[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวถึงภาษาบาลีว่า "ภาษาบาลีเป็นภาษาที่ประหลาด ปกติภาษาไทยเราจะมีอดีต ปัจจุบัน อนาคต แต่ภาษาบาลีมีปัจจุบันใกล้จะเป็นอดีต มีอนาคตใกล้ปัจจุบัน เขาละเอียดขนาดนั้น

แบบเดียวกับเรากำลังนั่ง จะเป็นอนาคตใกล้ปัจจุบันของการนั่ง และเป็นอดีตใกล้ปัจจุบันของการยืน ฟังแล้วบ้าไปเลยไหม ? ภาษาบาลีถ้าเรายกขึ้นมาคำหนึ่งสามารถวิเคราะห์ได้เลยว่าเป็นอย่างไร เป็นเอกวัจนะ เป็นพหุวัจนะ อยู่ในรูปแบบไหน เป็นเพศชาย เพศหญิง หรือไม่ชายไม่หญิง บอกได้หมด จะมี กาล วัจนะ
บท บุรุษ วาจก ปัจจัย ฯลฯ เขามีรายละเอียดเยอะกว่าภาษาทั่วไป"

ถาม : ปัจจุบันนี้ยังใช้บาลีอยู่ไหม ?
ตอบ : เป็นภาษาที่ตายแล้ว แต่การเรียนบาลีในขั้นสูง ๆ ไปอย่างของทางพม่า จะมีบาลีปารคู การใช้ภาษาบาลีในชีวิตประจำวัน พูดคุยกันเหมือนปกติอย่างนี้ แต่ก็เป็นการพูดคุยกันตามรูปแบบเก่า ไม่มีการไปดัดแปลงหรือว่าไม่มีการเปลี่ยนศัพท์เปลี่ยนอะไรเหมือนสมัยนี้

เพราะฉะนั้น..บาลีเป็นภาษาที่ตายแล้ว ความหมายคงตัวไม่เปลี่ยนแปลง ทำให้รักษาพระธรรมวินัยเอาไว้ได้ ไม่อย่างนั้นพอถึงเวลาแล้วคำหรือความหมายเปลี่ยนไปก็แย่สิ เช่น คำว่า ภุญชะติ เมื่อไรก็แปลว่ากิน ไม่ใช่แปลว่า "รับประทาน ยัดห่า สวาปาม" แบบของเราที่เปลี่ยนไปเรื่อย