[เถรี]

ถาม : ภาวนาแล้วรู้สึกตัวแข็ง ตัวแข็งไม่ทราบว่าเป็นฌาน ๓ หรือเปล่า ?
ตอบ : ต้องดูว่าแข็งแบบไหน เราต้องสังเกตของเราเอง ถ้าหากว่าตัวแข็ง หูไม่ได้ยินเสียงภายนอกก็เป็นฌาน ๓ แต่ถ้ารู้สึกว่าตัวขยับไม่ได้ รู้เรื่องภายนอกทุกอย่าง บางทีเป็นแค่ปฐมฌานหยาบ เพราะจิตกับประสาทเริ่มแยกจากกัน เราต้องสังเกตของเราเอง ถ้ายังได้ยินเสียงอยู่ ยังรู้เรื่องอยู่ ไม่ถึงฌาน ๓ หรอก

ถาม : ฌาน ๑ หรือครับ ?
ตอบ : เป็นแค่ฌาน ๑ ขั้นต้น ที่เรียกว่าปฐมฌานขั้นหยาบ

ถาม : ตอนที่ภาวนาแล้วรู้สึกว่าลมหายใจร้อนมาก ?
ตอบ : เมื่อครู่บอกแล้วว่าไม่ต้องใส่ใจ พอเริ่มทรงสมาธิลมหายใจเราจะละเอียดขึ้น พอลมหายใจละเอียดขึ้นการเผาผลาญในร่างกายของเราก็ดีขึ้น บางทีก็รู้สึกว่าร้อนบ้าง ไม่ต้องไปใส่ใจ ปล่อยไป เพียงแต่ว่าถ้าไปโดนของ โดนคุณอะไรมา ก็แสดงว่ากำลังสมาธิของเราสูงกว่า เดี๋ยวก็กดของเขาพังไปเอง