โอวาทช่วงบวชเนกขัมมะ ๓๐ กรกฎาคม – ๒ สิงหาคม ๒๕๕๘

[เถรี]

โอวาทช่วงบวชเนกขัมมะ ๓๐ กรกฎาคม – ๒ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๕๘

(ให้โอวาทพระบวชใหม่) เวลาวัดมีกิจกรรมต่าง ๆ เราจะเห็นว่ามีความเพลิดเพลิน โดยเฉพาะมีญาติมาเยี่ยม ขอให้ดูอารมณ์ใจของเราตอนนี้ว่าใจเราฟู พอง ยินดีตอนที่มีคนอยู่ ตอนที่มีญาติมา พอถึงเวลาไม่มีใครเลย ลองดูกำลังใจตัวเองอีกทีว่าเป็นอย่างไร ? ตกมากไหม ? ฟุบมากไหม ? แฟบเลยไหม ? ตรงนี้เป็นเรื่องสำคัญที่สุด เพราะว่าส่วนใหญ่แล้วพวกคุณไม่ค่อยจะดูใจตัวเอง หรือดูไม่เป็น ในเมื่อดูไม่เป็น กำลังใจตกเราก็แก้ไขไม่ได้ กำลังใจฟูเราก็แก้ไขไม่ถูก ประคับประคองไม่เป็นเหมือนกัน

กำลังใจของเรา ถ้ายังฟู ยังแฟบอยู่ ถือว่าใช้ไม่ได้ทั้งคู่ ต้องเป็นกำลังใจที่ไม่หวั่นไหวกับอะไรทั้งสิ้นถึงจะใช้ได้ แต่ว่าการที่จะไม่หวั่นไหวทั้งสิ้นนั้นมีหลายระดับด้วยกัน ระดับหนึ่งก็คือต้องทรงฌานได้ ถ้าตราบใดที่เราไม่หลุดออกจากฌาน ก็จะไม่หวั่นไหวกับอะไรทั้งนั้น หลายท่านถ้าทรงฌานระดับสูงขึ้นไปอย่างฌาน ๔ เป็นต้น จะนิ่งจนกระทั่งคิดว่าตัวเองเป็นพระอรหันต์ไปเลยก็มี

อีกระดับหนึ่งก็คือ รู้แจ้งเห็นจริงแล้วก็ปล่อยวางได้ จะกลายเป็นสังขารุเปกขาญาณ ไม่ปรุงแต่งอะไรต่อมิอะไรทุกอย่าง ก็สามารถที่จะนิ่งได้อย่างแท้จริง ถ้ากำลังใจอย่างนั้นถือว่าเป็นสิ่งที่ทุกคนควรจะปรารถนาและต้องหามาให้ได้

ดังนั้น..งานที่ผมให้ จะเป็นพระเก่าหรือพระใหม่ก็ตาม ก็คือในระยะที่วัดเรามีกิจกรรม มีงาน ได้เจอโยม แล้วก็ได้พูดได้คุย ให้ดูว่ากำลังใจของเราตอนนี้เป็นอย่างไร ? แล้วหลังจากที่ผ่านงานไปแล้ว กำลังใจของเราเป็นอย่างไร ? แล้วคุณจะเห็นตัวเองชัดเจนมาก แต่ถ้าคุณไม่ตั้งใจดู จะไม่เห็นอะไร แล้วกลายเป็นว่าสิ่งที่เป็นประโยชน์เข้ามาแล้วก็ผ่านไป

สิ่งที่ทำให้กำลังใจเราดีขึ้น ให้รักษาไว้ ประคับประคองไว้ เพื่อเป็นเครื่องหนุนเสริมให้เราอยู่สุขอยู่เย็นในพุทธศาสนา สิ่งที่ไม่ดีที่เกิดขึ้น ให้เรารู้ว่าตัวเราเป็นนักบวช เป็นผู้แสวงหาความพ้นทุกข์ ยังเจอกับความทุกข์ความลำบากขนาดนี้ แล้วชีวิตฆราวาสที่เขาลำบากกว่าเราหลายเท่า เขาจะเจอยิ่งกว่าเราอีก เพราะฉะนั้น..สิ่งที่ดีหรือไม่ดีก็ตาม เราสามารถที่จะนำมาใช้ประโยชน์ได้ทั้งคู่ เพียงแต่ว่าต้องรู้จักความคิด ต้องมีปัญญาอยู่สักหน่อยหนึ่ง เราถึงจะเอามาปรับใช้งานกับเราได้ในทุกเรื่อง

[เถรี]

ถ้าผมให้เยอะกว่านี้เดี๋ยวจะอาหารไม่ย่อย เพราะว่าหลักธรรมก็เหมือนกับการกิน กินมากก็อาหารไม่ย่อย เรื่องหลักธรรมก็เหมือนกัน พอผมพูด พวกคุณก็เหมือนกับเห็นเงาในน้ำ แหม..ชัดมากเลย ลองเอื้อมมือไปแตะดูสิครับ หายวับไปกับตา ต้องย้ำแล้วย้ำอีก ซ้ำแล้วซ้ำอีก เบื่อไม่ได้ หน่ายไม่ได้

จะเห็นว่าเราทำวัตรกันอยู่ทุกวัน แต่บางคนบอกว่าเบื่อเหลือเกิน จะทำหาโคตรพ่อโคตรแม่อะไรกันเยอะแยะขนาดนั้นวะ..! นี่คือการฝึกฝนตัวเรา ทำในสิ่งที่ย้ำแล้วย้ำอีก ซ้ำแล้วซ้ำอีก จนเกิดความเคยชินขึ้นมา ความเคยชินภาษาบาลีเรียกว่า “ฌาน” สร้างกำลังใจของเราให้มั่นคงขึ้นมา แล้วหลังจากนั้นเราก็เอาความมั่นคงในกำลังใจของเรา ไปใช้ในงานอื่น ๆ ได้

เรื่องทั้งหลายเหล่านี้ที่เราทำอยู่ กิจกรรมต่าง ๆ ตลอดจนกระทั่งศีลที่เราจำเป็นต้องระมัดระวังรักษา ล้วนแล้วแต่ก่อให้เกิดประโยชน์ทั้งสิ้น เพียงแต่เรารู้จักคิดและเก็บสิ่งที่ดี ๆ เป็นหรือเปล่า ? ท่านที่ตั้งใจจะสึก อย่างที่ผมพูดไว้ในโบสถ์ ถ้าทนแรงบีบคั้นได้ตลอดพรรษา แปลว่าพวกท่านมีวุฒิภาวะพอที่จะไปเป็นหัวหน้าครอบครัวได้ แต่ถ้าในพรรษานี้รู้สึกทุกข์ทรมานเหลือเกิน กูจะไปไม่รอดแล้ว แบบนั้นอย่าเพิ่งไปมีครอบครัวเลยครับ ไม่รอดจริง ๆ เพราะกำลังใจของเราไม่เพียงพอที่จะไปรักษาตัวเอง แล้วจะไปรักษาคนอื่นได้อย่างไร ?

