[เถรี]

ในเรื่องของความกตัญญู หลวงพ่อสมเด็จ ฯ ท่านบอกว่า

ผู้ที่มีคุณ ใช่ว่าจะต้องเป็นผู้ใหญ่ ใช่ว่าจะต้องเป็นผู้ที่มีอายุมากกว่าเรา แม้คนที่มีอายุน้อยกว่าเรา เราก็ต้องจำ บางทีเขาเป็นเด็กแต่เขาเคยเอื้อเฟื้อแก่เรา เคยหยิบอะไรให้ เคยฉวยอะไรให้ เคยแบ่งเบาภาระอะไรให้ ก็ต้องนึกเหมือนกัน คือ เราไม่ได้ไปเคารพที่ตัวเขา แต่เคารพคุณธรรมที่เขามี

บางทีเณรเคยมีอุปการะแก่พระ พระไม่คิดถึงบุญคุณเณร อย่างนี้ไม่ได้ ใช่ว่าพระคิดถึงบุญคุณเณรแล้ว จะต้องไปกราบไปไหว้เณร แต่ต้องรู้ว่า เณรองค์นี้ เคยทำความดีไว้เหมือนกัน ควรจะให้อะไรตอบแทน นี่คือ หลักกตัญญูกตเวทิตาธรรม

ใครมีความดีแก่เราแม้เพียงเล็กน้อย เรามองเห็น เราต้องหาโอกาสที่จะทำให้ชัดเจนขึ้นว่า คนนี้เขามีความดี เราต้องพยายามทำให้ความดีชัดขึ้น นี่คือ กตัญญูกตเวทิตาธรรม

กตัญญูกตเวทิตาธรรมอย่างนี้ เราไม่ค่อยได้พูดถึงกัน โดยมากเราพูดถึงในลักษณะของพ่อแม่กับลูก ครูบาอาจารย์กับศิษย์ เป็นเรื่องที่ถูก เพราะความกตัญญูต่อพ่อแม่ครูบาอาจารย์นั้นเป็นสิ่งที่เราจำเป็นจะต้องมีอย่างชัดเจนแน่นอน ถ้าขาดกตัญญูกตเวทิตาธรรมต่อพ่อแม่ครูบาอาจารย์ไปเสียแล้ว ข้ออื่นก็พากันเลวหมด