว่า “ไอ้ห่..แค่นี้ให้กันไม่ได้หรือ ?” แกเลยบอกว่า “ผมไปทำเรื่องให้เป็นของสถานีตำรวจ ถ้าผมจะเอาผมก็ต้องควัก ๙๙๙ บาทเหมือนกัน” ถึงบอกว่า เออ..ลูกศิษย์สายหลวงพ่อวัดท่าซุงนี่ตรงเกินเหตุ อาตมาเองอยากได้ของตัวเองก็ต้องควักเงินเองเหมือนกัน

พี่ณพแกเป็นคนสร้างเองก็ต้องควักเงินเอง ท้ายสุดแกก็บอกว่าเดี๋ยวผมถวายหลวงพี่องค์หนึ่งก็ได้ จนป่านนี้มายังไม่ได้เจอกันเลย แกตามไปถึงวัดท่าขนุน ๒ ครั้งอาตมาก็ไปสอนหนังสือพอดี ไม่ได้เจอกัน ใครจะไปเชื่อว่าเจ้าอาวาสวัดท่าขนุน อยากได้วัตถุมงคลวัดท่าขนุนยังต้องจ่ายสตางค์เอง จะเป็นตีกันชาวบ้านที่เขามาขอหรือเปล่าก็ไม่รู้ ? แต่อาตมาก็ทำอย่างนี้มาตลอด"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "หนังสือสวดมนต์เล่มใหม่นี้ อาตมาทำถวายพระราชกุศลแด่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในวโรกาสเจริญพระชนมายุครบ ๖๐ พรรษา ค่าพิมพ์ร้อยกว่าบาทต่อเล่ม แต่อาตมาจำหน่ายแค่ ๒๐๐ บาท เพราะตั้งใจให้คนไปสวดมนต์กัน ไปขายแพงไม่ได้หรอก

แบบเดียวกับหนังสือประวัติวัดท่าขนุน ทางด้านอมรินทร์เห็นตั้งราคา ๓๐๐ บาทนี่แทบกระโดดเลย บอกว่าหนังสือขนาดนี้ปกติเขาขายกัน ๑,๕๐๐-๒,๐๐๐ บาท จะเอาอะไรล่ะ ? ขาย ๓๐๐ ก็ได้กำไรตั้ง ๑๐๐ บาทแล้ว"

[เถรี]

ถาม : ผู้มีวาจาสิทธิ์จะต้องบำเพ็ญบารมีอะไร ?
ตอบ : เป็นผู้มีสัจจะเป็นปกติ ถ้าสร้างสัจจบารมีมาเป็นปกติจะมีวาจาสิทธิ์ ประการที่สอง เป็นผู้สามารถสร้างอภิญญาสมาบัติให้เกิดขึ้นกับตนเองได้ ก็จะเป็นผู้มีวาจาสิทธิ์ ประการที่สาม มีคาถาบางบท เรียกว่า คาถาวาจาสิทธิ์พระร่วง ถ้าตั้งใจบำเพ็ญภาวนา ทำจนขึ้นได้ก็กลายเป็นผู้มีวาจาสิทธิ์เหมือนกัน แต่ข้อห้ามมีเยอะมาก เพราะถ้าทำได้ก็เป็นอันตรายต่อผู้อื่น จึงต้องมีสติสมบูรณ์

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ขออนุโมทนากับทุกท่านที่ถวายทองคำเพื่อร่วมสร้างพระ ตอนนี้จากเป้าหมายเดิมที่เตรียมทองไว้ ๔๐ กิโลกรัม เจอฐานพระด้วย เจอเครื่องทรงด้วย เจอฉัตรด้วย คงต้องเตรียมไว้เป็นร้อยกิโลกรัม..!"

[เถรี]

ถาม : เราจะรู้ได้อย่างไรว่าสิ่งที่เราทำอยู่ตึงเกินไปหรือหย่อนเกินไปสำหรับเรา เพราะบางทีก็โดนหลอก ?
ตอบ : ถ้าภาวนาได้วันละ ๒๔ ชั่วโมงถือว่าพอดี ถ้าเกินนั้นถือว่าตึงเกินไป..! มีใครทำได้เกินบ้างไหม ? เรื่องของการตึงการหย่อนต้องพิจารณา แล้วทดลองผ่อนทดลองเพิ่มด้วยตัวเอง ไปถามคนอื่นไม่ได้หรอก เท่าที่พบมาในโลกมีพระโสณโกฬิวิสะท่านเดียวที่ปฏิบัติตึงเกิน ส่วนใหญ่แล้วที่บอกว่าตึงเกินนั้นไม่ใช่ตึงเกินหรอก แต่ทำผิด ดังนั้น..ที่ตึงเกินในความหมายของอาตมา ถ้าทำถูกแล้วตึงเกินไปมีพระโสณโกฬิวิสะอยู่รูปเดียว