ฝากไว้มากไม่ดี หนักเกินไปเดี๋ยวจะชิงสึกหมดเสียก่อน เอาแค่นี้ก็แล้วกัน

[เถรี]

การปฏิบัติภาวนาเป็นเรื่องของคนที่มีกำลังใจระดับสุดยอดแล้ว ทำอะไรก็ต้องจริง ตรงเวลา ไม่อย่างนั้นแล้วการปฏิบัติของเราก็ไม่มีผล ในส่วนนี้บางคนอาจจะว่าโหดร้ายจนเกินไป มาช้าหน่อยก็โดนตัดชื่อไปแล้ว ขอยืนยันว่าเรื่องทั้งหลายเหล่านี้เป็นแค่ระเบียบหยาบ ๆ เท่านั้น ถ้าท่านทำไม่ได้ ในส่วนการเข้าถึงธรรมที่เป็นส่วนละเอียดก็จะไม่มีโอกาสเลย

การปฏิบัติธรรมไม่ใช่ของเล่น เป็นเรื่องของการที่เอาจริงเอาจังและต้องทุ่มเท เพราะว่ากิเลสไม่เคยรามือให้กับเรา เขาจริงจังกับเราอยู่ตลอด ประเภทเอากันตายไปข้างหนึ่ง ถ้าเราไม่จริงจังกับกิเลส เราจะไม่มีวันสู้กิเลสได้

สิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบตัวเราในปัจจุบันนี้ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องอำนวยความสะดวกต่าง ๆ ก็ดี เทคโนโลยีก็ตาม ล้วนแล้วแต่เป็นเครื่องร้อยรัดเราให้ติดอยู่กับโลกนี้ทั้งนั้น ถ้าเราตั้งใจที่จะละโลกให้ได้ จะหนีให้พ้น ก็จำเป็นที่ต้องรู้เท่าทันสิ่งทั้งหลายเหล่านี้ แล้วก็ตัดละออกจากใจของเราให้ได้ ความเจริญของโลกไม่มีใครปฏิเสธได้ แต่ต้องให้ความเจริญและเทคโนโลยีเหล่านั้น เป็นเครื่องรองรับให้เราก้าวไปสู่ความหลุดพ้นได้ง่ายขึ้น ไม่ใช่ให้เป็นทุกสิ่งทุกอย่างในชีวิต จนร้อยรัดเราจมอยู่กับห้วงวัฏสงสาร ไม่มีวันผุดวันเกิด ถ้ารักที่จะปฏิบัติต้องกล้าทิ้ง กล้าทิ้งอย่างเดียวไม่พอ ต้องทิ้งให้ได้ด้วย ไม่อย่างนั้นแล้วสิ่งที่ท่านทำไปก็เหมือนกับทำแก้บน ทำไปก็ไร้ประโยชน์ เดินขึ้นหน้า ๑ ก้าว ถอยหลัง ๓ ก้าว แล้วเมื่อไรจะถึงจุดหมายปลายทางเสียที ?

เพราะฉะนั้น..ในการปฏิบัติ ถ้าเราคิดว่ามาทำแค่พอเป็นแนวทาง มาเพื่อศึกษา อย่ามาเลย..เสียเวลาทำมาหากิน เสียเวลาเที่ยวเล่นของเราไปเปล่า ๆ ไหน ๆ ก็จะติดอยู่กับโลกนี้แล้ว ก็เที่ยวให้หัวทิ่มหัวตำไปเลย ถึงเวลาจะได้ลงไปลึก ๆ หน่อย..! แต่ถ้าต้องการการหลุดพ้น ต้องเอาจริงและทุ่มเท ทุกเวลา ทุกนาทีต้องอยู่กับการปฏิบัติ

ไม่ใช่ถึงเวลาช่วงบ่ายเดินจงกรม ๒ ชั่วโมง เลิกแล้วก็ไปนั่งเขี่ยไลน์เสีย ๓ ชั่วโมง ถ้าลักษณะอย่างนั้นเราขาดทุนอยู่ตลอดเวลา สิ่งที่ทำไปก็ไม่สามารถที่จะช่วยเหลือเราได้ กลายเป็นคนขยัน ทำงานทุกวันแต่ติดลบอยู่เสมอ แบบเดียวกับที่หลายคนเป็นหนี้เป็นสินรุงรังไปหมด โดยไม่เข้าใจว่าตัวเองเป็นหนี้เพราะอะไร

ลักษณะของการปฏิบัติธรรมก็เป็นแบบเดียวกัน ถ้าเราทำไม่เป็น ทำไม่ถูก ก็มีแต่ขาดทุนอยู่ทุกวัน แล้วท้ายสุดเราก็จะท้อ หมดอารมณ์ที่จะทำไปเอง ก็แปลว่าเรายอมเป็นปลาตาย ไหลไปตามกระแสโลก ออกทะเล ออกมหาสมุทร หาฝั่งไม่เจอ เวียนว่ายตายเกิดอีกนับชาติไม่ถ้วนก็ไม่สามารถที่จะขึ้นฝั่งได้

[เถรี]

ในการปฏิบัติของที่นี่นั้น เวลาเดินจำเป็นที่จะต้องเดินให้พร้อมกัน จึงใช้วิธีการเดินจงกรมแบบ ๖ ระยะตามสายของสติปัฏฐานแบบพองยุบ แต่เวลาที่นั่งภาวนาขอให้ทุกคนใช้ของเดิมที่เคยทำมา เคยทำอะไรมา มีความถนัดแล้วให้ทำอย่างนั้น เพราะว่าการปฏิบัติธรรมของเรานั้น ถ้าเปลี่ยนคำภาวนาบ่อย ๆ เปลี่ยนวิธีการบ่อย ๆ เปลี่ยนสายการปฏิบัติบ่อย ๆ อาตมาเคยเปรียบมานับครั้งไม่ถ้วนว่า เหมือนกับเราขุดบ่อแล้วต้องการน้ำ ขุดไปได้ ๒ วา ๓ วา ใกล้จะถึงน้ำแล้วก็เปลี่ยนที่ขุดใหม่ ลงไปได้สักวาครึ่งวาก็เปลี่ยนที่ขุดใหม่ แล้วเมื่อไรเราจะมีน้ำกินน้ำใช้เหมือนชาวบ้านเขาเสียที ?

หรือเหมือนกับคนที่ติดคุก ตั้งใจจะเจาะกำแพงเพื่อหลบหนีออกจากคุกให้ได้ เจาะไปจนเหลือนิดเดียวก็จะพ้นแล้ว แต่เปลี่ยนที่เสียใหม่ เจาะไปได้อีกหน่อยหนึ่งก็เปลี่ยนที่อีก แล้วเมื่อไรถึงจะมีช่องทางในการหลุดพ้นได้ ?

สิ่งทั้งหลายที่เปรียบเอาไว้เพื่อให้เราเห็นภาพที่ชัดเจนว่า ทุกวันนี้เรามีความประพฤติลักษณะอย่างนั้น เป็นความประพฤติที่ไม่คู่ควรแก่การหลุดพ้นเลยแม้แต่น้อย ทำไปก็ไม่เพียงพอที่จะใช้งาน เพราะว่ากำลังของสติ สมาธิ ปัญญาไม่เพียงพอ ไม่แหลมคม ไม่แก่กล้า สั่งสมเท่าไรก็ไม่พอ เหตุที่ไม่พอเพราะว่า พอได้มาหน่อยหนึ่งเราก็ใช้หมด จนติดลบเป็นหนี้เป็นสินอยู่ตลอดเวลา

