[วาโยรัตนะ]

๒๖. ยามหาจักรใหญ่
ท่านให้เอา โกฐสอ โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐก้านพร้าว โกฐกระดูก เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนเยาวพาณี สมอไทย (เอาแต่เนื้อ) สมอพิเภก (เอาแต่เนื้อ) มะขามป้อม (เอาแต่เนื้อ) ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู ชะเอมเทศ เมล็ดโหระพา ลูกผักชีลา สารส้ม ดินประสิว ขม้นอ้อย หัวกระเทียม หนักสิ่งละ ๑ ส่วน ยาดำสะตุ หนัก ๔ ส่วน ใบกระพังโหม หนัก ๓๐ ส่วน
วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ ๐.๕ กรัม เด็กอายุต่ำกว่า ๕ ขวบ รับประทานครั้งละ ๑ - ๓ เม็ด เพิ่มและลดได้ตามส่วน รับประทานกับ น้ำสุก ก่อนอาหาร เช้า - เย็น
สรรพคุณ แก้ลมทราง แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ


๒๗. ยาเนาวหอย
ท่านให้เอา กระดูกเสือเผา กระดูกโคเผา กระดูกแพะเผา กระดูกงู เหลือมเผา หนักสิ่งละ ๑ ส่วน เปลือกหอยขมเผา เปลือกหอยแครงเผา เปลือก หอยตาวัวเผา เปลือกหอยพิมผกาเผา เปลือกหอยนางรมเผา เปลือกหอยกาบเผา เปลือกหอยจุ๊บแจงเผา เปลือกหอยมุกเผา เปลือกหอยสังข์เผา หนักสิ่งละ ๒ ส่วน รากทนดี (ตองแตก) หนัก ๓ ส่วน รากเจตมูลเพลิงแดง หัสเทศหนัก สิ่งละ ๔ ส่วน พริกไทยล่อน หนัก ๓๒ ส่วน
วิธีทำ บดเป็นผง รับประทาน วันละ ๒ ครั้ง ก่อนอาหาร เช้า - เย็น ครั้งละ ๑ ช้อนกาแฟ ผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน
สรรพคุณ แก้กระษัยจุกเสียด


๒๘. ยาถ่าย
ท่านให้เอา ใบมะกา ใบมะขาม ใบส้มป่อย หญ้าไทร ใบไผ่ป่า ฝักคูณ รากขี้กาแดง รากขี้กาขาว รากตองแตก เถาวัลย์เปรียง หัวหอม ผักส้มป่อย สมอไทย สมอดีงู หนักสิ่งละ ๑ ส่วน ขี้เหล็กทั้ง ๕ หนัก ๑ ส่วน ยาดำ หนัก ๔ ส่วน ดีเกลือฝรั่ง หนัก ๒๐ ส่วน
วิธีทำ บดเป็นผง ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ ๐.๕ กรัม รับประทาน วันละ ๑ ครั้ง ก่อนนอน ครั้งละ ๒ - ๕ เม็ด ตามธาตุหนักธาตุเบา
สรรพคุณ แก้ท้องผูก


๒๙. ยาหอม อาภากร
ท่านให้เอา ลูกสมอไทย หนัก ๒ สลึง ลูกสมอพิเภก หนัก ๒ สลึง ลูกมะขามป้อม หนัก ๒ สลึง ดอกบุนนาค หนัก ๒ สลึง โกฐพุงปลา หนัก ๒ สลึง ชะลูด หนัก ๓ สลึง ดอกพิกุล หนัก ๓ สลึง เปราะหอม หนัก ๖ สลึง ชะเอมไทย หนัก ๖ สลึง ชะเอมเทศ หนัก ๖ สลึง พิมเสนเกล็ด หนัก ๗ บาท ดอกสารภี หนัก ๑ บาท กระลำพัก หนัก ๑ บาท ขอนดอก หนนัก ๑ บาท อบเชย หนัก ๑ บาท ดอกสารภี หนัก ๑ บาท โกฐสอ หนัก ๑ บาท โกฐหัวบัว หนัก ๑ บาท ชะมดเช็ด (หรือชะมดเชียง) หนัก ๑ บาท การบูรผง หนัก ๑ บาท กระแจะ หนัก ๑ บาท ลูกสะเดาอ่อน หนัก ๔ บาท ผิวเปลือกส้ม ๘ ประการ หนักสิ่งละ ๑ บาท ลูกจันทน์ หนัก ๑ เฟื้อง ดอกจันทน์ หนัก ๑ เฟื้อง เทียนทั้ง ๕ หนักสิ่งละ ๑ เฟื้อง จันทน์ขาว หนัก ๓ สลึง ๑ เฟื้อง จันทน์แดง หนัก ๓ สลึง ๑ เฟื้อง ดอกเก๊กฮวย ๑ ห่อ (หนัก ประมาณ ครึ่งกิโลกรัม) ดอกมะลิลาแห้ง (ปลอดสารพิษ) หนักเท่ายาทั้งหลาย
วิธีทำ บดเป็นผง ผู้ใหญ่รับประทานครั้งละ ๑ ช้อนชา เด็กโตครั้งละ ครึ่งช้อนชา ให้ละลายยาด้วยน้ำดอกไม้ น้ำส้มซ่า น้ำสุก น้ำร้อน น้ำเย็น รับประทาน ถ้าปั้นเป็นลูกกลอน หรือปั๊มเป็นเม็ด ผู้ใหญ่รับประทานครั้งละ ๓ - ๕ เม็ด เด็กโต ครั้งละ ๑ - ๒ เม็ด รับประทานวันละ 1-4 ครั้ง ก่อนอาหารเช้า - กลางวัน - เย็น - ก่อนนอน (ก่อนอาหารครึ่งชั่วโมง) หรือเมื่อมีอาการป่วย
หมายเหตุ ถ้าต้องออกไปทำงานนอกบ้าน ควรรับประทานเฉพาะ ก่อนอาหารเย็น หรือก่อนนอนเท่านั้น ก่อนขับรถ หรือกำลังขับรถ หรือคนที่กำลัง ทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ไม่ควรรับประทานยาหอมขนานนี้ เพราะยาหอมนี้ รับประทานแล้วทำให้ง่วงนอน อาจจะทำให้เกิดอุบัติเหตุได้

สรรพคุณ แก้โรคประสาท แก้ปวดศีรษะ มึนศีรษะ เป็นลมวิงเวียน หน้ามืด หัวใจสั่น สวิงสวาย อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ดวงจิตขุ่นมัว ร้อนในอก ในท้อง และในสันหลัง นอนไม่หลับ บำรุงประสาท บำรุงหัวใจ ทำให้นอนหลับสบาย