ต้องทดลองด้วยตัวเอง ลองผิดลองถูกไปเรื่อย แต่จำไว้ว่า..ถ้าเผลอให้นิวรณ์กินเราได้เมื่อไรก็แปลว่าเจ๊งแล้ว..ทำขาดแล้ว

[เถรี]

ถาม : ความรู้สึกรักแยกเป็นรักด้วยราคะกับรักด้วยโมหะ ?
ตอบ : ความรักมีรักด้วยเมตตา ส่วนรักด้วยความหลงนั้นเพราะเราไม่รู้ว่า สิ่งทั้งหลายเหล่านั้นท้ายสุดก็ยึดถือมั่นหมายอะไรเป็นเรา เป็นของเราไม่ได้ แต่เราก็ไปยึด แล้วเราเรียกว่ารัก อันนี้เป็นความหลงหรืออวิชชา ส่วนอีกตัวหนึ่งที่เรียกว่ารัก แต่จริง ๆ ไม่ใช่ นั่นคือราคะ ต้องแยกให้ออกด้วย

ถ้าความรักที่ปลอดภัยจริง ๆ ก็รักด้วยเมตตา คือเห็นเขาเสมอกับตัวเรา เราต้องการอย่างไรผู้อื่นก็ต้องการอย่างนั้น เราไม่ต้องการอย่างไร ผู้อื่นก็ไม่ต้องการอย่างนั้น ฉะนั้น..ให้เลือกทำแต่สิ่งที่ดี ๆ ต่อคนอื่น และโดยเฉพาะรักเมตตาตัวเอง กลัวว่าตัวเองจะตกไปในทางที่ชั่ว ก็ต้องเร่งรัดกำลังใจตัวเองให้ผ่องใส ให้สะอาดขึ้น เพื่อยกจิตไปสู่ภพภูมิที่สูงยิ่ง ๆ ขึ้นไป อย่าเผลอไปเมตตาแต่คนอื่นจนลืมตัวเอง

ถาม : ผมรักผู้หญิงคนหนึ่งแต่ไม่ได้ต้องการตัวเขา พยายามฆ่าด้วยอสุภกรรมฐานแต่ฆ่าไม่ตาย ฆ่าความรู้สึกอย่างนี้ไม่ได้ เป็นเพราะอสุภกรรมฐานเป็นยาไม่ถูกกับโรคกันหรือครับ ?
ตอบ : คนละโรคกัน ของคุณปวดท้องแล้วไปกินยาแก้ปวดหัว อสุภกรรมฐานเขาเอาไว้ต่อต้านอำนาจของราคะ ในเมื่อจิตของเราไม่ได้คิดอยากได้เขาในด้านราคะ แล้วคุณไปแก้ด้วยราคะก็เจ๊ง ไม่สำเร็จหรอก

ถาม : ผมอยากให้เขามีความสุข รู้สึกเป็นห่วง แก้อย่างไรครับ ?
ตอบ : ลักษณะนั้นต้องใช้ปัญญาเข้าไปช่วยแล้ว หลังจากที่พิจารณาจนเห็นความไม่เที่ยง ความเป็นทุกข์ ไม่มีอะไรเป็นเรา เป็นของเราเรียบร้อยแล้ว ก็ใช้ปัญญาเข้าไปดูด้วย ว่า เราเองอยู่ของเราอย่างนี้เรามีความทุกข์เท่าไร เขาเองอยู่อย่างนั้นมีความทุกข์เท่าไร ท้ายสุดก็ต่างคนต่างตายจากกันไป ถ้ายังไม่พ้นกองทุกข์ก็ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีกไม่รู้จบ เรายังอยากให้เขามาเวียนว่ายตายเกิดทุกข์พร้อมกับเราอีกไหม ? ท้ายสุดเรายังอยากจะเวียนว่ายตายเกิดไปทุกข์กับเขาอีกไหม ? พยายามคิด พยายามพิจารณาบ่อย ๆ ค่อย ๆ เลาะทิ้งไปทีละนิดละหน่อย อะไรที่ฝังรากลึกเราจะไปโละทีเดียวออกหมดก็เป็นไปไม่ได้

ถาม : อย่างกำลังของท่านภิกษุณีทั้งหลายที่ท่านสำเร็จอรหันต์เป็นกำลังใจของผู้หญิง เราจะนำมาใช้บ้างได้ไหมครับ ?
ตอบ : แล้วทำไมไม่ใช้กำลังใจของภิกษุ ?

