[เถรี]

ถาม : เวลาที่เราถาม การถามคือการวิปัสสนาหรือเปล่าครับ ?
ตอบ : วิปัสสนาคือการเห็นแจ้ง ถามแล้วเห็นอะไร ?

ถาม : ถามเพื่อพิจารณาครับ ?
ตอบ : พิจารณาสังขาร ? พิจารณาว่าอย่างไร ?

ถาม : อย่างถ้าเรากำลังโมโหอยู่ คิดว่าไม่เที่ยง เดี๋ยวก็ต้องหายไป
ตอบ : แล้วโมโหเกี่ยวอะไรกับคำถาม ?

ถาม : ก็ถามตัวเองว่าตอนนี้เรากำลังโมโหอยู่ไหม เราก็รู้ว่าเรากำลังโมโหอยู่ครับ
ตอบ : ตูว่าหลงประเด็นแน่เลย คนกำลังโกรธ จิตใจมืดบอด จะเอาปัญญาที่ไหนมาพิจารณา ? มิน่าล่ะ...มารีญาไม่ได้มงกุฎเพราะว่าหลงประเด็นนี่เอง...!

ถาม : เอาใหม่...ที่ผมเข้าใจว่าวิปัสสนา คือ เราต้องนั่งพิจารณาตามคำสอนว่าเป็นอย่างนี้ ๆ แต่ในกรณีที่เกิดอารมณ์โกรธขึ้นกับเรา รัก โลภ โกรธ หลง ทั้งหลาย อารมณ์อะไรทั้งหลายที่เข้ามา ก็ถามตัวเองว่า ให้มันไม่ฟุ้ง อย่างนี้คือวิปัสสนาหรือไม่ครับ ?
ตอบ : นั่นเป็นแค่สมถะเท่านั้น เพราะว่าสงบใจตัวเองลง ถ้าจะเป็นวิปัสสนาต้องเห็นแจ้ง รู้จริง เท่าทันและระงับลงได้

ถาม : แล้วจะทำอย่างไรให้เกิดวิปัสสนาครับ ?
ตอบ : ก็มองให้เห็นสิว่าตอนนี้เป็นอย่างไร ความไม่พอใจเกิดขึ้น เกิดจากอะไร ? ถ้าเขาทำดีทำถูก เราไม่พอใจ เราก็โง่เอง ถ้าเขาทำไม่ดี ทำไม่ถูก เราจะไม่พอใจเขาไปทำไม ? คนโง่ขนาดนั้นน่าโกรธหรือ ? พินิจพิจารณาเสร็จ สภาพจิตของเราก็ผ่องใส ไม่ไปข้องเกี่ยวกับ รัก โลภ โกรธ หลง เหล่านั้น เขาเรียกว่าวิปัสสนา ก็คือเห็นแจ้ง รู้แจ้ง ว่าจะต้องทำอย่างไรจึงจะพ้นจากกิเลส ไม่ใช่ว่าทำใจให้สงบ นั่นใช้กำลังสมาธิไปกด ใช้สมาธิเมื่อไรก็คือสมถะ ไม่ใช่วิปัสสนา

ถาม : แล้วถ้าเรามีความเคยชินกับการใช้สมถะ จะทำให้เป็นวิปัสสนาได้อย่างไรครับ ?
ตอบ : พิจารณา