ที่ว่าใช้หมดคือใช้อย่างไร ? พอได้มาหน่อยหนึ่งเราก็ปล่อยให้กำลังไหลออกทางตา ไปเลือกดูโน่นดูนี่ดูนั่นที่เราชอบใจ ไม่รู้จักระงับยับยั้ง เพื่อสั่งสมกำลังตัวเองไว้ ปล่อยให้ไหลออกทางหูไปฟังสิ่งที่เราชอบ แต่ความจริงก็คือพาให้ฟุ้งซ่าน พอไม่ได้เห็นไม่ฟัง ก็ฟุ้งไปคิดถึงอยู่ตลอด จิตใจไม่มั่นคง อยู่กับการภาวนาไม่ได้ ปล่อยให้ไหลออกทางจมูก ไหลออกทางลิ้น ไหลออกทางกาย ไหลออกทางใจ ก็แปลว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่เราทำมาในแต่ละวัน เหมือนอย่างกับน้ำที่ไหลเข้าเขื่อนมาเล็กน้อย แต่เราปล่อยให้ไหลออกไปเป็นจำนวนมหาศาล จึงไม่เพียงพอที่จะใช้งานสักที ไม่ทันถึงหน้าแล้งต้นทุนก็หมดแล้ว

เมื่อเราทราบจุดอ่อนของตัวเองแล้ว ก็ขอให้ทุกคนทุ่มเทและระมัดระวังเอาไว้ด้วย มีอยู่หลายท่านที่สามารถทำได้อย่างน่าชื่นชมมาก คือ เข้าวัดก็ปิดเครื่องมือสื่อสารทุกอย่างทิ้งหมดเลย ออกจากวัดเมื่อไรค่อยเริ่มนับหนึ่งใหม่ เป็นการสะสมกำลังของตนให้เพียงพอต่อการสู้กิเลส แต่ว่าที่เหลืออีก ๙๙.๙๙ เปอร์เซ็นต์ นอกจากจะทิ้งไม่ได้แล้ว ยังติดหนักยิ่งขึ้น แม้กระทั่งเวลาพักผ่อนหลับนอน ปิดฟืนปิดไฟหมดแล้วก็ยังนั่งเขี่ยไลน์ นั่งดูจออยู่นั่นแหละ แล้วเราจะเอากำลังที่ไหนมาสู้กิเลสได้ ?

[เถรี]

ดังนั้น..ในการปฏิบัติช่วงบ่ายของเรา ซึ่งมีเวลาประมาณ ๒ ชั่วโมงเท่านั้น ขอให้ทุกคนตั้งใจทุ่มเทกับการปฏิบัติอย่างจริง ๆ จัง ๆ การเดินนั้น ระยะที่ ๑ ซ้ายย่างหนอ ขวาย่างหนอ พอ “ซ้าย” ก็คือยกเท้าขึ้น “ย่าง”ก็เคลื่อนเท้าไป “หนอ”ก็วางเท้าลงพอดี ระยะที่ ๒ ความจริงเป็นการขึ้นลงบันได คือ “ยกหนอ” และ “เหยียบหนอ” ในเมื่อเราปรับมาเดินเวลายกก็คือเคลื่อนเท้าไปข้างหน้าเลย พอหนอก็วางเท้าลงพอดี ระยะที่ ๓ มี “ยกหนอ” “ย่างหนอ” “เหยียบหนอ” ก็ชัดเจนอยู่แล้วว่ายกก็คือยกเท้า ย่างคือเคลื่อนเท้าไป เหยียบคือลดเท้าลง ระยะที่ ๔-๕-๖ ก็อยู่ในขั้นตอนเหล่านี้เพียงแต่เพิ่มรายละเอียดขึ้น เช่นว่า “ยกส้นหนอ” “ถูกหนอ” “กดหนอ” เป็นต้น

ให้สิ่งที่เราบริกรรม คือซ้ายย่างหนอ ขวาย่างหนอ ให้เป็นไปโดยพร้อมเพรียงกับการเคลื่อนไหวของร่างกาย พอซ้ายก็คือยกเท้าขึ้น ย่างก็คือเคลื่อนเท้าไป หนอก็คือลดเท้าลง กำลังใจของเราจะได้อยู่กับปัจจุบัน ตอนนี้ เดี๋ยวนี้ ไม่ฟุ้งซ่านไปหาสิ่งต่าง ๆ เมื่อเวลานั่งภาวนาก็พยายามดึงกำลังใจของเราให้อยู่กับลมหายใจเข้าออกให้ได้ อย่าให้ฟุ้งซ่านไปในอารมณ์อื่น ๆ ถ้าหากว่าเผลอฟุ้งไปเมื่อไร เมื่อรู้ตัวก็ให้รีบดึงความรู้สึกกลับมาที่ลมหายใจเสียใหม่

ถ้าท่านทั้งหลายทนสู้อย่างนี้ไปแค่ไม่กี่ครั้ง กำลังใจของเราก็ยินดีให้เราควบคุมไว้ได้ แต่ถ้าท่านไม่ได้ทำดังนี้ ปล่อยให้มีระยะเวลาเว้นว่างที่ยาวนาน ในการที่ปล่อยให้กำลังใจไปแสวงหากิเลสต่าง ๆ เข้ามาทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เราก็ไม่สามารถจะควบคุมใจของเราได้ ปฏิบัติธรรมเมื่อไรก็จะมีแต่ความทุกข์ทรมานอยู่ตลอดเวลา เพราะสภาพจิตดิ้นรนไม่ยอมหยุดนิ่ง จึงขอให้ทุกท่านตั้งใจและทุ่มเท เพราะเรามีเวลาปฏิบัติไม่มาก ถ้าคิดแบบนักปฏิบัติก็คือ ไม่รู้ว่าเราจะตายลงไปวันนี้หรือเปล่า ถ้าหากว่าเราตายลงไปวันนี้แล้วลงสู่อบายภูมิ ก็แปลว่าเสียทีที่เกิดมา

[เถรี]

ญาติโยมที่จะไปใส่บาตรในตลาด ให้ระมัดระวังอยู่อย่างหนึ่งว่า อย่าไปเดินเกะกะเต็มถนน พระวัดเราแถวยาว ข้ามถนนแต่ละทีรถราก็ติด แล้วชาวบ้านแถวนี้ยังถือโชคลางมาก เพราะจะไม่ตัดแถวพระ กลัวจะมีอุปสรรคในชีวิต เขาจะปล่อยให้พระเดินข้ามถนนจนหมดก่อน ต่อให้รับบาตรอยู่เขาก็รอจนกว่าจะข้ามหมด รถจึงติดยาวมาก หลายคนอาจจะไม่ชอบใจอยู่แล้ว ทีนี้พอเราเป็นคนวัดแล้วไปเกะกะยิ่งขึ้นอีก อาจจะสร้างความไม่พอใจให้กับเขามากขึ้น

ฉะนั้น..โปรดทำตัวลีบ ๆ แปะติดข้างถนนไว้ แล้วเวลาซื้อข้าวใส่บาตร โปรดดูด้วยว่าของนั้นเก็บได้นานไหม ? ถ้าเก็บไม่ได้นาน ซื้อมาคนละชิ้นพระก็ไม่มีปัญญาจะฉันอยู่แล้ว ส่วนบรรดาดอกไม้ต่าง ๆ ก็ไม่ต้องเหมามาจนหมดตลาด เอาแค่พอสมควร โดยเฉพาะอาตมานี่ส่วนมากจะถือคติว่า "ถ้ากินไม่ได้จะไม่ซื้อ" ความจริงเอาดอกไม้ไปชุบแป้งทอดก็ได้นะ..!

