[เถรี]

เทศน์วันวิสาขบูชา ๒๕๕๘
(วันจันทร์ที่ ๑ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๕๘)

นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ

อัปปมาเทนะ สัมปาเทถาติ

ณ บัดนี้ อาตมภาพรับหน้าที่วิสัชนามาในอัปปมาทกถา เพื่อเป็นเครื่องโสรจสรงองคศรัทธาบารมี ของบรรดาธนิสราทานบดีทั้งหลาย ที่พร้อมใจกันมาบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันวิสาขบูชา ณ วัดท่าขนุนแห่งนี้

ญาติโยมทั้งหลาย..เนื่องจากว่าปีนี้เป็นปีอธิกมาส คือ มีเดือนเกินมาหนึ่งเดือน ได้แก่ เดือน ๘ หลัง ดังนั้น..วันวิสาขบูชาจึงเลื่อนมาเป็นวันขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๗ จึงทำให้ล่าช้ามาจนถึงวันที่ ๑ มิถุนายน ดังที่ได้กล่าวไปแล้ว

อันว่าวันวิสาขบูชานั้น เป็นวันสำคัญยิ่งในพระพุทธศาสนาวันหนึ่ง เนื่องจากว่าเป็นวันคล้ายวันประสูติ คือ วันเกิด วันคล้ายวันตรัสรู้ คือ วันที่สำเร็จพระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณของพระพุทธเจ้า และ วันปรินิพพาน เรียกง่าย ๆ ว่าวันตายของพระองค์ท่าน ซึ่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเรานั้น พระองค์ประสูติในวันขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๖ ก่อนพุทธศักราช ๘๐ ปี ที่สวนลุมพินีวัน ก็คือเกิดกลางป่า เป็นพื้นที่ระหว่างเมืองกบิลพัสดุ์และเมืองเทวทหะ

หลังจากนั้นพอพระชนมายุได้ ๒๙ พรรษา พระองค์ท่านก็เสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ ก็คือออกบวช เพื่อศึกษาค้นคว้าหลักธรรมที่ช่วยให้ความหลุดพ้น พระองค์ท่านทรงทรมานพระวรกายอยู่ถึง ๖ ปีเต็ม ๆ มีการอดอาหาร เป็นต้น จนกระทั่งเห็นว่าไม่ใช่หนทางที่จะหลุดพ้นดังความเชื่อของคนอื่น ๆ ในยุคนั้นสมัยนั้น พระองค์ท่านจึงกลับมาเสวยภัตตาหารใหม่ และตั้งหน้าตั้งตาพิจารณาในธรรม จนกระทั่งพบเห็นหลักมัชฌิมาปฏิปทา คือ หนทางสายกลาง อันประกอบไปด้วยหนทาง ๘ สาย เริ่มตั้งแต่สัมมาทิฐิ ไปจนถึงสัมมาสมาธิ เรียกย่อ ๆ ว่า ศีล สมาธิ ปัญญา นั่นเอง

เมื่อพระองค์ท่านบรรลุมรรคผลแล้ว ก็ได้เทศนาสั่งสอนประชาชนอยู่ถึง ๔๕ ปีเต็ม ๆ ตลอดทั้ง ๔๕ ปีนั้น องค์สมเด็จพระภควันต์จะได้นอนเต็มตาอย่างเราสักคืนก็แสนยาก ดังที่ได้สรุปพุทธกิจ ๔๕ พรรษาของพระองค์ท่านเป็นภาษาบาลีว่า

ปุพฺพณฺเห ปิณฺฑปาตญฺจ แปลว่า เช้าขึ้นมาพระองค์ท่านก็เสด็จออกบิณฑบาต เพื่อโปรดแก่ญาติโยมที่ตั้งใจจะไปสงเคราะห์ กว่าจะไปถึงสถานที่ของเขาบางทีก็ใกล้เพลบ้าง เลยเพลบ้างก็มี เมื่อเขาทั้งหลายเหล่านั้นถวายภัตตาหาร พระองค์ท่านเสวยแล้วก็ทำการอนุโมทนาในส่วนกุศลที่ญาติโยมได้กระทำ ด้วยการเทศนาสั่งสอน ส่วนใหญ่แล้วก็ทำให้บุคคลทั้งหลายเหล่านั้น เข้าถึงมรรคถึงผลตามส่วนที่ตนจะพึงได้ แล้วพระองค์ท่านก็เสด็จกลับเข้าสู่ที่พัก ซึ่งส่วนใหญ่แล้วก็จะเป็นเชตวันมหาวิหาร