[เถรี]

ถาม : การที่เรารักษาจิตให้ผ่องใส เป็นวิปัสสนาหรือเป็นสมาธิครับ ?
ตอบ : การปล่อยวาง รักษากำลังใจให้ผ่องใสขั้นต้น ต้องอาศัยกำลังสมาธิ แต่เป็นไปลักษณะของวิกขัมภนวิมุตติ ผ่องใสได้เพราะว่าโดนกำลังสมาธิกดกิเลสเอาไว้ หลังจากนั้นเราต้องค่อย ๆ พิจารณา ค่อย ๆ ปลด ค่อย ๆ ปล่อย ค่อย ๆ วางไปทีละส่วน ก็จะผ่องใสไปตามลำดับจนเราละได้ แล้วกระทั่งท้ายสุด ไม่เอาอะไร ไม่เหลืออะไร ถึงจะจบ

ถาม : หมายถึงว่าตอนวิปัสสนา...(ไม่ชัด)... ?
ตอบ : การยอมรับไม่ใช่วิปัสสนา เพราะว่าบางทีเราเองไม่ใช่รับได้ แต่ใช้กำลังใจกดเอาไว้ คือ ทุกข์ยังไม่เกินกำลังที่เราจะแบก ตัวที่เป็นวิปัสสนาจริง ๆ คือเห็นชัดว่าทุกข์เป็นอะไร ในเมื่อสภาพของทุกข์เกิดขึ้นจากไหน ถ้าเราไม่ไปแตะต้องสาเหตุของทุกข์ ทุกข์นั้นก็เกิดไม่ได้ ในเมื่อเห็นชัดขนาดนั้นแล้ว ถ้าไม่สร้างเหตุ ทุกข์ก็ไม่เกิด

ถาม : เหมือนเราไปเอาจิตรับเข้ามาเอง ก็รับทุกข์ไว้เอง ?
ตอบ : เราอยากได้ไอโฟน ๘ เราก็เลยต้องตะเกียกตะกายหาเงิน เหนื่อย ลำบาก ทุกข์ สาเหตุคือความอยากได้ ทำอย่างไรที่เราจะเลิกอยาก ก็ไม่ต้องทุกข์ เพราะฉะนั้น...ในส่วนของวิปัสสนาจริง ๆ เป็นความถึงพร้อมด้วยสติ สมาธิ และปัญญา

ถาม : ทุกข์แบบนี้ต้องไปเจอเองหรือคะ ?
ตอบ : เขาเรียกว่าสภาวทุกข์ เกิดมาแล้วต้องแก่ เกิดมาแล้วต้องเจ็บไข้ได้ป่วย เกิดมาแล้วตายแน่ ๆ

ถาม : แต่จริง ๆ เราก็พลาดอยู่ดี เพราะกรรมก็ทำให้เราเกิด ?
ตอบ : ไม่ต้องมองไกลขนาดนั้น พูดง่าย ๆ ว่าถ้าสภาวทุกข์มีอยู่พร้อมกับร่างกายนี้อยู่แล้ว นิพัทธทุกข์ มีอยู่พร้อมกับร่างกายนี้อยู่แล้ว สันตาปทุกข์ คือ ทุกข์ที่แผดเผาเรา สามารถเบาบางลงได้ ถ้าเรายอมรับแล้วไม่ไปสร้างเหตุ