แล้วเวลาลืมตัว พวกเราก็จะเดินดาหน้าเป็นแถวหน้ากระดาน อาตมาเตือนอยู่บ่อย ๆ ว่า คนวัดรถชนก็ตายเหมือนกัน เรามาปฏิบัติธรรม มาสร้างในส่วนที่เป็นบุญเป็นกุศล อะไรที่ทำไปแล้วทำให้จิตใจคนอื่นเศร้าหมอง เร่าร้อน ก็พยายามละวาง การที่พยายาม ลด ละ กรรมของตัวเองให้น้อยลง ไม่สร้างกรรมใหม่เพิ่ม กรรมเก่าได้รับการชดใช้ไปเรื่อย

[เถรี]

เรื่องของการยอมรับกฎของกรรม ถ้าหากว่าพวกเราได้ศึกษาในยถากัมมุตาญาณ ศึกษาในปุพเพนิวาสานุสติญาณ ศึกษาในอตีตังสญาณ ญาณทั้งหลายเหล่านี้ทำให้เรารู้อดีต รู้ว่าตอนนี้เราเดือดร้อนอยู่เพราะทำอะไรมา แล้วเราก็จะเห็นชัด ๆ เลยว่าที่เราเป็นอยู่อย่างนี้เพราะเราทำเอง ก็จะยอมรับกฎของกรรมได้ พระพุทธเจ้าท่านสอนสิ่งทั้งหลายเหล่านี้ให้เพื่อเรารู้ว่าเราได้ทำอะไรไว้ แล้วถึงเวลาก็ “เออ..เราทำเขาเอาไว้ก่อนเอง ทำไว้ร้อยหนึ่งเขาขอคืนแค่บาทเดียวเท่านั้น” ก็จะค่อย ๆ ยอมรับกฎของกรรมไปเรื่อย ๆ

ถ้านักปฏิบัติไม่ยอมรับกฎของกรรมเมื่อไร จะเกิดสภาวะ ๒ ประการขึ้นมา ประการแรก คือ เรื่องอภิญญาสมาบัติ ถ้าคุณต้องการอภิญญา ชาตินี้ไม่ได้อย่างแน่นอน เพราะว่าอภิญญาสมาบัติมีอำนาจสูงมาก ถ้าเราไม่ยอมรับกฎของกรรม เราก็จะใช้กำลังไปฝืน แล้วทำให้ระบบธรรมชาติยุ่งยากวุ่นวายไปหมด ดังนั้น..ท่านใดอยากได้อภิญญา ตั้งใจยอมรับกฎของกรรมไปแต่โดยดี

แต่อย่ายอมรับแบบควาย หลวงพ่อชาท่านบอกลูกศิษย์ที่พายุพัดหลังคากุฏิเปิงไป ลูกศิษย์ก็นั่งกรรมฐานอยู่อย่างนั้นแหละ หลวงพ่อชาไปถึงก็บอกว่า “คุณ..ซ่อมกุฏิเสียหน่อยสิ” พระท่านเรียนว่า “ผมปล่อยวางแล้วครับ” หลวงพ่อชาท่านว่า “ควายมันตากแดดตากฝนทนอยู่ทุกวัน ทนได้มากกว่าคุณอีก” การปล่อยวางหมายความว่าต้องแก้ไขจนสุดกำลังความสามารถแล้ว สุดกำลังกาย กำลังใจ กำลังปัญญา กำลังคน กำลังทรัพย์ แก้ไม่ได้แล้วค่อยยอมรับว่าเป็นกฎของกรรม เรื่องที่พอแก้ได้แล้วดันมานั่งตากแดดตากฝน ท่านยืนยันว่าควายทนกว่าคุณอีก เพราะฉะนั้น..ถ้าเราจะปล่อยวาง ถึงมีช่องทางแม้แต่ ๐.๐๑ เปอร์เซ็นต์ก็ต้องทำไปก่อน เผื่อว่าจะรอด..!

[เถรี]

ประการที่ ๒ ก็คือ ถ้าสภาพจิตไม่ยอมรับกฎของกรรม จะไม่มีวันเข้าถึงมรรคผลได้ การที่จะเข้าถึงมรรคผลได้ต้องยอมรับกฎของกรรมด้วย ในเมื่อเป็นอย่างนั้น ถึงเวลาอะไรเกิดขึ้น ก็จะไปสรุปลงตรงที่ว่า “เราทำเอง เราผิดเอง” ถ้าหาความผิดไม่ได้แล้วยังโดนก็ “เราผิดตั้งแต่เกิดมาแล้ว ถ้าไม่เกิดมาก็ไม่โดน” บอกบุญเรี่ยไรอยู่ดี ๆ ก็โดนตั้งกระทู้ถามว่าเมื่อไรจะเลิกเสียที เป็นต้น

[เถรี]

ที่นี่ไม่มีการบอกบุญเรี่ยไร ใครมาบอกบุญเตะให้กระเด็นไปเลย จะทำบุญที่นี่ต้องมาอ้อนวอนทั้งน้ำตาอาตมาถึงจะรับไว้ จำไว้ว่าถ้ามีการบอกบุญเรี่ยไรที่นี่ แปลว่าไม่ใช่ลูกศิษย์วัดท่าขนุน ต้องมาจากต่างดาวแน่นอน เพราะวัดท่าขนุนมีระเบียบระบุไว้ชัด ข้อที่ ๑๓ ห้ามบอกบุญ ห้ามเรี่ยไรด้วยประการใด ๆ ทั้งสิ้น

แต่อาตมาก็สั่งพระลูกศิษย์ไว้แล้วว่า ถ้าอาตมาไม่ได้เป็นเจ้าอาวาส ใครมาเป็นก็รีบเปลี่ยนระเบียบข้อนี้เสีย เพราะถ้าไม่บอกบุญไม่เรี่ยไรแล้วอยู่ได้ แสดงว่าต้องมีคาถาดี ครูบาอาจารย์ท่านจึงช่วยสงเคราะห์ ถ้าไม่มั่นใจว่าทำได้ขนาดนั้น เมื่อเป็นเจ้าอาวาสแล้ว มีสิทธิ์แก้ไขได้ เปลี่ยนระเบียบวัดได้

[เถรี]

จะเข้าออกตึกแดงปิดประตูกันงูไว้ด้วย อะไรเกิดขึ้นยอมรับกฎของกรรม งูกัดก็นอนตายตรงนั้นแหละ ...(หัวเราะ)... หรือว่าไปหาหมอก่อน ? สรุปว่าที่อาตมาพูดมาทั้งหมด พวกเราฟังแล้วก็ผ่านหูไป จับประเด็นไม่ได้เลย..ใช่ไหม ? โปรดใช้สติ ใช้สมาธิให้มากกว่านี้ แล้วทุกสิ่งทุกอย่างจะชัดเจน ถึงเวลาก็เอาข้อมูลจากในหัวสมองเรานี่แหละมาใช้งานได้

ถ้าหากว่าสมาธิดี ทุกอย่างจะได้รับคำตอบไปในตัว ไม่ต้องเสียเวลาไปถามใคร แต่ถ้าสมาธิไม่ดี การปฏิบัติทุกอย่างจะมีปัญหาหมด เพราะฉะนั้น..อย่าทิ้งสมาธิ สมาธิจะทรงตัวได้จะต้องมีศีล จิตใจที่ระมัดระวังว่าตนเองจะล่วงสิกขาบทหรือเปล่า การระมัดระวังงดเว้น ทำให้เกิดสมาธิ พอสมาธิทรงตัวปัญญาจะเกิด เราจะเห็นช่องทางเอง ว่าจะรักษาอารมณ์ที่ดีไว้อย่างไร จะทำอารมณ์ใจที่ดีให้เจริญยิ่งขึ้นอย่างไร เราจะขับไล่อารมณ์ที่ไม่ดีออกไปอย่างไร และเราจะระมัดระวังอย่างไรไม่ให้อารมณ์ที่ไม่ดีเข้ามา

