[เถรี]

ถาม : สมาธิก็แค่ความคิด ?
ตอบ : ไม่ใช่...สมาธิส่วนสมาธิ ความคิดส่วนความคิด ความคิดนั้นเป็นทั้งดีและไม่ดี เราจำเป็นที่จะต้องปรุงแต่งสมาธิขึ้นมา เพื่อเอามาเป็นกำลังในการตัดกิเลส แต่ว่าสมาธินั้นก็ยังนับเป็นการปรุงแต่งของจิตอยู่

ถาม : การปรุงของสมาธิ?
ตอบ : ขึ้นอยู่กับว่า ปรุงแล้วเราจะเอาไปใช้งานอย่างไร ไม่ใช่คิดขึ้นมา แต่บังคับใจตัวเองให้เป็นอย่างนั้น คือปรุงลักษณะบังคับให้เป็น เราต้องเข้าใจคำว่า จิตสังขาร มีการปรุงแต่งของใจขึ้นมา

อย่างเช่นเราเห็นสิ่งนี้ (หยิบรูปปั้นเต่าขึ้นมา) ก็สักแต่ว่าเป็นวัตถุ เป็นรูป แต่ถ้าไปนึกปรุงแต่ง เขาแกะเป็นรูปเต่านี่นา นึกต่อไปอีกว่า ถ้าเราเอาเต่าไปแกงก็อร่อย เวรกรรมก็เริ่มโผล่แล้ว อีกคนหนึ่งคิดว่า เต่าน่าสงสาร เดี๋ยวเราจะซื้อไปปล่อย อันนี้ก็กลายเป็นบุญขึ้นมา

อันหนึ่งเป็นบุญ อันหนึ่งเป็นบาป จิตเราปรุงแต่งขึ้นมาทั้งนั้น ไปได้เรื่อยแหละ แล้วแต่ว่าจะไปข้างไหน เพราะฉะนั้นถ้าหากเราสักแต่ว่าเห็น ไม่ปรุงแต่งต่อ ทุกอย่างก็จะจบลงแค่นั้น แต่ถ้าเราปรุงเมื่อไร ก็จะเกิดรัก โลภ โกรธ หลง กลายเป็นกรรมทันที ก็เลยกลายเป็นว่า สิ่งทั้งหลายทั้งปวงในปัจจุบันทุกวันนี้ ที่เราหนีไปไหนไม่รอด ก็เพราะความคิดของตัวเองทั้งนั้น ถ้าหยุดคิดได้เสียอย่าง กรรมก็เหลือน้อยเต็มทีแล้ว

ถาม : แล้วถ้าเราเห็นเต่าขึ้นมา ก็รู้ว่าเต่าเขาเกิดมาก็ทุกข์เหมือนเรา ยังเป็นการปรุงแต่ง ?
ตอบ : นั่นเป็นตัวปัญญา ตัวปัญญาที่รู้เห็นตามสภาพความเป็นจริง แต่ถ้าหากรู้ไปกว่านั้น ก็คือสักแต่ว่าเป็นรูปที่ประกอบขึ้นมาจากธาตุสี่ ดิน น้ำ ไฟ ลม เราและเขาก็ทุกข์เหมือนกัน ตราบใดที่ยังเวียนตายเวียนเกิดอยู่ ก็ยังจมอยู่ในกองทุกข์นี้เหมือนกัน

ฉะนั้น..เขาเท่ากับเป็นเพื่อนร่วมทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ของเรา ที่เราควรจะสงเคราะห์ ควรจะเมตตาเต็มความสามารถของเราที่จะทำได้ ก็เท่ากับว่าทุกอย่างกลายเป็นเพื่อนร่วมทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ก็ไม่มีใครเป็นศัตรูกับใคร และขณะเดียวกันก็ไม่ไปสร้างกรรมกับใคร

ถ้าหากว่าสร้างก็สร้างแต่กรรมดีเท่านั้น ก็จะมีแต่ส่วนของทำดีละชั่ว ทำดีละชั่วไปเรื่อย ท้ายสุดพอทำถึงที่สุด ดีก็ไม่เอา ชั่วก็ไม่เอา ก็จบแล้ว ตอนท้ายจะเหลือแค่ว่า รู้ว่าดีจึงทำเพราะทำแล้วดี รู้ว่าชั่วก็ละเพราะรู้ว่าชั่ว ไม่เกาะทั้งดีและชั่วแล้ว