[เถรี]

พระอาจารย์อ่าน ธรรมลีลา ของ ดร.ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิงห์ ให้ฟังว่า "ในมหาปรินิพพานสูตร พระพุทธเจ้าตรัสชมพระอานนท์ว่าเป็นสุดยอดของพุทธอุปัฏฐาก ในบรรดาอุปัฏฐากทั้งหมดที่ผ่านมาไม่มีใครเกินท่าน

แต่ทำไมหลังจากเสด็จดับขันธปรินิพพาน ในการสังคายนาพระไตรปิฎกหลังจากนั้น ๓ เดือน พระมหากัสสปะสั่งปรับอาบัติพระอานนท์ถึง ๕ ข้อ ?

อย่าลืมว่าพระพุทธเจ้าเพิ่งตรัสชมพระอานนท์ไปเมื่อสามเดือนก่อน (และ) การจัดการเหล่านั้น (ของพระอานนท์) น่าจะถูกต้อง แต่กลับโดนคณะสงฆ์ปรับอาบัติ

เรื่องนี้ผู้เขียนได้ศึกษาแล้วและเห็นว่าไม่ลงตัวกับหลักฐานพระไตรปิฎกฝ่ายเถรวาท ความแตกต่างเช่นนี้ได้จุดประกายให้นักวิชาการสายพุทธควรจะไปศึกษาเพิ่มเติมองค์ความรู้ให้สมบูรณ์ต่อ

จริง ๆ แล้วมีคำอธิบาย เพียงแต่ว่า ดร. ท่านคงไม่ได้คิดถึง เรื่องทั้งหลายเหล่านี้เป็นเรื่องละเอียดอ่อน ที่คณะสงฆ์ชิงปรับอาบัติพระอานนท์ก่อน ก็เพื่อไม่ให้คนกล่าวโทษพระอานนท์ทีหลัง แล้วกลายเป็นโทษแก่ตัวเอง เพราะตอนนั้นพระอานนท์เป็นพระอรหันต์ไปแล้ว

โทษที่ปรับอาบัติพระอานนท์ ก็คือ ๑) ทูลขอให้ภิกษุณีบวช ข้อนี้ ดร.ฉัตรสุมาลย์ ท่านรับไม่ได้เด็ดขาด ถือว่าเป็นการกีดกันสิทธิสตรี ท่านต่อสู้เรื่องนี้มานาน ๒) ปรับอาบัติข้อที่พระอานนท์ให้บรรดาพระญาติพระวงศ์ของมัลลกษัตริย์ ที่เป็นสตรีไปถวายบังคมพระบรมศพก่อน ทำให้ทั้งหมดร้องไห้จนน้ำตาตกต้องพระพุทธสรีระ

๓) ปรับอาบัติเพราะพระอานนท์เหยียบสังฆาฏิของพระพุทธเจ้าเพื่อดึงให้ตึงตอนเย็บ ๔) ปรับอาบัติเพราะพระอานนท์ไม่สอบถามว่า สิกขาบทใดเป็นสิกขาบทเล็กน้อย ๕) ปรับอาบัติพระอานนท์ที่ไม่ทูลขอให้พระพุทธเจ้าอยู่ตลอดกัป เพื่อสงเคราะห์มนุษย์และเทวดา"