คำถามเกี่ยวกับการปฎิบัติเพื่อพระนิพพานสำหรับคนที่สมาธิไม่สูง

[ประเคน]

กราบเรียนพระอาจารย์ที่เคารพเป็นอย่างสูงกระผมมีข้อสงสัยขอรบกวนสอบถามพระอาจารย์ดังนี้ครับ
๑. การทำบุญในหมวดทานและเราได้อธิษฐานขอไปพระนิพพาน ผลที่จะส่งให้ถึงซึ่งพระนิพพานจะส่งผลในรูปแบบใดครับ บุญจะมาดลใจให้เราตอนกำลังจะตายให้เรามีกำลังใจละกิเลส ละความยึดติดจากทรัพย์สินหรือไม่ครับ
๒. การที่บุคคลคนนึงมีความปราถนาจะนิพพานในชาติปัจจุบันโดยที่คนนั้นก็ไม่ได้เป็นคนที่มีความชอบในการเข้าร่วมกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา หรือชอบเข้าวัด ไปใส่บาตรพระตอนเช้า หรือชอบสวดมนต์ทุกวัน กล่าวคือเป็นคนที่ไม่ได้เข้าร่วมกิจกรรมทางพระพุทธศาสนามากมาย แต่เป็นคนที่บริจาคทานเป็นปกติ ตามมูลนิธิ ตามโรงพยาบาลหรือกระทั่งต่อขอทานและต่อบิดามารดาเพื่อเป็นการแทนคุณ ใครมาบอกบุญก็บริจาค ชวนไปวัดก็ไปด้วย ไม่ได้ปฎิเสธหรือต่อต้านแต่อย่างใด และเป็นคนที่มีศีลห้าครบในส่วนใหญ่ของชีวิต ไม่เคยคิดคดโกง ไม่เคยลักทรัพย์ ไม่เป็นคนไม่ซื่อสัตย์ต่อคู่ครอง ไม่ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต เป็นคนไม่พูดโกหก ไม่เอาเปรียบผู้อื่น และมีดื่มสุราบ้างตามงานที่จะต้องทำ แต่ไม่ดื่มจนเมา ดื่มแค่เป็นพิธี แล้วก็ดื่มไม่ได้บ่อย และด้วยความที่ไม่ได้ศึกษาเกี่ยวกับพระพุทธศาสนามากมาย จึงไม่ได้ฝึกสมาธิบ่อย ทำให้สมาธิไม่ได้มั่นคง เป็นสมาธิขั้นต้น นั่งไปก็มีความฟุ้งซ่านและง่วงนอนจนหลับบางครั้ง แต่มีความต้องการที่จะไม่เกิดอีกมาตั้งแต่เด็ก พอรู้จักคำว่าพระนิพพานและเข้าใจความหมายก็ต้องการนิพพานเสมอมาแต่ไม่ได้ปฎิบัติเพื่อมุ่งนิพพานเป็นพิเศษ มีแต่เป้าหมายในใจซึ่งหนักแน่นมากว่าจะไม่มาเกิดอีกไม่ว่าจะภพใดภูมิใด หากบุคคลนี้พยายามอธิษฐานขอนิพพานวันละสองครั้งหรือวันละครั้งในช่วงเช้าหรือช่วงก่อนนอน เป็นคำอธิษฐานว่า ถ้าตายเมื่อใดขอไปพระนิพพาน เพียงเท่านี้ หากทำแบบนี้ประจำและการทำสมาธิไม่ได้ไปหน้ามาหลังแม้จะพยายามแล้ว บุคคลคนนี้จะสามารถไปนิพพานได้ดังที่หวังไว้ในชาตินี้หรือไม่ครับ
๓. การที่เราอธิษฐานขอนิพพานในชาตินี้แล้วพลาดไปเกิดเป็นเทวดา ภูมิเทวดา หรือกลับมาเป็นมนุษย์อีก เราจะยังจำได้หรือไม่ครับว่าเราเคยปรารถนาพระนิพพานมาก่อน
๔. การที่เทวดาไปฟังธรรมกับองค์พระพุทธเจ้าบนเทวสภา ถือว่าเป็นการทำบุญเพิ่มหรือไม่ครับ แล้วถ้าเกิดบรรลุธรรม จะต้องรอหมดอายุการเป็นเทวดาอีกหรือไม่ครับหรือไปนิพพานได้เลยทันที
๕. สำหรับคนที่เคยได้มโนมยิทธิแต่ภายหลังมีการเฝือไป แต่จำภาพได้ว่าพระท่านบนนิพพานเป็นอย่างไร บนนิพพานมีลักษณะอย่างไร ก็เลยจินตนาาการไปถึงภาพนั้นและจินตนาการว่าตัวเองกำลังสวดมนต์บูชาพระอยู่บนนั้นในขณะที่ตนก็สวดอยู่ในใจ หากทำเช่นนี้จะมีผลเท่ากับคนที่ได้มโนมยิทธิและไปที่พระนิพพานจริงหรือไม่ครับ และหากทำประจำเป็นนิสัยจินตนาการว่าไปสวดมนต์บนนิพพานเป็นประจำพร้อมทั้งอธิษฐานว่า หากตายเมื่อใดขอมาอยู่นิพพานกับพระพุทธเจ้า การกระทำเช่นนี้จะทำให้ถึงพระนิพพานได้หรือไม่ครับ
๖. การจินตนาการถึงภาพพระ คนที่จะจินตนาการได้นั้นจะต้องมีสมาธิระดับใดครับ ถึงจะสามารถจินตนาการภาพพระแล้วทรงอยู่ได้เป็นสิบห้านาทีถึงครึ่งชั่วโมง โดยที่มีการเคลื่อนบ้างไปนึกถึงเรื่องอื่นบ้าง
๗. การที่คนทั่วไปไม่บรรลุธรรมขั้นใดเลยแต่มาบรรลุเป็นพระอรหันต์ก่อนที่จะตายในชั่วขณะเดียวเพราะคิดได้ปล่อยวางได้จริง ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอันใด มีความเป็นไปได้มากน้อยแค่ไหนครับ และเคยมีเกิดขึ้นจริงหรือไม่ครับ

