[เถรี]

โดยเฉพาะเราทั้งหลายนั้น ข้อสอบที่จะเกิดขึ้นก็คือในบ้าน ในที่ทำงาน ถ้าสำหรับเด็ก ๆ ก็เพิ่มโรงเรียนเข้าไปด้วย ตอนแรกก็เกิดกับคนรอบข้าง ท้ายสุดก็เกิดกับตัวเรา เราจะสอบได้หรือสอบตก มีความก้าวหน้าในการปฏิบัติหรือไม่ ก็ขึ้นอยู่กับสติ สมาธิ และปัญญาของเรา ว่ามีเพียงพอเพียงไหม ?

ถ้ามีสติระลึกรู้อยู่ว่า สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ผิดศีลผิดธรรม เราก็ใช้กำลังสมาธิในการหักห้ามตนเอง เพื่อไม่ให้พลาดท่าไปละเมิดในสิ่งเหล่านั้น จนเกิดเป็นเวรเป็นกรรมแก่ตนเอง แล้วก็ใช้ปัญญานำพาตนให้พ้นจากสถานการณ์นั้น ๆ เพื่อที่จะได้ไม่ต้องเผชิญกับข้อสอบนั้นโดยตรง เป็นต้น

เรื่องทั้งหลายเหล่านี้ เมื่อมาเกิดกับคนที่เรารัก ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ สามีภรรยา ลูกหลาน ญาติพี่น้อง ครูบาอาจารย์หรือว่าลูกศิษย์ แต่ละคนจะสามารถทำใจได้เท่าไร โดยเฉพาะญาติโยมทั้งหลายที่เป็นนักปฏิบัติธรรม สิ่งหนึ่งที่ทำให้เรายึดติดก็คือตัวครูบาอาจารย์ จนกระทั่งลืมไปว่าครูบาอาจารย์ก็เป็นมนุษย์เช่นเดียวกับเรา เกิด แก่ เจ็บ ตายเช่นเดียวกับเรา เรามักจะไปคิดว่าท่านจะต้องอยู่ยั้งยืนยง ท่านจะต้องอยู่ดูแลแนะนำสั่งสอนเราไปจนกว่าเราจะตาย โดยที่ลืมคิดไปท่านเองก็จะตายด้วย ในเมื่อเป็นไปในลักษณะดังนี้ จึงกลายเป็นว่าเราไปยึดในตัวบุคคล ไม่ได้ยึดในข้อธรรมคำสอนของท่าน

เมื่อถึงเวลาเกิดอะไรขึ้นกับครูบาอาจารย์เราก็ขวัญเสีย เสียใจ ตระหนกตกใจ รู้สึกว่าตนเองเคว้งคว้าง ไร้ที่พึ่ง เป็นต้น ถ้าหากว่าสภาพนี้เกิดขึ้น ให้รู้ว่ากำลังใจของเรายังใช้ไม่ได้อย่างมาก สิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับครูบาอาจารย์ก็ยังถือว่าเป็นคนอื่นอยู่ ในเมื่อคนเรายังยึดมั่นถือมั่นขนาดนี้ ถ้าเกิดขึ้นกับตัวเราแล้ว เราจะตัดจะละได้อย่างไร ?

ฉะนั้น...ในแต่ละวันเราจำเป็นจะต้องตั้งคำถามกับตัวเองว่า คนที่เรารักมีใครบ้าง ? ถ้าหากว่าต้องพลัดพรากจากกันไปตอนนี้ เราทำใจได้หรือไม่ ? ของที่เรารักมีอะไรบ้าง ? ถ้าหากว่าต้องพลัดพรากจากไปหรือแตกทำลายเสียหายไป เราจะทำใจได้หรือไม่ ? สัตว์ที่เรารักมีอะไรบ้าง ? ถ้าหากต้องพลัดพรากจากไป ไม่ว่าจะจากเป็นหรือว่าจากตาย เราจะทำใจได้หรือไม่ ?