[เถรี]

ถาม : อรูปฌานมีกำลังของฌานสี่ แต่ทำไมถึงไม่เห็นภาพ ?
ตอบ : ตอนช่วงนั้นเขาไม่เอาอะไรนอกจากอารมณ์ที่ตนเองจับอยู่ อย่างเช่น จับความว่างของอากาศ จับความไม่มีขอบเขตของวิญญาณ จับความไม่มีอะไรเลย หรือไม่เอาความรู้สึกอื่น ๆ เลย ฉะนั้น..เรื่องของรูปเป็นอีกเรื่องหนึ่ง รูปไปพูดกับอรูปฌานไม่ได้ ถ้าจะเอาจริง ๆ ก็เหลือแต่นาม ไม่เหลือรูปแล้ว

ถาม : เหลือแต่นามหรือครับ ?
ตอบ : จริง ๆ รูปยังเหลืออยู่เป็นปกติ แต่จิตไม่เอารูปแล้ว

ถาม : แล้วการรับรู้ละครับ ?
ตอบ : การรับรู้ภายนอกไม่มี เพราะถึงเวลานั้นแล้วอายตนะรับสัมผัสไม่มี ถ้าตายแล้วไปติดอยู่ที่อรูปพรหม จนกว่าจะพ้นเขตนั้นไป ก็ต่อเมื่อได้รับอายตนะหยาบคืนมาใหม่ จึงเกิดการรับรู้ขึ้นมาใหม่

ถาม : เรียกว่าไม่มีอายตนะหรือครับ ?
ตอบ : อายตนะที่หยาบไม่มี เพราะเหลือแต่จิตอย่างเดียว