[ป้านุช]

๕. อัปปมาทะ (ความไม่ประมาท)

พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า ดูก่อนพระนาคเสน พระคุณเจ้าพยายามฝึกฝนตนด้วยประสงค์จะละทุกข์ที่ล่วงมาแล้ว หรือทุกข์ที่ยังมาไม่ถึง หรือทุกข์ที่มีอยู่ในบัดนี้
พระนาคเสนตอบว่า ขอถวายพระพร หามิได้ อาตมภาพพยายามฝึกฝนตนเพื่อดับทุกข์ที่มีอยู่และเพื่อมิให้ทุกข์ซึ่งยังมาไม่ถึงเกิดขึ้น

ม. พระคุณเจ้าจะพยายามมิให้ทุกข์ซึ่งยังมาไม่ถึงเกิดขึ้นได้ทำไม
น. ขอถวายพระพร เมื่อพระองค์ถูกราชศัตรูยกพลมาเพื่อจะชิงเอาพระนคร พระองค์จึงตรัสสั่งให้ลงมือขุดคู สร้างป้อมปราการ และฝึกทหารซ้อมเพลงอาวุธอย่างนั้นหรือ

ม. หามิได้ กิจการเหล่านี้ต้องเตรียมไว้ก่อน หากรอทำเมื่อศึกสงครามมาถึงตัว ไม่เพียงจะทำได้ยากเพราะฉุกละหุก หากเมื่อได้ทำก็ยังมีโอกาสสูงที่จะเพลี่ยงพล้ำแก่ข้าศึกเพราะการเตรียมการณ์ไม่ดีพอ ดังนั้น การจัดเตรียมกำลังไว้ก่อนในยามปกติ ย่อมกระทำได้ดีกว่า อีกทั้งยังเป็นที่เกรงขามของข้าศึกซึ่งยังมาไม่ถึงด้วย
น. ฉันใดก็ฉันนั้น การที่อาตมภาพเพียรฝึกฝนกาย วาจา ใจ ให้อยู่ในความควบคุมของจิตที่อบรมดีแล้ว ก็เพื่อปราบทุกข์ที่มีอยู่ในบัดนี้ เพื่อไว้ต่อสู้หรือป้องกันทุกข์ที่ยังมาไม่ถึง
ถ้าไม่ทำเช่นนี้ ใจก็จะมีแต่ความอ่อนแอเป็นปกติ ถึงคราวเกิดทุกข์ก็จะเตรียมตัวไม่ทัน มีกำลังไม่พอจะต้านทาน ต้องยอมเป็นเชลยแห่งความทุกข์เรื่อยไป
ด้วยเหตุนี้อาตมภาพจึงต้องพยายามฝึกฝนตนไว้ก่อน(อนาคตปัญหา)

ม. พระคุณเจ้าว่านี้ชอบแล้ว