หน้าที่ของเราความจริงมีแค่หน่อยเดียว แต่เรามักจะไปเพลิดเพลินกับสิ่งอื่นมากกว่า ก็เลยไม่รู้ว่าควรที่จะทำอะไร

[เถรี]

หลวงปู่มหาอำพันท่านกล่าวว่า “ต่อให้เป็นแจกันเปล่า ถ้าวางให้เป็นระเบียบก็ดูดีเหมือนกัน” แปลว่าไม่จำเป็นที่จะต้องมีดอกไม้ ถ้าเราจัดสถานที่ให้เป็นระเบียบก็ดูดีได้ แต่ว่าพวกเราเข้ามาพริบตาเดียว ที่นั่งที่เป็นระเบียบก็โย้เย้ไปหมดแล้ว

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "เมื่อครู่มีพระ มีโยมหลายท่านมาช่วยกันปูอาสนะ ปรากฏว่าได้แต่ปู ต้องไปแก้ไขใหม่ เพราะขาดการสังเกตอย่างแรง ขนาดบอกให้ดูข้างหน้าก็ได้แต่ดู ประเภทมองป่าก็เห็นแต่ป่า ไม่เห็นต้นไม้ ถ้าเราขาดการสังเกตแล้ว กิเลสในใจที่หลอกล่อเราอยู่ตลอดเวลา เราจะไปเห็นได้อย่างไร ?

การปฏิบัติธรรม ยิ่งปฏิบัติไป สภาพ กาย วาจา ใจ ต้องละเอียดขึ้นไปเรื่อย ๆ อย่างที่เมื่อวานตอนค่ำเตือนว่า เราไปตลาดอย่าไปเดินเกะกะจนกระทั่งรถราไปไม่ได้ เพราะว่าสิ่งที่พวกเราทำ จะด้วยกาย ด้วยวาจา หรือด้วยใจก็ตาม ถ้าเป็นทุกข์เป็นโทษแก่คนอื่นก็จะเกิดกรรมแก่ตัวเองด้วย สร้างกรรมเมื่อไรก็แปลว่าเครื่องถ่วงบังเกิดขึ้น โอกาสที่เราจะเข้าถึงมรรคผลนิพพานก็ช้าลง เพราะเครื่องถ่วงมีมาก เราจึงต้องระมัดระวัง และต้องรู้จักสังเกตกำลังใจตัวเองด้วย ว่ากำลังใจของเราตอนนี้เป็นอย่างไร"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "เมื่อวานมีผู้โพสต์ถามมาในกระทู้ของป้านุช ว่าเปิดกระทู้ตั้งนานแล้ว เงินก็ได้พอแล้ว แล้วทำไมไม่ปิดกระทู้เสียที ? ป้านุชก็อุตส่าห์ไปตอบเขาดี ๆ ทั้งที่เขาไม่อ่านเลย ถ้าอ่านครบจะต้องรู้เพราะป้านุชบอกรายละเอียดไว้แล้ว ไอ้คนประเภทนั้นถ้าเป็นอาตมาจะถามว่า “เสือกอะไรของมึงด้วย..!” ประเภทมือไม่พายแล้วเอาตีนราน้ำ คิดว่าตัวเองเป็นคนดีเหลือเกิน

ขอให้ทุกคนระมัดระวังเอาไว้ด้วย พอปฏิบัติธรรมแล้วจะไปคิดว่าตัวเองเป็นคนดี แต่ไม่รู้ว่ากาย วาจา ใจของเราเป็นโทษแก่คนอื่นขนาดไหน ถ้ารู้จักยินดีและโมทนาในความดีของผู้อื่น ปัญหาที่ถามในกระทู้นั้นจะไม่มี นี่นอกจากจะไม่ยินดีแล้วยังจ้องจับผิดเขาอีก แปลว่าฝืนคำสอนพระพุทธเจ้าโดยตรง คือไม่มี “อตฺตนา โจทยตฺตานํ” คือไม่รู้จักเตือนตัวเอง

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ พอเกิดขึ้นมีแต่ทำให้คนเขาตีราคาของเราต่ำเสียเปล่า ๆ ยิ่งพูดก็ยิ่งเสีย โบราณเขาถึงได้บอกว่า พูดไปสองไพเบี้ย นิ่งเสียตำลึงทอง คือพูดไปก็ราคานิดเดียว นิ่งเสียยังได้มากกว่าตั้งเยอะตั้งแยะ ท่านบอกว่า “ก้านบัวบอกตื้นลึก ชลธาร มารยาทส่อสันดาน ชาติเชื้อ” สายบัวจะบอกให้รู้ว่าน้ำนั้นลึกเท่าไร มารยาทจะบอกให้รู้ว่าตระกูลของตัวเองเป็นอย่างไร ได้รับการอบรมดีหรือไม่ “โฉดฉลาดมีคำขาน บอกเหตุ” คนเราโง่หรือฉลาด แค่พูดออกมาเขาก็รู้หมดแล้ว

ทำตัวเหมือนอย่างกับเป็นคนดี เที่ยวตำหนิคนนั้น เที่ยวตำหนิคนนี้ แต่จริง ๆ แล้วเป็นการขยายความชั่วในใจของตนเองออกมา ตำหนิเขาในใจความชั่วก็มากพอแล้ว แล้วยังทำให้ความชั่วไหลไปแปดเปื้อนคนอื่นเขาอีก"

[เถรี]

"เท่านั้นยังไม่พอ ประเภทเป็นร่างทรง พอไปรับความคิดชั่ว ๆ ของคนอื่นมาแล้วก็นำไปขยายต่อ โดยคิดว่า “กูเป็นคนกล้า” หารู้ไม่ว่าโดนเขาหลอกใช้งาน พอเขาเยินยอเข้าหน่อยก็ไปโพสต์อะไรโง่ ๆ อยู่ข้างในเว็บ

เรื่องพวกนี้โปรดระมัดระวังให้มาก โซเชียลมีเดียมีแต่โทษมากกว่าประโยชน์ เพราะว่าทันทีที่เรารับมาแล้วส่งต่อ เราก็สร้างกรรมโดยไม่รู้ตัวแล้ว คนที่สร้างกรรมแล้วไม่รู้ตัวเป็นคนที่น่าสงสารอย่างยิ่ง พระพุทธเจ้าตรัสว่า “ตราบใดที่ผลของความชั่วยังไม่ส่งผล คนชั่วก็คิดว่าการกระทำของตนเป็นสิ่งที่หอมหวาน แต่พอความชั่วส่งผลให้ รู้ตัวว่าเป็นสิ่งที่แผดเผาเผ็ดร้อน สร้างความเจ็บปวดให้ ก็แก้ไขอะไรไม่ทันเสียแล้ว”

โลกยุคปัจจุบันนี้ทำให้พวกเราสร้างกรรมได้ง่ายที่สุด ในเมื่อเราสร้างกรรมง่าย เครื่องถ่วงเราให้ติดอยู่กับโลกก็มีมากขึ้น สภาพจิตของเราถ้าไม่หนักแน่นพอ ไม่ละเอียดพอ เราก็จะโดนบ่วงของมารร้อยรัดติดอยู่กับโลกนี้ ไม่สามารถที่จะไปไหนได้ แล้วก็ต้องมาทุกข์ยากเร่าร้อนอย่างนี้ไปเรื่อย ๆ มาสร้างในสิ่งที่เป็นเวรเป็นกรรมต่อไปเรื่อย ๆ เป็นมโนกรรมก็ยังพอทน พอเป็นวจีกรรมหรือกายกรรม ก็สร้างทุกข์สร้างโทษให้กับคนอื่นส่วนมากไปแล้ว

