คำสอนสมเด็จองค์ปฐม
กายทำงานทางโลก แต่จิตทำงานทางธรรม
ขอให้มั่นใจในธรรมที่ปฏิบัติอยู่ เดินมรรคด้วยจิตอย่างไม่หยุดยั้ง ร่างกายจักทำอะไรอยู่ก็ตาม
จงกำหนดจิตให้อยู่ในอารมณ์พระกรรมฐานตลอดเวลา จักเป็นสมถะหรือวิปัสสนาก็ได้
จงกำหนดรู้อยู่ให้เกิดความเคยชินอยู่เสมอ
เผลอบ้าง ฟุ้งซ่านบ้าง มันก็ต้องมีอยู่เป็นของธรรมดา
อย่าเพิ่งตำหนิตนว่าเลว จักทำให้จิตเสียกำลังใจ
เผลอบ้าง ฟุ้งบ้าง ง่วงนอนบ้าง ก็ลงตัวธรรมดา
ตั้งใจใหม่เมื่อระลึกได้
วาระหลังต่อสู้กับอารมณ์ใหม่ ทำบ่อย ๆ ก็เหมือนตักน้ำใส่ตุ่ม
เก็บเล็กเก็บน้อยทำให้น้ำเต็มตุ่มได้ฉันใด
การปฏิบัติธรรมก็สามารถเป็นสันตติเต็มจิตได้ฉันนั้น
แต่ควรจักระมัดระวังอารมณ์โมหะ โทสะ ราคะ ระงับเข้าไว้ไม่ให้มันมีกำลังแรงกล้า
ความร้อนจากแสงอาทิตย์ทำให้น้ำในตุ่มเหือดแห้งได้ฉันใด
ไฟอารมณ์ก็สามารถทำจิตให้แห้งจากความดีได้ฉันนั้น
ขึ้นชื่อว่าความร้อนใจ พยายามระงับให้มันดับไปให้เร็วที่สุดเท่าที่จักเร็วได้
ให้กระทำตามขั้นตอนที่ให้ไว้ แยกแยะอารมณ์ให้ถูกต้องก็แล้วกัน
จากหนังสือ ธรรมที่นำไปสู่ความหลุดพ้น เล่มที่ ๖
รวบรวมโดย พล.ต.ท.นพ.สมศักดิ์ สืบสงวน