[สุธรรม]

ถาม : การทำบุญในหมวดทานและเราได้อธิษฐานขอไปพระนิพพาน ผลที่จะส่งให้ถึงซึ่งพระนิพพานจะส่งผลในรูปแบบใดครับ บุญจะมาดลใจให้เราตอนกำลังจะตายให้เรามีกำลังใจละกิเลส ละความยึดติดจากทรัพย์สินหรือไม่ครับ ?
ตอบ : ถ้าไม่มีศีลและภาวนามาต่อท้าย ก็ไปแค่สวรรค์หรือพรหมเท่านั้น การที่หวังบุญมาบันดาลให้ตอนท้ายถือว่าประมาทมาก

ถาม : การที่บุคคลคนหนึ่งมีความปราถนาจะนิพพานในชาติปัจจุบัน โดยที่คนนั้นก็ไม่ได้เป็นคนที่มีความชอบในการเข้าร่วมกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา หรือชอบเข้าวัด ไปใส่บาตรพระตอนเช้า หรือชอบสวดมนต์ทุกวัน กล่าวคือเป็นคนที่ไม่ได้เข้าร่วมกิจกรรมทางพระพุทธศาสนามากมาย แต่เป็นคนที่บริจาคทานเป็นปกติ ตามมูลนิธิ ตามโรงพยาบาลหรือกระทั่งต่อขอทานและต่อบิดามารดาเพื่อเป็นการแทนคุณ ใครมาบอกบุญก็บริจาค ชวนไปวัดก็ไปด้วย ไม่ได้ปฎิเสธหรือต่อต้านแต่อย่างใด และเป็นคนที่มีศีลห้าครบในส่วนใหญ่ของชีวิต ไม่เคยคิดคดโกง ไม่เคยลักทรัพย์ ไม่เป็นคนไม่ซื่อสัตย์ต่อคู่ครอง ไม่ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต เป็นคนไม่พูดโกหก ไม่เอาเปรียบผู้อื่น และมีดื่มสุราบ้างตามงานที่จะต้องทำ แต่ไม่ดื่มจนเมา ดื่มแค่เป็นพิธี แล้วก็ดื่มไม่ได้บ่อย และด้วยความที่ไม่ได้ศึกษาเกี่ยวกับพระพุทธศาสนามากมาย จึงไม่ได้ฝึกสมาธิบ่อย ทำให้สมาธิไม่ได้มั่นคง เป็นสมาธิขั้นต้น นั่งไปก็มีความฟุ้งซ่านและง่วงนอนจนหลับบางครั้ง แต่มีความต้องการที่จะไม่เกิดอีกมาตั้งแต่เด็ก พอรู้จักคำว่าพระนิพพานและเข้าใจความหมายก็ต้องการนิพพานเสมอมาแต่ไม่ได้ปฎิบัติเพื่อมุ่งนิพพานเป็นพิเศษ มีแต่เป้าหมายในใจซึ่งหนักแน่นมากว่าจะไม่มาเกิดอีกไม่ว่าจะภพใดภูมิใด หากบุคคลนี้พยายามอธิษฐานขอนิพพานวันละสองครั้งหรือวันละครั้งในช่วงเช้าหรือช่วงก่อนนอน เป็นคำอธิษฐานว่า ถ้าตายเมื่อใดขอไปพระนิพพาน เพียงเท่านี้ หากทำแบบนี้ประจำและการทำสมาธิไม่ได้ไปหน้ามาหลังแม้จะพยายามแล้ว บุคคลคนนี้จะสามารถไปนิพพานได้ดังที่หวังไว้ในชาตินี้หรือไม่ครับ ?
ตอบ : ตราบใดที่ศีลยังไม่ครบ ปัญญายังไม่เห็นทุกข์จนเบื่อหน่าย ต่อให้หวังแค่ไหนก็ไม่มีโอกาสที่จะไปได้