โปรดระมัดระวังให้ดี อย่าให้เขาพูดได้ว่าเสียแรงที่ปฏิบัติธรรมมาหลายปี กาย วาจา ใจแย่ ๆ ยังมีอยู่ตลอดเวลา ไม่รู้จักปรับปรุง ไม่รู้จักแก้ไข ถึงเวลาก็สักแต่พ่นความสกปรกโสโครกใส่คนอื่นเขา แล้วก็อ้างว่าพูดเล่นบ้าง เขาจะคุยเรื่องอะไรก็สอดรู้สอดเห็นไปทุกเรื่อง จะต้องถามให้รู้ให้ได้ ไม่อย่างนั้นจะขาดใจลงไปว่าเรื่องอะไร ถ้าหากว่ามีนิสัยอย่างนี้ให้ช่วยกันดัด ช่วยกันแก้ให้หน่อย

อย่างที่อาตมาบอกนั้นแหละ “เสือกอะไรของมึงด้วย ไม่รู้สักเรื่องมึงจะตายไหม ?” ถือว่าเราช่วยกันสงเคราะห์เขา ไม่อย่างนั้นคนประเภทนี้ก็ยังเวียนว่ายตายเกิดเป็นระยะเวลาอีกยาวนานนับกัปไม่ถ้วน

[เถรี]

แล้วก็ยังทำให้คนอื่นเขาปรามาสไปถึงครูบาอาจารย์ ปรามาสไปถึงวัดวาอารามและพระศาสนา ว่าสิ่งทั้งหลายทั้งปวงที่ครูบาอาจารย์สอนมาก็ดี ที่เป็นคำสอนของพุทธศาสนาก็ดี หาประโยชน์ไม่ได้ เพราะว่าตัวเองปฏิบัติมาหลายปีแล้ว กาย วาจา ใจ ยังชั่วอยู่เหมือนเดิม ให้รู้จักหัดสำรวมเอาไว้บ้าง อย่าเป็นอย่างนางปิสุณาวาที ท้ายสุดก็ตายเพราะปากของตัวเอง..!

หลวงพ่อวัดท่าซุงเคยสอนไว้ว่า “เราจะคิดชั่วอย่างไรก็ตาม ให้ความชั่วนั้นอยู่กับตัวเรา อย่าให้ไหลออกทางปาก อย่าให้ไหลออกทางกายไปแปดเปื้อนคนอื่นเขา” เรื่องพวกนี้เราเป็นนักปฏิบัติต้องสังวรระวังไว้เสมอ ถ้า กาย วาจา ใจ ยังเป็นทุกข์เป็นโทษกับคนอื่นอยู่ ถือว่ายังใช้ไม่ได้

เราไม่ได้มีหน้าที่เป็นครูของใคร ไม่ได้มีหน้าที่ไปสั่งสอนใคร เพราะฉะนั้น..อย่าไปตำหนิด่าว่าใคร เพราะว่าไม่มีประโยชน์เลย มีแต่โทษล้วน ๆ อันดับแรก..กำลังใจของเราก็เสีย เพราะไปจ้องจับผิดเขา อันดับที่สอง..พอตำหนิเขาก็สร้างศัตรูให้เกิดขึ้น อันดับที่สาม..ความแตกความสามัคคีในหมู่คณะก็เกิดขึ้น ถ้าคณะเล็ก ๆ ยังแตกความสามัคคี แล้วประเทศชาติจะอยู่ได้อย่างไร ? ลองทบทวนดูว่าตั้งแต่เราปฏิบัติธรรมมา เราสามารถแก้ไขอะไรที่ไม่ดีของตนเองได้บ้าง ?

เมื่อคืนได้พูดไปแล้วว่า หน้าที่ในการปฏิบัติธรรมของเราความจริงแล้วมีนิดเดียว ก็คือ ขับไล่สิ่งชั่วในใจของเราออกไป และระมัดระวังไว้อย่าให้ความชั่วเข้ามา สร้างสิ่งที่ดีให้เกิดขึ้นในใจของเรา แล้วก็ทำให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป หน้าที่ของเรามีแค่นี้เอง แต่เรามักจะทำหน้าที่ผิดฝาผิดตัวอยู่เสมอ ทำในสิ่งที่เราคิดว่าดี แต่ไม่ใช่สิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสว่าดี ถ้าเห็นคนอื่นเขาจะพูดชั่วทำชั่วอย่างไร เราก็ไม่ต้องไปยินดียินร้ายกับเขา เดินหลีกไปเสีย หุบปากเอาไว้ เราก็ไม่ต้องไปสร้างเวรสร้างกรรมร่วมกับใคร ไม่ต้องไปยินดีและโมทนากับความชั่วของใคร

[เถรี]

การปฏิบัติธรรมนอกจากต้องเอาจริงเอาจังแล้ว ยังต้องทบทวนไตร่ตรองอยู่เสมอ ๆ พระพุทธเจ้าสอนหลักวิมังสาในอิทธิบาทให้เรามาสองพันกว่าปีแล้ว ฝรั่งเอาไปเป็นทฤษฎีตัวสุดท้าย ก็คือการสรุปและประเมินผล

เราได้ลองสรุปและประเมินตัวเองบ้างหรือไม่ว่า วินาทีแรกที่เข้ามาปฏิบัติธรรม โดยจุดมุ่งหมายหวังความก้าวหน้าและปฏิบัติเพื่อการหลุดพ้น มาถึง ณ วันนี้ เวลานี้ สิ่งที่เราทำนั้น เราทำไปถึงไหนแล้ว ? ยังตรงต่อเป้าหมายเหมือนเดิมอยู่หรือไม่ ? ยังเหลืออีกมากน้อยเท่าไรที่เราต้องเพียรพยายามทำไปให้ถึง ? ครูบาอาจารย์ตายไปกี่รูปแล้ว เราเองยังเอาดีไม่ได้เสียที แล้วถ้าเราตายไปโดยที่เอาดีไม่ได้ ต้องเกิดอีกกี่ชาติถึงจะเอาดีกันได้ ?

คำว่า “กล่าวโทษโจทย์ตนเอง” ของพระพุทธเจ้าท่าน อย่างที่ได้กล่าวไปแล้วว่า “ถ้าหากว่าหาความผิดไม่ได้ ก็ให้สรุปลงที่ว่าเราผิดตั้งแต่เกิดมาแล้ว” เพราะถ้าเราไม่เกิดมา ก็ไม่ต้องมาเจอกับเรื่องทั้งหลายแบบนี้ ในชีวิตของเราส่วนใหญ่แล้วทำชั่วมากกว่าทำดี ขนาดความชั่วเรายังตั้งหน้าตั้งตาทำด้วยความสนุกสนาน ด้วยความจริงจัง แล้วทำไมถึงเวลาทำความดีเราถึงตั้งหน้าตั้งตาทำอย่างนั้นบ้างไม่ได้ มัวแต่รอครูบาอาจารย์ท่านมาสั่งสอน มาจ้ำจี้จ้ำไชอยู่ ถ้าหากว่าครูบาอาจารย์ล่วงลับไปอีกแล้วเราจะพึ่งใคร ?

