คำสอนสมเด็จองค์ปฐม
โรคใจอ่อนกับบารมี ๑๐ เป็นธรรมขั้นสูง (๒)
การเกิดความสลดใจหรือหดหู่ในชะตากรรมของบุคคลอื่น
เป็นอารมณ์จิตที่ขาดตัวอุเบกขาญาณ
เจ้าต้องกวดขันพรหมวิหาร ๔ ทั้งหมดให้ครบ
อย่าให้บกพร่องอยู่อย่างนี้ร่ำไป จิตจักไม่เป็นสุข
กฎของกรรมใครทำใครได้อย่างแน่นอน
เจ้าหวังพระนิพพานก็จงหมั่นพยายามอย่าทำจิตให้เป็นทุกข์
จงรักษาความผ่องใสเข้าไว้ด้วยปัญญาเห็นธรรมเถิด
เรียกว่าเป็นโรคใจอ่อน หรือไม่มีกำลังใจที่จักรู้เท่าทันความเป็นจริงในกฎของกรรม
จึงไปเที่ยวรับกรรมของบุคคลอื่นมาไว้ในอารมณ์ของจิตตน
สร้างความขาดทุนให้เกิดอย่างนี้ เจ้าช่างเป็นคนไม่ฉลาดเลยนะ
ความโง่ทำร้ายจิตของตนเอง คนทรงพรหมวิหาร ๔ ได้ไม่ครบก็มักจักเป็นเช่นนี้ทุกราย
เมื่อรู้ตัวก็จงแก้ไขจุดบกพร่องให้มาก ๆ ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน แก้ไขได้ด้วยตนเอง
บารมี ๑๐ อีกจุดหนึ่ง ห้ามทิ้งเป็นอันขาด ตรวจตราเข้าไว้
ทานบารมีเต็ม ก็ตัดความโลภได้
ศีลบารมีเต็ม ก็ตัดความโกรธได้
เนกขัมมะบารมีเต็ม ก็ตัดกามารมณ์ได้
ปัญญาบารมีเต็ม ก็ตัดกิเลสเป็นสมุจเฉทปหานได้
วิริยะบารมีเต็ม ความเกียจคร้านย่อหย่อนในธรรมปฏิบัติก็ไม่มี
ขันติบารมีเต็ม ก็อดทนต่อความชั่วที่เข้ามากระทบอารมณ์ได้
สัจจะบารมีเต็ม ก็ตัดความโลเลไม่เอาจริงในผลการปฏิบัติได้
อธิษฐานบารมีเต็ม ก็มีกำลัง คือมีสติกำหนดรู้ในการกระทำ ไม่ว่าทางด้านกาย
วาจา ใจ ว่าเราจักทำเพื่อพระนิพพานอยู่เสมอ ไม่คลอนแคลน
เมตตาบารมีเต็ม ก็ตัดอารมณ์ที่เข้ามาเป็นไฟเผาผลาญจิต รัก สงสารของตนเองเต็มที่แล้ว
ทางโลกไม่มีใครที่รักบ้านตนแล้วจุดไฟเผาบ้านตนเองได้
ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อเราเมตตาจิตตนเองได้แล้ว
ก็จักไม่จุดไฟโมหะ โทสะ ราคะให้เผาใจตนเองอีก
อุเบกขาบารมีเต็ม ก็จักตัดความทุกข์อันเกิดแก่กายและจิตของตนเองและผู้อื่นลงได้
สำหรับทางร่างกายก็จักเป็นสังขารุเบกขาญาณ วางเฉยในทุกข์ของร่างกายลงได้
สำหรับทางจิตก็จักพ้นทุกข์ คือ ปลอดจากบ่วงกิเลส ตัณหาลงได้อย่างสิ้นเชิง
พวกเจ้าต้องเทียบเคียงอย่างนี้เข้าไว้ให้ดี ๆ
บารมี ๑๐ เป็นธรรมขั้นสูงที่ตัดสังโยชน์ ๑๐ ลงได้เด็ดขาด
ถ้าหากบุคคลผู้นั้นจักมีกำลังใจเต็มแล้วทุกประการ
จากหนังสือ ธรรมที่นำไปสู่ความหลุดพ้น เล่มที่ ๖
รวบรวมโดย พล.ต.ท.นพ.สมศักดิ์ สืบสงวน