ถาม : กำลังใจของภิกษุณีท่านยิ่งใหญ่แค่ไหนครับ ?
ตอบ : ยิ่งใหญ่แค่ไหนไม่รู้ รู้แต่ว่าท่านสามารถชนะมารได้ จนกระทั่งเห็นมารกลายเป็นเศษฝุ่นใต้เท้าไปได้ “ปาปิมะ..ดูก่อนมารผู้มีบาป เธอไม่มีอำนาจในการครอบงำเราแล้ว จงหลีกไปเถอะ..เธอไม่สามารถทำให้เราหวั่นไหวและหวาดกลัวได้หรอก” ตูเป็นพญามารนี่..ตูนั่งร้องไห้เลย..!

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "พระสมเด็จนางพญาองค์ที่ประมูลกันในกระทู้ ท่านไม่ยอมไป วันก่อนไปเจออยู่ที่วัดก็ อ้าว..ให้เจ้าของกระทู้ไปแล้ว ทำไมมาอยู่ที่นี่ ? สอบถามเสร็จเจ้าของกระทู้เขายืนยัน “โอ๊ย..อยู่ที่คอนโดฯ หนูค่ะ” ปรากฏว่าหนีกลับไปนอนอยู่วัดหลายวันแล้ว อาตมาจึงเอามาที่นี่ ใส่ไว้ในย่ามใบที่ถือติดมือทุกวัน เมื่อเช้าไปค้นพระปิดตา ๔ สี ปรากฏว่าหนีไปอยู่ในย่ามอีกใบหนึ่ง ซ่อนเก่งจริง ๆ เจอเข้าก็ อ้าว..ทำไมมาอยู่ตรงนี้หว่า ? หันมาดูในย่ามที่ใส่ไว้..หายไปแล้ว เมื่อเช้าก็เลยย้ายมาไว้ในย่ามใบนี้ ตอนนี้ไปอีกแล้ว ดูท่าท่านไม่อยากไปจริง ๆ อาจจะรู้สึกว่าโดนดูถูกก็ได้ เป็นถึงหนึ่งในเบญจภาคีประมูลกูราคาแค่นี้เอง..! เดี๋ยวต้องกลับไปเกลี้ยกล่อมว่าคนประมูลเขาจ่ายเงินแล้ว ได้โปรดไปกับเขาเถอะ...!

มีสมเด็จองค์ปฐมเหรียญเล็ก ๆ ที่เป็นเหรียญเม็ดแตง นั่นก็หนีกลับไปหาอาตมาเป็นกำมือเลย ชักสงสัยว่าโยมรักษากันท่าไหน เอาไปเก็บไว้เฉย ๆ ไม่เคยบูชาหรืออย่างไร ?

ในกระทู้ของวัดท่าขนุนนี่โยมบางท่านก็โชคดี อย่างพระกรอบทองคำองค์ละ ๑๐๐ บาท ตั้งใจออกราคานั้นเลยนะ ไม่ใช่ว่าลงผิด เพราะว่าอาตมาตั้งใจแล้วว่า คนอื่นเขาถวายมาร่วมบุญจะคิดแค่ชิ้นละร้อยบาท ในเมื่อคุณดันทะลึ่งเลี่ยมกรอบทองมาด้วยก็ร้อยเดียวนั่นแหละ ต้องบอกว่าเจ้าของกระทู้ของเราซื่อสัตย์ไปหน่อย ถ้าเป็นอาตมานี่..ร้อยเดียวตูเก็บขึ้นหมดเลย ดีไม่ดีก็ให้ ๒๐๐ ไปเลย อย่างไรแค่แกะกรอบไปขายก็กำไรแล้ว"

[เถรี]

ถาม : จะไปสัมภาษณ์งานค่ะ แต่คราวนี้กลัวว่าคนอื่นจะมีการใช้เส้นสาย
ตอบ : เหลืออีกกี่วัน ?

