[เถรี]

ถาม : อนุโลมญาณคืออะไรครับ ?
ตอบ : การที่เราพิจารณาขึ้นหน้าถอยหลัง ถอยหลังขึ้นหน้า ว่าสิ่งที่เราได้มานี่ใช่จริงหรือเปล่า อย่างเช่นว่าคุณเห็นการเกิดดับอย่างนี้....ใช่ไหม ? ถ้าคุณเห็นเกิด ๆ ๆ แล้วดับหมดก็จะวนมาเกิด จะกลับไปกลับมาอย่างนี้

คำว่าอนุโลมก็คือย้อนไปย้อนมา ซักซ้อมให้มั่นใจว่าใช่ของเราแล้วแน่ ๆ ก็แปลว่าต้องซ้ำแล้วซ้ำอีก ทวนแล้วทวนอีก เบื่อไม่ได้ เป็นเรื่องของคนที่เสร็จงานแล้วจะต้องไม่ประมาท ต้องพิจารณาอยู่บ่อย ๆ ว่านี่เราจบแล้วจริงหรือ ? ฉะนั้น...ถ้าจะเข้าถึงอนุโลมญาณแปลว่าต้องได้มรรคได้ผลแล้ว