[เถรี]

ในเมื่อเรื่องปริยัติของเราก็เอาตัวไม่รอด พยายามจะรักษาข้อมูลต่าง ๆ ให้ฝ่ายปฏิบัติ คนเขาก็เห็นประโยชน์น้อย เพราะว่าพระปฏิบัติมักจะไม่มียศ ไม่มีตำแหน่ง จึงไม่ถูกอารมณ์เขา ก็เลยกลายเป็นว่า ปัจจุบันนี้เขาเรียนปริยัติกันมากกว่า

ทำให้บุคคลที่จะเข้าถึงการปฏิบัติจริง ๆ ในลักษณะที่จะเป็นทนายแก้ต่างให้พระพุทธศาสนาได้ก็เลยมีน้อย ในเมื่อปริยัติตกต่ำ ปฏิบัติตกต่ำ โอกาสที่จะเข้าถึงปฏิเวธ คือ ผลลัพธ์ที่ได้จากการศึกษาและปฏิบัติก็ยิ่งน้อยเข้าไปใหญ่

โดยเฉพาะปัจจุบัน พระนักเรียนที่เรียนด้านของบาลี เรียนจบประโยค ๙ แล้ว เขาเทียบวุฒิเท่ากับปริญญาตรีเท่านั้น ประโยค ๙ ถ้ายอดฝีมือเรียนแบบไม่ตกเลยก็ต้องเรียนถึง ๘ ปี ถ้าตกก็นานกว่านั้น ถ้ายิ่งท่านเจ้าคุณพระราชสิทธิเวที ประโยค ๙ ชั้นเดียว ท่านตกถึง ๑๔ ปี..!

ประโยคเก้าคนต้องเรียนอย่างน้อยถึง ๘ ปี น่าจะเทียบวุฒิให้มากกว่านั้น แต่เขาให้เท่าปริญญาตรี และถ้าจะเทียบ เขาให้ไปศึกษาวิชาสามัญเพิ่มเติมด้วย ต้องไปเรียนคณิตศาสตร์ ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ฯลฯ วิชาทางโลกหลัก ๆ เพิ่มเข้ามาอีก ไม่อย่างนั้นเขาไม่เทียบให้

พระผู้ใหญ่ของเราน่าจะผลักดันว่า การเรียนบาลีเป็นการเรียนเฉพาะทาง อย่างในลักษณะเอกภาษาจีน เอกภาษาไทย เอกภาษาอังกฤษ ของเราก็ให้เป็นเอกภาษาบาลี แต่ปัจจุบันนี้ส่วนใหญ่เขายังไม่กล้าแตะต้อง เพราะเขาเชื่อว่าหลักสูตรเก่า ๆ ขลัง สอบพันกว่าคน ได้ ๒๐ คน รู้สึกว่าขลังมากเลย..! หรือใครเอ่ยปากขึ้นมา ก็อาจจะโดนดองเค็ม ก็เลยยังไม่มีใครกล้าไปลุยตรง ๆ เสียที

บรรดานักศึกษาบาลีส่วนใหญ่จะท้อถอย แล้วก็เลิกเรียนบาลี หันมาเรียนพุทธศาสตรบัณฑิตแทน พุทธศาสตรบัณฑิตแม้ว่าจะเรียนยากกว่าทางโลก แต่ง่ายกว่าบาลีเยอะ คือถ้าหากคุณตั้งใจเรียนอย่างไรก็จบแน่ ส่วนบาลีถึงคุณตั้งใจเรียนก็อาจจะตกแน่..!