ถาม : ๑๒ วันค่ะ
ตอบ : อันดับแรก..ภาวนาคาถาท่านปู่พระอินทร์ เพื่อความคล่องตัวในการสัมภาษณ์ อันดับที่สอง..คาถาเมตตา เพื่อผู้สัมภาษณ์จะได้เมตตาเรา อันดับที่สาม..คาถาสำเร็จ ภาวนาอย่างละชั่วโมงต่อวันไปเลย แปลว่าต้องภาวนาเต็ม ๆ วันละ ๓ ชั่วโมง ถ้าไม่ได้แปลว่าฝีมือเราห่วยเอง..!

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "มีใครเอาปลาทูมาถวายเพลบ้าง ? ตอนนี้ตัวละเท่าไรแล้ว ? เห็นว่าขึ้นราคาไปหูดับแล้วใช่ไหม ? การที่สมาคมประมงเขาประท้วงกัน จะว่าไปแล้วเป็นเรื่องที่เรื้อรังมานานแสนนานแล้ว ประเทศไทยเป็นประเทศเล็ก ๆ แต่กองเรือประมงมีศักยภาพเป็นอันดับ ๔ ของโลก..! ล้างผลาญทรัพยากรสัตว์น้ำไปปีละนับไม่ถ้วน พวกปลาตัวเล็กจิ๋วก็เอามากินกัน ถ้าอวนไม่ถี่ขนาดนั้นแล้วจะเอามากินได้อย่างไร ? กลายเป็นพวกเรากินล้างกินผลาญตั้งแต่ยังเป็นลูกหลานเหลนของปลา โอกาสโตแทบจะไม่มี

คราวนี้ทางรัฐบาลพยายามจะทำให้สิ่งที่ผิดเป็นสิ่งที่ถูกต้อง โดยเฉพาะการที่จะต้องมีอาชญาบัตรหรือใบอนุญาตในการทำประมง เพราะปล่อยปละละเลยมานาน พอจะทำสิ่งที่ถูกต้องก็โดนประท้วง ความแสบของประมงไทยต้องถามเวียดนามหรือกัมพูชา เขาจำขึ้นใจเลย ประมงไทยไปขออนุญาตทำประมงในเขตเวียดนาม ก็ปรากฏว่าไปขออนุญาตถูกต้องทุกอย่าง กว่าเวียดนามจะจับได้ไล่ทัน ประมงไทยเกือบจะกวาดทรัพยากรของเขาหมดทะเล..!

ใบอนุญาต ๑ ใบถ่ายเอกสารแจกกัน ๗-๘ ใบ เสร็จแล้วก็เอาเรือชนิดเดียวกัน ขนาดเดียวกัน ทาสีเดียวกัน ติดหมายเลขเดียวกัน ออกไปที ๗ - ๘ ลำ แปลว่าขออนุญาตใบเดียว แต่เรือออกไปทำ ๗ - ๘ ลำ แล้วพยายามอยู่ห่าง ๆ กัน วิทยุบอกกันให้แต่ละลำอยู่ห่างกันประมาณ ๔๐ - ๕๐ กิโลเมตร ถึงเวลาเขามาตรวจก็เห็นมีใบอนุญาตถูกต้อง เลขหมายเรือถูกต้อง สีเรือถูกต้อง ระวางน้ำถูกต้องก็ปล่อยไป กว่าเขาจะจับได้ไล่ทัน ทั้งเวียดนามทั้งเขมรโดนเรากวาดมาไม่รู้เท่าไรต่อเท่าไร จนกระทั่งตอนหลังเขาต้องใช้วิธีเด็ดขาดว่า ถ้าเห็นเรือประมงไทยให้ระเบิดทิ้งเลย..!

ในเมื่อต่างประเทศยังทำกับเขาแสบขนาดนั้น ลองคิดดูว่าในบ้านเราจะเกิดอะไรขึ้น ? เพราะฉะนั้น..ที่เรือประมงประท้วงอาตมาไม่ค่อยที่จะสงสารหรอก เขาได้มาเยอะจนเกินไป ถึงเวลาจะเสียบ้างแล้วไม่ยอมเสีย คำว่าได้มาเยอะก็คือกินฟรีมาไม่รู้เท่าไรแล้ว ถึงเวลาจะเสียค่าใบอนุญาต เสียค่าใบอาชญาบัตรกลับไม่ยอมจ่าย ต้องบอกว่าอยู่แบบเอาเปรียบสังคมไม่พอ ยังเอาเปรียบธรรมชาติอีกด้วย"