พระพุทธเจ้าถึงได้ตรัสว่า “จงมีตนเองเป็นเกาะ จงมีตนเองเป็นที่พึ่ง จงมีตนเองเป็นฝั่ง” คือถ้ามีตัวเองเป็นที่พึ่ง อาศัยตนเองได้ก็ยังพอเอาตัวรอดในวัฏสงสารได้ แต่ที่พระองค์ท่านสรรเสริญมากที่สุดก็คือสามารถก้าวขึ้นสู่ฝั่ง ล่วงพ้นจากทะเลทุกข์ได้ การยืน เดิน นั่ง นอน ตลอดชีวิตของเรา อยู่ในกองทุกข์ที่แผดเผาอยู่ตลอดเวลา แล้วยังไม่รู้ตัวอีกหรือว่าตอนนี้เราทุกข์แค่ไหน ? แล้วไม่คิดที่จะดิ้นรนเพื่อที่จะหนีให้พ้นใช่หรือไม่ ? ถ้าดิ้นรนเพื่อที่จะหนีให้พ้น เราได้กระทำอย่างจริงจังแล้วหรือไม่ ?

[เถรี]

เรื่องพวกนี้จะว่าไปแล้วก็ไม่ใช่เรื่องของอาตมาสักนิดเดียว เพียงแต่ว่าบางอย่างเห็นแล้วก็อดไม่ได้ ในเมื่อเข้ามาปฏิบัติธรรมยังวัดท่าขนุนแล้ว ถ้าไม่บอกไม่กล่าวอะไรบ้างเลย ถึงเวลาคนไปถามก็บอกไม่ถูกอีกว่าพระอาจารย์สอนอะไรมา แต่ถึงบอกถูกก็ยังเป็นที่สงสัยของเขาอีกว่า “ตกลงว่าเราทำอะไรได้บ้าง ? สิ่งที่ท่านสอนมาเราได้ทำบ้างหรือไม่ ?”

บางคนแทบจะอยู่วัดมาทั้งชีวิต แต่ กาย วาจา ใจ หาความดีไม่ได้เลย มีแต่เป็นทุกข์เป็นโทษกับคนอื่นจิกคนโน้น กัดคนนี้อยู่ตลอดเวลา ถ้าแบบนั้นจะอยู่บ้านหรืออยู่วัดก็คงจะเหมือนกัน เสียแรงที่ปฏิบัติธรรมมาหลายปีแต่เอาดีไม่ได้ จะบอกว่าเสียชาติเกิดก็แรงเกินไป

แล้วยังมีการเอาชื่อวัด เอาชื่อครูบาอาจารย์ไปขายกินกันสนุกสนาน ฉันเป็นลูกศิษย์วัดนั้น ฉันเป็นลูกศิษย์อาจารย์นี้ อวดเขาได้เต็มปากเต็มคำ แต่มีความดีอะไรไปอวดเขาบ้างว่า "อาจารย์สอนมาแล้วฉันทำได้"

เวลาฟังไปแล้วให้คิดว่าเป็นตัวเองด้วย ไม่ใช่ไปคิดว่าไอ้นั่นโดนด่า ไอ้นี่โดนด่า ไม่ใช่กู ถ้าอย่างนั้นชาตินี้ทั้งชาติก็ไม่ต้องเอาดีกัน สิ่งหนึ่งสิ่งใดที่ว่าไป กล่าวไป ให้นึกว่าเป็นความผิดของเรา ความผิดทั้งหลายเหล่านี้เราเคยทำมาแล้วทั้งอดีตและปัจจุบัน เราจะปล่อยให้ผิดซ้ำซาก หรือว่าจะพยายามเอาคำพูดของพระอาจารย์ไปแก้ไข ไม่ใช่ว่าไอ้นั่นโดน ไอ้นี่โดน ไม่ใช่กูโดน แล้วกูก็ลอยลำชั่วต่อไป

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า “พอเลิกจากการปฏิบัติ จะยืน เดิน นั่ง นอน ดื่ม กิน คิด พูด ทำ ต้องรักษากำลังใจให้ทรงตัวได้เหมือนกับตอนที่เรานั่งปฏิบัติอยู่ ไม่อย่างนั้นแล้วอาตมาเคยเปรียบเทียบว่า เหมือนเราว่ายทวนน้ำมา แล้วก็ปล่อยไหลตามน้ำไป ถึงเวลาก็ว่ายทวนน้ำขึ้นมาใหม่ แล้วก็ปล่อยไหลตามน้ำไปอีก กลายเป็นคนขยัน ทำงานทุกวันแต่ผลงานไม่มี เพราะว่าไหลไปเมื่อไรก็ไปแค่เดิม หรืออาจจะไปไกลกว่าเดิมเสียอีก

เรื่องของการปฏิบัติห้ามประมาทอย่างเด็ดขาด ประมาทเมื่อไรเราก็ไม่สามารถที่จะก้าวล่วงจากกองทุกข์ได้ ถ้าเกิดมาเป็นมนุษย์ก็แค่เสมอตัว ต้องทุกข์ยากลำบากเช่นเดิม แต่ถ้าลงไปเป็นสัตว์นรก เป็นเปรต เป็นอสุรกาย เป็นสัตว์เดรัจฉาน เราก็ขาดทุนย่อยยับ ถ้าเราตกนรกเมื่อไรไม่ได้แปลว่าโทษจะมาแค่ชาตินี้ แต่ของเก่ามีเท่าไรก็จะถูกทบดอกทบต้นจนหมด ก็แปลว่าเราอาจจะโชคดี ผ่านนรกไม่รู้กี่ขุมต่อกี่ขุม กว่าจะหลุดขึ้นมา เศษกรรมจะทำให้ต้องมาเป็นเปรตจำพวกใดจำพวกหนึ่ง ลำบากลำบนกว่าที่จะหลุดมาอยู่ในแดนอสุรกาย กว่าจะหลุดมาเกิดเป็นสัตว์เดรัจฉานเท่าจำนวนที่เราฆ่าไว้ ฆ่า ๑ ชีวิตเกิดใช้หนี้ ๑ ชาติ ฆ่า ๒ ชีวิตเกิดใช้หนี้ ๒ ชาติ อาตมาเองฆ่ามานับไม่ถ้วน เกิดเมื่อไรซวยเมื่อนั้น

ดังนั้น..เราต้องระมัดระวังรักษากำลังใจให้ดี ไม่อย่างนั้นจะห่างไกลความดีไปมาก แล้วไม่รู้ว่าเมื่อไรจะมีพระพุทธศาสนาอีก ในเมื่อเราไม่รู้ การจะได้เกิดมาเป็นมนุษย์ก็ยังไม่รู้ว่าจะได้เกิดหรือไม่ แล้วจะได้พบพุทธศาสนาหรือเปล่า เพราะฉะนั้น..เกิดมาชาติหนึ่งอย่าให้เสียชาติเกิด อย่าให้คนเขากล่าวว่านับถือพุทธศาสนาเสียเปล่า แต่ไม่ได้ประโยชน์อะไรจากพระพุทธศาสนาเลย”

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ถ้าเกิดมาใหม่ ๆ ตีเสียว่าชาติแรก ๆ บอกว่าให้ทานนี่ตัดใจไม่ขาดหรอก ต้องให้กันไปนาน ๆ จนชิน กว่าที่จะตัดใจให้ได้ทุกเวลา พอบอกว่ารักษาศีลก็ไม่ไหวอีก กว่าจะรักษาศีลได้ก็ต้องตายแล้วตายอีก เกิดแล้วเกิดอีกจึงจะสามารถรักษาศีลได้ครบถ้วน บอกให้ภาวนาก็ไม่เอาอีก ดังนั้น..กว่าเราจะมาถึงในระดับนี้ ต้องเกิดกันมาจนนับชาติไม่ถ้วนแล้ว ควรที่จะพอได้หรือยัง ? หรือจะเอาอีกสักชาติ ? เหมือนกับ "ชินจัง" ถึงเวลาก็ลองอีก "จิ๊ด" หนึ่ง

