[ก้านบัว]

๑๔. การเรียนมูลกัจจายน์ในสมัยก่อน

หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ ได้เล่าถึงการเรียนมูลกัจจายน์ว่า การเรียนในสมัยนั้นไม่มีห้องเรียนเหมือนสมัยปัจจุบัน ครูที่สอนก็ไม่ได้อยู่ในที่แห่งเดียวกันแต่จะแยกอยู่คนละที่

เมื่อถึงเวลาเรียน นักเรียนต้องแบกหนังสือไปเรียนถึงที่อยู่ของครูแต่ละท่าน

วันนี้เรียนวิชานี้ก็แบกหนังสือไปเรียนกับครูท่านนี้ วันพรุ่งนี้เรียนวิชานั้นก็จะต้องแบกหนังสือไปเรียนกับครูท่านนั้น แบกไปแบกมาจนกว่าจะเรียนจบ

ที่ว่าแบกหนังสือนั้น แบกกันจริง ๆ

เพราะว่าในสมัยก่อน หนังสือพิมพ์เป็นเล่มไม่มีเหมือนสมัยปัจจุบัน หนังสือที่ใช้ในการเรียนการสอนก็ใช้คัมภีร์ใบลานเป็นพื้น

นักเรียนต้องเคารพหนังสือ เพราะถือว่าหนังสือคือพระธรรม จะดูถูกไม่ได้ ถือเป็นบาป

เวลาว่างจากการเรียน นักเรียนจะต้องเข้าป่าหาใบลานมาไว้สำหรับทำคัมภีร์ เพื่อฝึกหัดจารหนังสือ ( ใช้เหล็กแหลมเขียนลงไปให้เป็นรอย)

วิธีทำคัมภีร์ก็คือ ไปหาใบลาน เลือกเอาเฉพาะใบที่อายุได้หนึ่งปีแล้ว ถ้าเอาใบอ่อนมามักใช้ได้ไม่ค่อยดี แต่ถ้าเอาใบแก่ไปใบมักเปราะแตกง่าย

เมื่อได้ใบลานมาแล้ว ก็เอามากรีด รีดใบเลาะก้านใบออก ตากน้ำค้างไว้สามคืนพอหมาด แล้วใช้ด้ายหรือเชือกร้อยทำเป็นผูก ๆ มากน้อยตามต้องการ

เวลาไปเรียนกับครู ก็ใช้คัมภีร์ที่เตรียมไปนี้สำหรับคัดลอกตำราและหัดจารหนังสือพร้อมกันไปด้วย ดังนั้นผู้เรียนจึงต้องจารหนังสือขึ้นเอง เอาไว้ท่องบ่นทบทวนต่อไป