[เถรี]

"ในส่วนนี้หากเรายอมกินอาหารทะเลแพงไปสักพักหนึ่ง คนที่เคยได้เงินแล้วไม่ได้เงิน ท้ายสุดเขาก็จะอยู่ไม่ได้ แล้วก็จะออกทะเลไปเอง ถ้าจะออกทะเลงวดนี้ก็แปลว่าต้องมีอาชญาบัตรที่ถูกต้อง แต่จะทำแบบเดียวกับต่างประเทศอีกหรือเปล่ายังไม่รู้ ? ประเภทขอ ๑ ใบแล้วออกไป ๘ ลำ เรื่องนี้ก็ต้องไปจับได้ไล่ทันกันเอง ไม่อย่างนั้นอย่าหวังเลยว่าใครจะยอมรับ

ในช่วงนี้ถ้าหากเราลำบาก หาอาหารทะเลกินยาก อาตมาแนะนำน้ำปลา..! รับประกันว่าเป็นอาหารทะเลแน่นอน ทน ๆ กินไปก่อน ถึงเวลาก็เอาปลาน้ำจืดก็ได้ แล้วใส่น้ำปลาพริกลงไปก็เป็นปลาทะเลไปเอง

บางอย่างเรามีข้อมูลน้อย เราก็ไปคิดว่ารัฐบาลไปบีบบังคับจนกระทั่งชาวบ้านทั่วไปต้องกินอาหารทะเลแพง ๆ เดี๋ยวนี้เรือประมงที่วิ่งมาจากทางด้านอินโดนีเซีย ด้านเวียดนาม ด้านเขมร พอจะเข้าอ่าวไทยเขาวิทยุถามราคาที่แพปลาหมดแล้ว ถ้าสมมติว่าแพปลาสงขลาให้ราคาต่ำ แต่แพปลามหาชัยให้ราคาสูง เขายอมวิ่งมาขายที่มหาชัย เขาไม่กลัวของเสียเพราะดองน้ำแข็งมา พวกบรรดาเรือประมงเล็ก ประมงชายฝั่งของเราถึงน่าเห็นใจ เพราะว่าเขาหากินกันวันต่อวัน แล้วก็เป็นชาวบ้านจริง ๆ ไม่ใช่นายทุน

แต่อาตมาดูแล้วก็แปลก ๆ ออกทะเลไปหาปลาทั้งคืน ได้ปลามาเอาไปขายในตลาด แล้วซื้อปลากระป๋องให้ลูกกิน..! บ้าหรือเปล่า ? นี่คือสภาพความจริงที่เป็นอยู่ แล้วทำไมปลาที่ตัวเองหาได้ไม่แบ่งให้ลูกกิน..?

โยมรู้ไหมว่าปลากระป๋องแบบที่เราต้องเปิดเอง กับแบบฝาดึงราคาต่างกัน ต่ำ ๆ ก็ ๓ บาทต่อกระป๋อง แค่ความสะดวกดึงฝาโดนไป ๓ บาทต่อกระป๋อง ตอนนี้ไม่รู้เพิ่มไปเท่าไรแล้ว ถ้าใช้ที่เปิดไม่เป็น ยอมลำบากใช้ขวานผ่าเอาก็ได้ อย่างน้อยก็ประหยัดไปกระป๋องละ ๓ บาท

ทุกอย่างถ้าเราช่วยกันประหยัด นอกจากเศรษฐกิจส่วนตัวจะดีขึ้นแล้ว เงินทองต่าง ๆ ยังไม่ต้องรั่วไหล สภาพของครอบครัวก็มั่นคง เพราะมีเงินออมเหลือไว้ ถ้าหากว่าทุกครอบครัวมั่นคง สภาพของประเทศชาติเราก็จะมั่นคงไปด้วย"

[เถรี]

