[สุธรรม]

พานดอกบัวที่เตรียมไว้ถวายสักการะสมเด็จพระสังฆราชกัมพูชา

นั่งลงที่เก้าอี้ข้างโต๊ะเล็กที่วางพานดอกบัว "ยายจ้อ" ยื่นหน้ามาใกล้ ๆ "กัมพูชามีสมเด็จพระสังฆราชสองพระองค์เจ้าค่ะ เพราะมีพระสงฆ์สองนิกายเหมือนกับประเทศไทย แต่แรกก็มีแค่มหานิกายอย่างเดียว ต่อมาพระมหาวิมลธรรม (ทอง) ได้ไปศึกษาในประเทศไทย แล้วนำเอารูปแบบการปฏิบัติแบบพระสงฆ์ฝ่ายธรรมยุตของประเทศไทยมาเผยแผ่ในกัมพูชา จนเกิดเป็นนิกายธรรมยุตขึ้นมา และได้รับพระราชศรัทธาจากสมเด็จพระนโรดมหริรักษ์รามาธิบดี (นักองค์ด้วง) สถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราชฝ่ายธรรมยุตในพ.ศ. ๒๓๙๘ ตั้งแต่นั้นมากัมพูชาก็มีพระสังฆราชของทั้งสองนิกาย" มี "ยายจ้อ" อยู่ด้วยนี่ดีจริง ๆ ประวัติศาสตร์ยุคไหน ๆ ก็รู้ไปหมด...

"พ.ศ. ๒๕๒๑ เขมรแดงร่วมมือกับเวียดนามบุกยึดกรุงพนมเปญ จับพระสงฆ์ฆ่าบ้าง ติดคุกบ้าง ส่วนใหญ่ถูกบังคับใช้แรงงานเหมือนกับคนทั่วไป จนต้องสึกหรือลี้ภัยไปอยู่ในประเทศไทยและฝรั่งเศส ทำให้การปกครองคณะสงฆ์ในกัมพูชาสลายตัวลง มาถึง พ.ศ. ๒๕๒๔ เหตุการณ์ต่าง ๆ คลี่คลายไปในทางที่ดี พระสงฆ์ที่ลี้ภัยกลับมาสู่กัมพูชาใหม่ ซึ่งมีแต่พระสงฆ์ฝ่ายมหานิกายเท่านั้น สมเด็จพระมหาสุเมธาธิบดี (เทพวงศ์) จึงได้รับจากการยกย่องจากคณะสงฆ์ให้ดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชโดยไม่มีการสถาปนา เพราะสถาบันพระมหากษัตริย์ถูกล้มล้างไปแล้ว" เด็กท็อปวิชาประวัติศาสตร์เขมรดำเนินการ "ต่อยหอย" ต่อไป...