ถาม : การที่เราอธิษฐานขอนิพพานในชาตินี้แล้วพลาดไปเกิดเป็นเทวดา ภูมิเทวดา หรือกลับมาเป็นมนุษย์อีก เราจะยังจำได้หรือไม่ครับว่าเราเคยปรารถนาพระนิพพานมาก่อน ?
ตอบ : ยากที่จะจำได้ แต่ผลของอธิษฐานบารมีจะให้เราสร้างบุญต่อไปเอง

ถาม : การที่เทวดาไปฟังธรรมกับองค์พระพุทธเจ้าบนเทวสภา ถือว่าเป็นการทำบุญเพิ่มหรือไม่ครับ ? แล้วถ้าเกิดบรรลุธรรม จะต้องรอหมดอายุการเป็นเทวดาอีกหรือไม่ครับหรือไปนิพพานได้เลยทันที ?
ตอบ : ฟังที่ไหนก็เป็นบุญ ถ้าบรรลุธรรมก็ไปได้ทันทีเลย

ถาม : สำหรับคนที่เคยได้มโนมยิทธิแต่ภายหลังมีการเฝือไป แต่จำภาพได้ว่าพระท่านบนนิพพานเป็นอย่างไร บนนิพพานมีลักษณะอย่างไร ก็เลยจินตนาการไปถึงภาพนั้นและจินตนาการว่าตัวเองกำลังสวดมนต์บูชาพระอยู่บนนั้นในขณะที่ตนก็สวดอยู่ในใจ หากทำเช่นนี้จะมีผลเท่ากับคนที่ได้มโนมยิทธิและไปที่พระนิพพานจริงหรือไม่ครับ ? และหากทำประจำเป็นนิสัยจินตนาการว่าไปสวดมนต์บนนิพพานเป็นประจำพร้อมทั้งอธิษฐานว่า หากตายเมื่อใดขอมาอยู่นิพพานกับพระพุทธเจ้า การกระทำเช่นนี้จะทำให้ถึงพระนิพพานได้หรือไม่ครับ ?
ตอบ : เป็นแค่อุปสมานุสติเท่านั้น ถ้าต่อท้ายไม่เป็นก็ไปไม่รอด

ถาม : การจินตนาการถึงภาพพระ คนที่จะจินตนาการได้นั้นจะต้องมีสมาธิระดับใดครับ ถึงจะสามารถจินตนาการภาพพระแล้วทรงอยู่ได้เป็นสิบห้านาทีถึงครึ่งชั่วโมง โดยที่มีการเคลื่อนบ้างไปนึกถึงเรื่องอื่นบ้าง ?
ตอบ : อย่างน้อยต้องเป็นปฐมฌานละเอียดขึ้นไป

ถาม : การที่คนทั่วไปไม่บรรลุธรรมขั้นใดเลย แต่มาบรรลุเป็นพระอรหันต์ก่อนที่จะตายในชั่วขณะเดียว เพราะคิดได้ ปล่อยวางได้จริง ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอันใด มีความเป็นไปได้มากน้อยแค่ไหนครับ และเคยมีเกิดขึ้นจริงหรือไม่ครับ ?
ตอบ : เป็นไปได้ และเป็นกันไปเยอะแล้ว