"พูดถึงประมงไทยแล้วก็ไปนึกถึงความแสบของบรรดาประมงน้ำจืดแถววัดท่าซุง เอาอวนตีปลาหน้าวัดไปเป็นคันรถเลย แล้วขายในตลาดอุทัยธานีไม่ได้ เพราะทุกคนรู้ว่าเป็นปลาหน้าวัดท่าซุง เขาก็ไม่ซื้อ ต้องวิ่งไปขายถึงนครสวรรค์ พิจิตร กำแพงเพชร อาตมาไม่ได้คิดจะรบราฆ่าฟันกับเขาหรอก วันนั้นบังเอิญหูไปหาเรื่อง ไปได้ยินเขาคุยกันพอดี เขาบอกว่า“พระวัดนี้โง่ว่ะ เลี้ยงปลาไว้ให้เราขาย..!”อาตมาได้ยินนี่ฟิวส์ขาดเลย เอาเรือลงไปพร้อมกับโทรโข่งประกาศตลอดคุ้งน้ำ “ให้เวลาพวกเอ็ง ๑ เดือน ไปหาอาชีพใหม่ทำมาหากินซะ” แล้วไปติดต่อประมงจังหวัดอุทัยธานี ให้ช่วยติดป้ายเขตอภัยทานให้บริเวณหน้าวัดด้วย ปรากฏว่าประมงยอมไม่โผล่หัวมา

ครบ ๑ เดือนลงไป ปรากฏว่าเรือหาปลาทุกลำยังอยู่กันครบถ้วน เครื่องมือหลัก ๆ ก็คือตาข่าย ตาข่ายไนล่อนกว้าง ๒ เมตรยาว ๑๐๐ เมตรลำละ ๓ ผืน ขึงตรง ๒ ผืน ทแยง ๑ ผืนเป็นรูปตัว Z แล้วปลาที่ไหนจะรอดได้ อาตมาต้องประกาศซ้ำอีกรอบหนึ่งว่าให้เวลา ๒ ชั่วโมงเก็บขึ้นให้หมด ไม่อย่างนั้นแล้วอาตมาจะเก็บเอง ผ่านไป ๒ ชั่วโมงลงไป ทุกผืนยังอยู่เหมือนเดิม เพราะไม่เคยมีใครกล้าทำ อาตมาก็จัดการสาวเลย เก็บขึ้นมาได้ ๖-๗ ผืน พวกที่เหลือเห็นท่าไม่ดีว่าเอาแน่ ก็เลยช่วยกันเก็บ

อาตมาก็ไม่ว่า..สาวไปเรื่อย เจอกันกลางทางก็เอาคนละครึ่ง เอามีดตัดให้ เอ็งเก็บครึ่งนั้นเอ็งเอาไป ครึ่งนี้ข้าเก็บข้าเอามา ปรากฏว่ารุ่งขึ้นนรกแตก มีแต่คนแห่มาประท้วง ไม่มีโอกาสได้พบหลวงพ่อวัดท่าซุงหรอก พบท่านรองเจ้าอาวาส ก็คือท่านเจ้าคุณอนันต์ในปัจจุบัน ท่านเจ้าคุณฟังข้อมูลไปเต็ม ๒ รูหู พอตอนฉันเพลก็บอก “เล็ก..อย่าไปยุ่งกับเขาเลย” อาตมาก็ “ครับ” แต่อาตมาถือหลักทางทหาร “แม่ทัพอยู่แนวหน้า ไม่จำเป็นต้องฟังคำสั่งจากแนวหลัง”

กลางคืนลงไปลุยใหม่ จัดการกวาดขึ้นมาอีก ๑๐ กว่าผืน ปรากฏว่าตำรวจวัดทนแรงกดดันมวลชนไม่ได้ มาเก็บเอาตาข่ายไปคืน คืนต่อมาอาตมาลงไปกวาดขึ้นมาใหม่อีก ไปหาป้าลำไย ป้าลำไยปกติแกจะหุงข้าวกระทะใบบัวใหญ่ บอกว่า “ป้า..ก่อไฟแล้วอย่าเพิ่งเอากระทะลงนะ” พอป้าก่อไฟเสร็จอาตมาก็หย่อนตาข่ายเผาเกลี้ยงเลย..!"

[เถรี]

"ปรากฏว่าวันถัดมาหลวงพ่อวัดท่าซุงบอกว่า “แกอย่าไปเผาทิ้งอย่างนั้น ถ้าเขามาโวยวายแล้วเราจะไม่มีหลักฐาน จะกลายเป็นเรารังแกชาวบ้านไป แกเก็บขึ้นมาแล้วรักษาเอาไว้ ข้าจะสร้างพิพิธภัณฑ์คนชั่วให้” ฉะนั้น..ถ้าโยมไปแล้วเห็นที่ใต้ศาลาท้าวมหาราชทั้งสี่ มีพิพิธภัณฑ์เครื่องมือจับสัตว์น้ำ ให้รู้ว่าเป็นฝีมือของอาตมาเอง และเหลืออยู่แค่นั้นเพราะเผาไปเยอะแล้ว

