[เถรี]

สมัยอาตมาเด็ก ๆ เจอทุพภิกขภัยอยู่สองครั้ง ครั้งแรกแค่สงสัยว่า เวลาหุงข้าวทำไมแม่ต้องเอามันเทศหั่นใส่ลงไปด้วย อร่อยดีหรอก เพราะเวลาหุงข้าวใส่มันเทศแล้วรสชาติหวาน ๆ ไม่รู้หรอกว่าข้าวจะหมด แม่ต้องเอามันเทศหั่นใส่ลงไปด้วย เพื่อให้มีข้าวมากพอกิน หลังจากนั้นก็ไม่มีข้าวกิน ต้องเอาข้าวโพดที่เขาทำพันธุ์มานึ่งกิน เจ้าประคุณเอ๋ย...เคี้ยวดินเปล่า ๆ เสียยังดีกว่า เพราะว่าแข็งสุด ๆ ไม่ใช่ข้าวโพดซูเปอร์สวีทแบบสมัยนี้หรอก เป็นข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่เขาเรียกว่าข้าวโพดเลี้ยงม้า ตากแห้งแล้วเขาเก็บไว้ทำพันธุ์ แต่พอไม่มีกินต้องเอามานึ่งกิน ฝักหนึ่งกว่าจะแทะหมดฟันแทบบิ่น แต่ก็ต้องกินเพราะไม่มีอะไรจะกิน

ที่บ้านยังติดไร่ ติดโคก ติดป่าละเมาะ ยังพอไปหากลอยมากินได้ แต่ถ้าทำกลอยกินไม่เป็นก็เมา ต้องหั่นกลอยเป็นชิ้นบาง ๆ ใส่ตะกร้าแช่น้ำไว้ ถึงเวลาก็ไปย่ำ ๆ เพื่อให้น้ำเมาออก พูดง่าย ๆ ก็คือแช่น้ำไว้ประมาณ ๒ วัน ย่ำอยู่ทุกวัน จนกระทั่งน้ำเมาหมดไปกับสายน้ำนั่นแหละ แล้วถึงเอามานึ่งกินได้ คนกินกลอยไปนาน ๆ จะเกิดอาการพุงโรก้นปอด ท้องจะโตแต่แขนขาลีบ ๆ

ครั้งที่ ๒ ที่เกิดทุพภิกภัยก็มาแบบเดิม พอถึงเวลาแม่ต้องใส่มันเทศบ้าง ฟักทองบ้าง ปนกับข้าวให้ลูกกิน พูดง่าย ๆ ว่าให้มีของอิ่มท้องเข้าไว้ เมื่อข้าวขาวหมดก็ต้องกินข้าวกล้อง ข้าวกล้องสมัยก่อนนี่สุดยอดเลย กลืนไม่ค่อยจะลง เพราะว่าส่วนใหญ่เกิดจากการตำจึงเป็นข้าวกล้อง ถ้าหากว่าใช้เครื่องสีจะเป็นข้าวขาว

พอตำข้าวก็ไม่สะอาดนัก พวกแกลบบางทีก็ยังติดอยู่ เป็นข้าวซีกหนึ่ง อีกซึกหนึ่งยังเป็นแกลบอยู่ หุงสุกขนาดไหนก็ตาม เคี้ยวไปแล้วก็กลืนไม่ค่อยจะลงหรอกเพราะว่าแกลบติดคอ ก็ต้องทนกินไปอยู่หลายเดือน กว่าที่ข้าวฤดูใหม่จะออกมา