ต้องดูตัวอย่างพระสีวลีอายุ ๗ ปีกับ ๗ วัน ปกติแล้วเด็กจะอยู่ในท้องแม่ ๑๐ เดือน ๑๒ เดือน อาตมาเคยเจอเด็กอยู่ในท้องแม่ ๑๒ เดือน คงจะนอนสบายเลยไม่อยากออกมา โบราณบอกว่า ถ้าเป็นพระโพธิสัตว์ แม่จะตั้งท้อง ๑๐ เดือนถ้วน ไม่อย่างนั้นแล้วก็มีทั้งเกิดก่อน ๑๐ เดือนและเกิดหลัง ๑๐ เดือน มีผู้หญิงอยู่คนหนึ่งตั้งท้อง ๑๘ ปี คลอดลูกออกมาเป็นหิน คำว่าหินก็คือมีลักษณะเป็นลูกกรอก คราวนี้ในเมื่อลูกไม่ได้โตขึ้น แม่ก็ไม่ได้กระตือรือร้น ปล่อยไปเรื่อยเปื่อยจนกระทั่งเจ็บไข้ได้ป่วย เป็นโรคกระเพาะอาหารไปให้หมอเอ็กซเรย์ เจอลูกอยู่ในท้อง ไล่ไปไล่มาบอกว่าท้องมา ๑๘ ปีแล้ว ผ่าออกมากลายเป็นหินเลย

แต่ในประวัติศาสตร์ คนที่ท้องนานที่สุดคือแม่ของเหลาจื๊อ ปรมาจารย์ลัทธิเต๋า ท้องอยู่ ๘๐ ปี ในเรื่องของบุญและกรรมส่งผลนั้น พระพุทธเจ้าตรัสว่ามิควรคิด ผู้ใดคิดมีส่วนของความเป็นบ้า อุมมัตตโก ภาโค แปลว่า ส่วนของความเป็นบ้า ตำราบอกว่าแม่ของเหลาจื๊อตั้งท้อง ความลำบากสักน้อยก็ไม่มี อากาศที่บ้านอุ่นสบายเหมือนฤดูใบไม้ผลิอยู่ตลอดทั้งปีทั้งชาติ วันตั้งท้องครบ ๘๐ ปีแม่ออกไปเดินชมสวน เอื้อมมือจะไปเด็ดดอกไม้ สีข้างขาดแคว่ก..! ลูกหล่นพลั่กออกมา..เป็นตาเฒ่าอายุ ๘๐ ปี แม่ยังสาวพริ้งอยู่เลย ที่เขาเรียกว่าเหลาจื๊อแปลว่าไอ้เฒ่า เกิดมาก็แก่เลย"

[เถรี]

"สถิติรองลงมาก็พระสีวลี ๗ ปีกับ ๗ วัน ไม่มี ๗ เดือนนะ พวกเรามักจะเพลิดเพลินเจริญใจ ใส่ไปว่า ๗ ปี ๗ เดือน ๗ วันไปเรื่อยเปื่อย แม่ท้องอยู่ ๗ ปี ปวดท้องคลอดอยู่ ๗ วัน เขาบอกว่าอาการปวดท้องของผู้หญิงที่จะคลอดลูกนั้น เหมือนกายจะแตกเป็นเสี่ยง ๆ อาตมาก็ไม่เคยท้อง ถึงเคยก็จำไม่ได้แล้ว

พระนางสุปปวาสาโกลิยธิดานอนเหงื่อแตกพลั่ก ๆ แต่ไม่ร้องสักแอะเดียว หมอตำแยถามว่า “พระแม่เจ้าเป็นอย่างไรบ้าง ?” สิ่งที่หลุดออกมาคนได้ยินแล้วตะลึง พระนางหลุดปากออกมาว่า “โอหนอ..พระพุทธเจ้าทรงสอนเรา เพื่อให้พ้นจากความทุกข์เห็นปานนี้หนอ โอหนอ..พระธรรมของพระพุทธเจ้า ช่วยให้เราล่วงพ้นจากความทุกข์เห็นปานนี้หนอ โอหนอ..พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า สั่งสอนเราให้ก้าวล่วงพ้นจากความทุกข์เห็นปานนี้หนอ” ตกลงว่าปวดได้ปวดไป พระนางยึดพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์เป็นที่พึ่ง เพราะเห็นทุกข์ชัดเจนมาก

แต่ก็เป็นเรื่องแปลก เพราะว่าพอคลอดออกมาลูกก็โตเท่าอายุ ๗ ขวบเลย พระราชาสั่งเลี้ยงฉลอง นิมนต์พระมาเจริญพุทธมนต์ สีวลีราชกุมารเกิดมา ๗ ขวบกับ ๗ วัน ประเคนของได้ ฟังเป็นนิทานเลยนะ พระสารีบุตรก็ถามว่า “เป็นอย่างไรราชกุมาร อยู่ในท้องแม่สบายดีหรือไม่ ?” พระสีวลีตอบว่า “สบายดีอย่างไรเล่าพระคุณท่าน เหมือนอย่างกับโดนนึ่งในหม้อนึ่งอยู่ตลอดเวลา” ทั้งร้อน ทั้งอึดอัด คับแคบ ปวดเมื่อย พลิกตัวไปไหนก็ไม่ได้ พระนางสุปปวาสาได้ยินลูกสามารถตอบโต้กับพระสารีบุตร ที่ถือว่าเป็นอัครสาวกที่เลิศด้วยปัญญาในลักษณะนั้นได้ก็ดีอกดีใจ ยิ้มหน้าบาน

พระพุทธเจ้าถามว่า “สุปปวาสา บุตรชายเห็นปานนี้ยังต้องการอีกหรือไม่ ?” พระนางสุปปวาสา ทั้ง ๆ ที่ปวดท้องแทบตายเมื่อครู่ ตอบว่า “อยากได้อีก ๗ คน” ...(หัวเราะ)... ตอนปวดแทบตาย น่าจะเข็ด พอเห็นลูกออกมาเก่ง อยากได้อีก ๗ คน ลืมความปวดไปเลย

พระสารีบุตรถามว่าเมื่อ เห็นทุกข์ขนาดนี้แล้วจะบวชไหม ? สีวลีราชกุมารตอบว่า ถ้าพ่อแม่อนุญาตก็จะบวช พระราชาและพระมเหสีได้ยินก็ดีอกดีใจ อนุญาตให้บวชได้ ในอรรถกถากล่าวว่า เพียงมีดโกนจรดศีรษะครั้งที่ ๓ พระสีวลีก็บรรลุอรหัตผล ทนทุกข์มา ๗ ปีกับ ๗ วัน พอโกนหัวครั้งที่ ๑ ก็อนิจจังหนอ โกนหัวครั้งที่ ๒ ก็ทุกขังหนอ โกนหัวครั้งที่ ๓ ก็อนัตตาหนอ ไม่มีอะไรเป็นเราเป็นของเราเลย บริหารสั่งการไม่ได้สักอย่าง ถึงเวลาจะแก่ก็แก่ ถึงเวลาจะป่วยก็ป่วย ห้ามไม่ได้เลย