[เถรี]

ถ้าทำในลักษณะอย่างนี้ ท่านก็จะใช้กำลังสมาธิในสมถกรรมฐานไป จนกระทั่งกำลังนั้นลดน้อยถอยลง สภาพจิตพอรู้ตัวก็จะดิ่งกลับไปหาสมถกรรมฐานใหม่ เราก็สามารถที่จะภาวนาต่อได้ ไม่อย่างนั้นแล้ว หลายท่านจะรู้สึกเหมือนกับชาร์จแบตเตอรี่จนเต็ม แล้วไปต่อไม่ได้ เครียด อัดอั้นตันใจ อยากจะระเบิดใส่ชาวบ้านเขา..!

แต่ถ้าเอาไปใช้ในการพิจารณาวิปัสสนาญาณ เท่ากับท่านใช้กำลังไปในทางที่ถูกที่ควร ไม่โดนกิเลสเอาไปใช้แทน แล้วหลังจากนั้นเมื่อท่านมาภาวนาใหม่ ก็เหมือนอย่างกับเป็นถังเปล่า หรือหม้อแบตเตอรี่ที่ไม่มีไฟ สามารถชาร์จไฟกลับเข้าไปได้ สามารถเติมน้ำเพิ่มเข้าไปได้ แล้วเราก็เอามาใช้พิจารณาอีก

สมถกรรมฐานและวิปัสสนากรรมฐาน เปรียบไปแล้ว สมถกรรมฐานเหมือนกับบุคคลที่เพาะสร้างกำลังกายให้แข็งแรง วิปัสสนากรรมฐานเหมือนอาวุธที่มีความคมมาก บุคคลที่มีแต่กำลัง จะตัดจะฟันอะไรก็ไม่ได้ เพราะว่าไม่มีอาวุธ บุคคลที่มีแต่อาวุธ ไม่มีกำลัง จะยกอาวุธขึ้นก็ลำบาก จึงต้องใช้ทั้ง ๒ อย่างด้วยกัน เหมือนกับคนที่ถูกผูกขา มีโซ่ล่ามเอาไว้ เราต้องก้าวสลับกันไปถึงจะขึ้นหน้าไปได้

ถ้าหากว่าท่านก้าวไปในด้านสมถะอย่างเดียว เมื่อสุดสายโซ่ก็จะโดนดึงกลับ ก้าวไปในด้านวิปัสสนาอย่างเดียว เมื่อเมื่อสุดสายโซ่ก็จะโดนดึงกลับ ต้องภาวนาแล้วพิจารณา พิจารณาแล้วกลับไปภาวนา สลับกันไปสลับกันมาอย่างนี้ เราถึงจะมีความก้าวหน้าในการปฏิบัติมากขึ้น ไม่อย่างนั้นแล้วท่านทั้งหลายก็จะเสียเวลาไปเปล่า ๆ

โดยเฉพาะถ้าทำวิปัสสนาล้วน ๆ จะลำบากมาก เนื่องเพราะว่ากิเลสคอยตีเราอยู่ตลอดเวลา กำลังแค่ขณิกสมาธิ หรืออุปจารสมาธิไม่พอที่จะระงับกิเลสได้ ก็จะตกอยู่ในลักษณะของทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา ปฏิบัติก็ลำบาก บรรลุก็ยาก แต่ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายภาวนาจนใจสงบ แล้วคลายสมาธิออกมาพิจารณาวิปัสสนาแทน จะได้ผลเร็วมาก และความสงบของใจจะทำให้ท่านทั้งหลายได้รู้เห็นสิ่งต่าง ๆ ตามความเป็นจริงอย่างชัดเจน