[เถรี]

ในเรื่องของสมาธิ เราจะเข้าถึงความจริงแท้ได้อย่างไร ? เราก็ต้องสามารถก้าวข้ามอุปจารสมาธิไปสู่อัปปนาสมาธิ อัปปนาสมาธิที่เราก้าวถึง อย่างน้อยต้องเป็นปฐมฌานละเอียด จะได้มีกำลังในการตัดกิเลสตั้งแต่ระดับพระโสดาบัน ถ้าต้องการตัดกิเลสมากกว่านั้น ก็ต้องเข้าถึงกำลังของฌาน ๔

ก็แปลว่าถ้าจะมีความจริงแท้ในสมาธิ อย่างน้อยเราต้องทรงฌาน ๔ ให้ได้ และไม่ใช่ทรงฌานเฉย ๆ เราต้องมีความคล่องตัวในระดับจะเข้าฌานเมื่อไรก็ได้ จะออกจากฌานเมื่อไรก็ได้ สามารถเข้าฌานไปตามลำดับก็ได้ สามารถเข้าฌานสลับไปสลับมาก็ได้ สามารถที่จะเข้าฌานตามเวลาที่ตนเองต้องการก็ได้ ถ้าทำถึงระดับนี้จึงเรียกได้ว่า เรามีความจริงแท้ในสมาธิ

ทำสมาธิเพราะเราเห็นคุณประโยชน์ว่า สมาธิมีกำลังในการดับกิเลส คือ รัก โลภ โกรธ หลง ชั่วคราว ทำให้สภาพจิตของเราผ่องใส สมาธิช่วยหนุนเสริมปัญญา เป็นกำลังในการที่จะนำไปใช้ในการพินิจพิจารณา จนกระทั่งรู้เห็นตามสภาพความเป็นจริงของร่างกายนี้ ของโลกนี้

ถ้าเราสามารถเข้าสมาธิได้ทุกเวลาที่ต้องการ เข้าสมาธิทั้งตามลำดับ ทั้งสามารถขึ้นหน้าถอยหลัง ทั้งสามารถที่จะเข้าตามเวลาที่ต้องการได้ เข้าสมาธิเพราะรู้เห็นคุณประโยชน์ที่แท้จริงของสมาธิได้ ดังที่ได้กล่าวมาแล้ว ก็ได้ชื่อว่าเราเป็นผู้ที่ทนต่อการพิสูจน์ เข้าถึงความจริงแท้ของสมาธิได้