ปรากฏว่าชาวบ้านก็ด่ากระจาย อาตมาก็ไป บ้านไหนด่าขึ้นถึงบ้าน ยังไม่ทันทำอะไร เขาโดดหน้าต่างหนีเอง จนเขาลือกันไปทั้งคุ้งว่าอาตมาถือปืนขึ้นบ้าน เขาต้องไปพูดเพราะหนีพระทั้ง ๆ ที่เขาท้าทายเอง ก็เลยต้องบอกว่าพระถือปืนมา ไม่อย่างนั้นจะอายเขา ลุงเอี๊ยงที่เป็นคนขับรถของวัดและดูแลหลวงพ่อมาตั้งแต่แรกที่ท่านมาอยู่วัดท่าซุง ฟังคำลือจนทนไม่ไหว มีโอกาสก็จับแขนดึงหลบมุมไปถาม “ถามจริง ๆ เถอะหลวงพี่..หลวงพี่ถือปืนขึ้นบ้านเขาหรือ ?” บอกว่า “อาตมาจะไปเอาอะไรมา มีติดตัวอยู่แค่จุดสองห้อยนี่แหละ ที่ถือขึ้นไปก็มีพายอยู่อันเดียว” ลุงเอี๊ยงแกก็บอก “หลวงพี่บอกอย่างนี้ผมเชื่อ แต่ชาวบ้านไปลือกันเสียหมดเลย” บอกว่า “เรื่องของเขา อยากลือ ก็ลือไป”

บรรดาหลวงพี่ต่าง ๆ ก็เครียด โดยท่านที่ต้องบิณฑบาตสายหน้าวัด เพราะต้องพายเรือข้ามไปในเกาะ นั่นถิ่นของเขา เกรงว่าจะเกิดอันตราย อาตมาก็เลยบอกว่า “ถ้าพี่ไม่ไปเดี๋ยวผมไปเอง ถ้าใครรับกิจนิมนต์ในเกาะแล้วกลัว ผมไปแทนได้” จำไว้ว่าถ้าเราเป็นฝ่ายถือเหตุผลก็ไม่ต้องไปกลัวคนชั่ว อาตมาทำเอาพวกนั้นประเภทหงายหลังตึงมาหลายทีแล้ว คุยใหญ่คุยโตหนักหนา ถึงเวลาจะจัดการอย่างนั้นอย่างนี้ ก้าวขึ้นบันไดบ้านมาอาตมาก็ถาม “เป็นอย่างไรบ้างล่ะ ?” เกือบจะหงายหลังตกบันได ไม่นึกว่าพระจะกล้าไป"

[เถรี]

"มีอยู่รายหนึ่ง ด่าตั้งแต่หกโมงเย็นจนถึงสองทุ่ม ให้ “กล้วย” มาเป็นลำเรือเลย เขาบอกว่าหากินมา ๓๐ กว่าปีแล้ว ไม่มีใครกล้าทำกับเขาอย่างนี้ แน่จริงข้ามมาสิ พ่อจะยิงให้กลิ้งเป็นหมาเลย อาตมารอคำนี้อยู่ เพราะพระเราเขาไม่นิมนต์ก็ไปไม่ได้ เขาบอกว่า “แน่จริงให้ข้ามมา” ถือว่านิมนต์แล้ว..อาตมาก็ไป ปรากฏว่าเขาคว้าปืนลูกซองมาขึ้นลำกร้วม..! อาตมาก็เดินทื่อเข้าหา เขาโยนปืนทิ้งวิ่งหนีเอาดื้อ ๆ คาดว่ายิงแล้วแต่ยิงไม่ออก เลยต้องทิ้งปืนแล้ววิ่งหนี เพราะที่เดินเข้ามาไม่น่าจะเป็นพระหรอก น่าจะคนบ้า เพราะไม่กลัวปืน..!

