[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "เมื่อเช้ามีโยมถามปัญหาว่าภาวนาแล้วไม่หลับทำอย่างไรดี ? ตอบแบบกำปั้นทุบดินก็ต้องบอกว่าไม่ต้องทำอะไร การภาวนาแล้วไม่หลับมี ๒ อย่าง อย่างแรกก็คือเข้าถึงปีติ สภาพจิตจะสว่างโพลง ไม่ง่วง ไม่เหนื่อย ถ้าลักษณะอย่างนั้นให้กำหนดเวลาว่าเราควรจะพักช่วงไหน ไม่อย่างนั้นแล้วบางทีก็โหมหนักข้ามวันข้ามคืน สภาพร่างกายรับไม่ไหว มีหลายคนสติแตกไปก็มี

ประการที่ ๒ คือสภาพจิตเริ่มเข้าสู่ปฐมฌานละเอียด จะรู้ลมหายใจเข้าออกเองโดยอัตโนมัติ ตอนนั้นสติจะตื่นอยู่ทั้ง ๆ ที่หลับ ถ้าลักษณะอย่างนั้นอย่าไปกังวล เรามีหน้าที่กำหนดรู้กำหนดภาวนาของเราไป ส่วนร่างกายจะหลับไม่หลับก็เรื่องของมัน เพราะว่าร่างกายนอนอยู่ก็ได้รับการพักผ่อนอยู่แล้ว เพียงแต่จิตตื่นอยู่แล้วเราไปคิดว่าไม่ได้หลับ บางคนพยายามไปบังคับให้ตัวเองหลับ ท้ายสุดก็กลายเป็นฟุ้งซ่านใหญ่โต"