อินทรีย์ ๕ และ พละ ๕ ต่างกันอย่างไร ?

[โอรส]

ถาม : อธิบายเรื่องพละ ๕ กับอินทรีย์ ๕ ?
ตอบ : อินทรีย์ ๕ กับพละ ๕ ก็อย่างเดียวกันเพียงแต่ อินทรีย์ ๕ เป็นการสะสมกำลัง พละ ๕ เป็นการเอากำลังนั้นไปใช้งาน ก็แค่นั้น

ฟังรู้เรื่องไหม ? ไม่มีพื้นฐานมีหวังตายเลย ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา เหล่านี้หน้าตาเหมือนกันเลย มีอยู่ ๕ อย่างเหมือนกัน แต่มีอยู่ ๒ ลักษณะ เขาเรียก อินทรีย์ คือความเป็นใหญ่อย่างหนึ่ง พละก็คือพลังอีกอย่างหนึ่ง

แต่จริง ๆ แล้ว ๒ อย่างนี่เป็นตัวเดียวกัน เพียงแต่ว่าตัวหนึ่งอยู่ในระหว่างสะสมกำลังเขาเรียกว่า อินทรีย์คือความเป็นใหญ่ในด้านนั้น ๆ คือค่อย ๆ เพิ่มกำลังขึ้นไปเรื่อย อย่างเช่น วิริยะ ความเพียร เป็นต้น ส่วนพละที่เป็นวิริยะ คือ ใช้ความเพียรในการตัดกิเลส

เพราะฉะนั้น..ต่างกันอยู่นิดเดียวเท่านั้น อย่างหนึ่งเป็นการสะสมกำลัง อย่างหนึ่งใช้ผลของการสะสมไปเท่านั้นเอง

สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนกุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๔๔