[เถรี]

พระสงฆ์ศรีลังกาสามารถเลือกตั้งได้ เป็นผู้แทนราษฎรได้ เป็นรัฐมนตรีได้ มีกระทรวงพระพุทธศาสนา อาตมภาพเคยตั้งคำถามว่า การเล่นการเมืองเป็นกิจของสงฆ์หรือเปล่า ? พระศรีลังกาตอบว่า พระพุทธเจ้าสั่งให้ทำ โดยอ้างบาลีว่า จรถ ภิกฺขเว จาริกํ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงเที่ยวไป พหุชนหิตาย พหุชนสุขาย เพื่อประโยชน์ของคนหมู่มาก เพื่อความสุขของคนหมู่มาก เขาเล่นการเมืองเพื่อประโยชน์ของคนหมู่มาก เขาทำตามพระพุทธเจ้าสั่ง ฟังดูเหมือนกับตะแคงข้างไป แต่เรากลับเถียงท่านไม่ได้..!

ศรีลังกาเป็นเมืองท่าสำคัญตั้งแต่อดีต ในเมื่อมีต่างชาติเข้าถึงได้ง่าย จึงโดนทั้งโปรตุเกส ฮอลันดาและอังกฤษยึดประเทศไปหลายร้อยปี โดยเฉพาะบังคับให้ถือศาสนาคริสต์ ถ้าไม่ถือศาสนาคริสต์ ก็จะโดนตัดสิทธิสารพัด จนกระทั่งท้ายสุดไม่มีพระเหลืออยู่เลย มีแต่สามเณรโคร่ง คือสามเณรสรณังกรอยู่รายเดียว บวชเณรมา ๓๐ กว่าปีแล้ว บวชพระไม่ได้ เพราะว่าส่วนที่อยู่นั้นไม่ใช่พระ แต่ว่าเป็นกึ่งพระ ก็คือเป็นอุบาสกผู้คอยประกอบพิธีทางศาสนา ถึงเวลาก็เอาจีวรมาห่ม ประกอบพิธีเสร็จแล้วก็เปลี่ยนไปใส่เสื้อใส่กางเกงเหมือนเดิม

พอดีสามเณรสรณังกรแสดงธรรมแล้วถูกพระทัยกษัตริย์ศรีลังกา ก็คือพระเจ้ากีรติสิริราชสิงหะ ตรัสถามว่าต้องการอะไรบ้าง ? สามเณรจึงบอกว่า ขอให้ประเทศที่มีพระพุทธศาสนาส่งพระมาบวชให้ที พระเจ้ากีรติสิริราชสิงหะส่งราชทูตไปทางอินเดีย ไม่มีใครมาบวชให้ คนอินเดียถือชั้นวรรณะมาก เห็นว่าคนศรีลังกาวรรณะต่ำ เพราะว่าส่วนใหญ่แล้วเป็นชาวทมิฬและชาวสิงหล ไม่ใช่อารยันเหมือนกับตนเอง

คณะทูตก็ต้องบ่ายหน้าไปประเทศพม่า แต่ช่วงนั้นอังกฤษกำลังคุกคามพม่าอยู่ ทางพม่าไม่กล้าขยับตัว กลัวว่าจะมีปัญหา ทำให้อังกฤษมีข้ออ้างในการยึดประเทศ ก็เลยไม่ให้คณะสงฆ์มาเช่นกัน ท้ายที่สุด คณะทูตต้องมาถึงอยุธยา ในสมัยพระเจ้าบรมโกศ จึงได้ส่งพระอุบาลีและคณะ เดินทางไปสืบอายุพระพุทธศาสนาให้

การเดินทางไปครั้งนั้นมีสามเณรจากเมืองไทยไปด้วย ต้องบอกว่าคณะสงฆ์ไทยคิดการณ์ได้รอบคอบสุด ๆ พอไปถึงก็เชิญสามเณรสรณังกรและบรรดากึ่งพระมา แสดงการญัตติสามเณรเป็นพระให้ดูว่าทำแบบนี้

ในเมื่อเป็นในลักษณะอย่างนั้น ทางด้านศรีลังกาก็มีตัวอย่างให้เห็นว่าบวชพระอย่างไร พิธีการครั้งแรกบวชไป ๗๐๐ รูป..! ไม่รู้เหมือนกันว่านั่งอันดับกันกี่วันกี่คืน หลังจากนั้นเมื่อแนะนำวิธีการปฏิบัติในการเป็นพระให้กับทางสงฆ์ศรีลังกาที่บวชใหม่แล้ว ทูตคณะที่สองที่นำโดยพระอริยมุนี ก็เดินทางไปยังศรีลังกา คราวนี้ไปสอนวิธีปฏิบัติกรรมฐานให้