เสร็จแล้วก็มีการโวยวาย ไปฟ้องร้องท่านเจ้าคุณอนันต์อีก บอกว่าจะขายที่ขายนามาเพื่อเอาพระสึกให้ได้ อาตมาก็เลยฝากไปบอกว่า “กูเป็นพระ กูทำได้แค่นี้ ถ้ากูสึกวันไหน มึงเจอหนักกว่านี้หลายเท่า..!” ก็เลยเงียบกันไปหมด สงบเรียบร้อยดีมาก แต่ก็ยังไม่เลิกนะ ยังเอาอีก อาตมาเจอเบ็ดราวยาวที่สุดในโลกก็ที่วัดท่าซุง เขาขึงกับต้นไผ่ที่เลยโรงพระสุธรรมยานเถระไป แล้วก็พายเรือกลับไปฝั่งเขา โรยเบ็ดไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งถึงหน้าวัดยาง ยาวกิโลเมตรกว่า"

... (ไฟล์เสียงขาด)...

[เถรี]

ถาม : เรื่องเกี่ยวกับสีลัพพตปรามาสค่ะ คือ เรามีอุปาทานเกี่ยวกับศีล ?
ตอบ : อุปาทานเกี่ยวกับอะไร ? สีลัพพตปรามาสเกิดจากความที่เรายังไม่ศรัทธาในพระรัตนตรัยอย่างแท้จริง ในเมื่อเรายังไม่ศรัทธาในพระรัตนตรัยอย่างแท้จริง เราก็ยังรักษาศีลแบบไม่จริงไม่จัง การที่รักษาศีลแบบไม่จริงไม่จัง เขาเรียกว่ารักษาศีลแบบสีลัพพตปรามาส คือยังลูบ ๆ คลำ ๆ อยู่ ยังไม่เอาจริง ไม่ได้อยู่กับตัวอุปาทานหรอก อยู่ที่ตัวขาดศรัทธา

ถาม : อย่างพวกที่เชื่อโหราศาสตร์ ตัวเลข ดูดวง เป็นอุปาทานหรือเปล่าคะ ?
ตอบ : ตราบใดที่เรายังไม่ใช่พระโสดาบันขึ้นไป ต้องเป็นทุกคน เพราะว่าสิ่งทั้งหลายเหล่านี้ เป็นไปเพื่อสร้างความมั่นใจให้แก่ตนเอง คราวนี้พระโสดาบันท่านมีพระรัตนตรัยแน่นแฟ้นอยู่ในใจ มีความมั่นใจ ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์แล้ว ท่านก็ละเว้นเรื่องพวกนี้ได้ ถ้าคุณถามในลักษณะนี้ ทุกคนต้องเป็นพระโสดาบันขึ้นไปถึงจะเว้นได้ทั้งหมด ถ้าเป็นอย่างนั้น โลกนี้คงมีความสุขมาก

[เถรี]

ถาม : เกี่ยวกับสมาธิค่ะ อย่างเวลานับลมหายใจ แล้วก็จะมีตัวเลขวิ่งมารอบที่หน้าผาก จังหวะที่เรารู้สึกตัวแล้ว เราไม่รู้ต้องทำอย่างไรต่อ สักพักก็เหมือนกับหาลมหายใจไม่เจอ
ตอบ : แสดงว่าในอดีตเราอาจเคยได้ทิพจักขุญาณมาก่อน หรืออาจเป็นปัจจุบันนี้แหละ พอสภาพจิตเริ่มเข้าสู่ระดับของอุปจารสมาธิ ความเป็นทิพย์เริ่มเกิด ก็จะเห็นโน่นเห็นนี่ได้ เราตั้งใจนับลมหายใจเข้าออก ก็เลยเห็นเป็นตัวเลขได้

แต่ลักษณะอย่างนั้น แสดงว่าใจของเราบางทียังไม่ได้อยู่กับลมหายใจเข้าออกอย่างแท้จริง ในเมื่อไม่ได้อยู่กับลมหายใจเข้าออกอย่างแท้จริง พอหลุดจากลมหายใจเข้าออกไป เราจะไปไหนไม่ถูก โดยเฉพาะพอภาพความเป็นทิพย์ต่าง ๆ ปรากฏขึ้นมา แทนที่เราจะสนใจลมหายใจ เราก็ไปสนใจภาพนั้นแทน พอจิตหลุดจากลมหายใจเข้าออกเมื่อไรก็ไปไม่เป็น

รู้ตัวเมื่อไรให้ดึงกลับมาที่ลมใหม่ แล้วก็อย่าไปสนใจว่าจะเห็นหรือไม่เห็น ถ้าหากภาวนาแล้วอยากเห็นอีกจะฟุ้งซ่าน แล้วจะไม่เห็นอะไรเลย เรามีหน้าที่ภาวนา จะเป็นอย่างไรช่างมัน